Afazja Dyspazja

Co to jest afazja?

Afazja jest trudnością w porozumiewaniu się. Zdarza się po uszkodzeniu ośrodków w mózgu, które są zaangażowane w język.

To uszkodzenie zdarza się często po udarze (około jedna trzecia osób po udarze ma afazję), ale może również wystąpić po innych uszkodzeniach, takich jak guz mózgu, zapalenie opon mózgowych, lub uraz głowy. Istnieje również trudność zwana Afazją Pierwotną Postępującą, ale nie jest jasne co ją powoduje. Nikt nie jest do końca pewien dlaczego tak się dzieje, ale stopniowo pogarsza się z czasem.

Słowo 'afazja’ było wcześniej używane w znaczeniu kogoś bez umiejętności językowych, a 'dysfazja’ opisywała kogoś z trudnościami językowymi. Jednakże, od wielu lat 'afazja’ jest używana w Wielkiej Brytanii i na arenie międzynarodowej, aby objąć obie te kategorie.

Istnieje wiele różnych typów afazji, nie ma dwóch osób doświadczających jej w ten sam sposób. Jest wiele dyskusji na temat klasyfikacji typów afazji i nie zawsze może być pomocne próbowanie tego zrobić. Jednakże, możesz usłyszeć terapeutów lub lekarzy mówiących o afazji Wernicke’go. Dzieje się tak, gdy osoba płynnie łączy słowa używając normalnych wzorców intonacji, ale słowa nie zawsze mają sens. Osoba taka może nawet używać wymyślonych słów i często ma duże trudności ze zrozumieniem tego, co ludzie do niej mówią. Osoby z afazją Broca komunikują się często używając pojedynczych słów lub krótkich zdań. Muszą bardzo ciężko pracować, aby wypowiedzieć te słowa, ale same słowa mają sens. Ludzie, którzy mają bardzo poważne trudności zarówno w rozumieniu jak i używaniu komunikacji są często określani jako osoby z afazją globalną.

Istnieją pewne trudności w komunikacji, które mogą wystąpić wraz z afazją. Apraksja lub dyspraksja jest trudnością w programowaniu mięśni, których używamy do tworzenia wyraźnej mowy. Jest to problem z wiadomościami mózgowymi dotyczącymi wykonywania ruchów. Nie jest to problem z samymi mięśniami. Dyzartria również wpływa na zdolność do wyraźnego mówienia. Może to wynikać z problemów z używaniem mięśni ust, języka, gardła, krtani i mięśni oddechowych. Mowa jest niewyraźna, może brzmieć niewyraźnie lub z wysiłkiem, zbyt cicho lub nieskoordynowanie. Dyzartria sama w sobie nie wpływa na zdolność danej osoby do rozumienia mowy innych osób, czytania lub pisania. Jednakże, może ona wystąpić w tym samym czasie co afazja.

Jako że komunikacja jest podstawą wielu naszych codziennych czynności, afazja może mieć duży wpływ. Wpływa ona na zdolność osoby do wykonywania codziennych czynności, które uważamy za oczywiste, np. czytanie kartek z życzeniami zdrowia, odbieranie telefonu, oglądanie telewizji czy robienie zakupów. Osobom tym może być niezwykle trudno utrzymać zatrudnienie, wypełniać swoją rolę w rodzinie lub kontynuować zwykłą działalność społeczną i hobby. Często czują się one bardzo sfrustrowane i odizolowane, może też dochodzić do rozpadu związków. Wiele osób z afazją odczuwa niepokój i depresję, a ich samopoczucie i jakość życia cierpi.

Terapeuta mowy i języka jest pracownikiem służby zdrowia, który zdiagnozuje afazję lub inne problemy komunikacyjne. Zazwyczaj nie jest konieczne, aby Twój lekarz skierował Cię do logopedy. Możesz skontaktować się z nim bezpośrednio poprzez lokalny szpital lub ośrodek zdrowia. Dokonają oni oceny, która pomoże stworzyć obraz tego, jakie szczególne wyzwania stoją przed daną osobą i co jest ona w stanie jeszcze zrobić. Ocena będzie zawierała analizę podziału językowego oraz sposobu, w jaki dana osoba używa swojej komunikacji. Uwzględniony zostanie sposób, w jaki dana osoba jest w stanie przekazywać wiadomości oraz wpływ na jej życie. Tam, gdzie to możliwe, rodzina będzie zaangażowana w pomoc w dostarczeniu dodatkowych informacji, aby pomóc terapeucie zrozumieć trudności. Niektóre z ocen będą formalne, inne bardziej nieformalne, np. obserwowanie, jak ktoś się komunikuje. Ponieważ komunikacja jest złożona, może być kilka ocen, które mogą zająć trochę czasu.

W wyniku tych ocen terapeuta będzie w stanie zaplanować co dalej.

• Monitorowanie. Jeśli obraz sytuacji nie jest jeszcze jasny, terapeuta może potrzebować monitorować daną osobę przez dłuższy czas, aby zebrać więcej informacji, które pomogą mu podjąć decyzję o tym, co powinno się wydarzyć w przyszłości.
• Porady i szkolenia. Cała rodzina, przyjaciele, pracownicy służby zdrowia i opieki społecznej powinni otrzymać informacje na temat afazji. Powinny one zawierać wskazówki jak mogą pomóc i jak komunikować się z osobą dotkniętą afazją.
• Regularna terapia. Obecne wytyczne sugerują, że jeśli to możliwe, osoba powinna otrzymywać 45 minut wymaganej terapii każdego dnia. Jednakże, każdy obszar jest inny pod względem organizacji usług terapeutycznych i liczby dostępnych pracowników. Może się zdarzyć, że terapeuta zaplanuje pewne zadania i poprosi asystenta o ich wykonanie. Czasami praca może być pozostawiona osobie do wykonania, kiedy terapeuta jest nieobecny, a rodzina i przyjaciele mogą być w stanie w tym pomóc. Chociaż większość pracy terapeutycznej wykonuje się twarzą w twarz, istnieją pewne programy komputerowe i aplikacje, które mogą pomóc w niektórych aspektach terapii. Porozmawiaj ze swoim terapeutą o tym, co może Ci pomóc. Ponieważ każda osoba doświadcza afazji w inny sposób, jej terapia będzie bardzo indywidualna. Możesz również uzyskać więcej informacji ze strony internetowej, która dzieli się informacjami na temat programów, które mogą pomóc, zobacz www.aphasiasoftwarefinder.org.

Każdy obszar organizuje swoje usługi w inny sposób, więc terapeuta w szpitalu może nie być tym samym, który pracuje na wczesnych etapach, kiedy osoba wyszła do domu. Może to być również inny terapeuta, który pracuje z daną osobą w dłuższym okresie czasu.

Jakie jest leczenie afazji?

Jako że afazja i inne związane z nią trudności komunikacyjne są tak indywidualne, plan terapii będzie bardzo specyficzny dla każdej osoby. To co pomaga jednej osobie może nie pomóc innej.

Terapeuta skupi się na pracy nad zmniejszeniem afazji tak bardzo jak to możliwe poprzez specyficzną pracę i ćwiczenia. Zmiana ta może nastąpić poprzez neuroplastyczność, która polega na tym, że mózg wykorzystuje inne części do funkcji, które wcześniej były wykonywane przez część, która jest teraz uszkodzona. Terapia obejmuje również porady i szkolenia dla innych ludzi, aby nauczyć ich, jak zmiany w ich własnej komunikacji lub w środowisku mogą być bardzo pomocne. Terapeuta może zalecić częstsze korzystanie ze sposobów porozumiewania się innych niż za pomocą słów, np. za pomocą pisania, rysowania, gestów lub książek i wykresów dotyczących komunikacji. Istnieją elektroniczne pomoce komunikacyjne, które mogą być odpowiednie dla niektórych osób, a także aplikacje, które można pobrać, które również są pomocne.

Terapia apraksji/dyspraksji będzie koncentrować się na pomocy osobie w wytwarzaniu dźwięków mowy w celu wykorzystania ich w komunikacji. Postęp może być dość powolny i ludzie zawsze mogą mieć pewne trudności.

Terapia dyzartrii będzie pracować nad poprawą jakości i naturalności mowy, jednocześnie ułatwiając jej zrozumienie. Jeśli mowa jest bardzo trudna do zrozumienia, terapeuta może zalecić specjalistyczną pomoc komunikacyjną lub aplikację, która może pomóc.

Terapia afazji może skupić się przez pewien czas na jednym aspekcie, takim jak znalezienie odpowiednich słów, które można ułożyć w zdania, a następnie może przejść do innego aspektu, takiego jak czytanie lub rozumienie instrukcji. Chociaż terapia może odbywać się tylko z daną osobą i terapeutą, może być wskazane, aby krewni byli również zaangażowani. Czasami terapia odbywa się w grupach z innymi osobami, które mają podobne trudności.

Dla osób z afazją globalną duża część terapii może skupić się na szkoleniu innych osób w ich życiu, aby komunikowały się w najlepszy sposób z daną osobą. Powinno to obejmować rodzinę, przyjaciół, a jeśli dana osoba mieszka w domu opieki, również personel tam zatrudniony.

Terapeuta będzie informował rodzinę i przyjaciół (w stosownych przypadkach) o postępach. Terapia powinna być kontynuowana do momentu, w którym terapeuta uzna, że praca nie przyniesie już żadnych korzyści. Nie oznacza to, że nie nastąpią żadne dalsze zmiany w danej osobie.

Osoba i jej rodzina dotknięta afazją może również uzyskać pomoc od organizacji z sektora wolontariatu. Różnią się one pod względem tego co mogą zaoferować i jak długo mogą pomagać. Niektóre z nich oferują pomoc od momentu otrzymania diagnozy, dla innych pomoc zaczyna się w późniejszych etapach. Niektóre oferują pomoc do końca życia danej osoby. Zakończenie terapii NHS nie oznacza, że nie nastąpią dalsze zmiany w komunikacji danej osoby. Dzięki pracy nad rozwojem różnych umiejętności i większej pewności siebie, afazja i jej wpływ mogą się z czasem zmniejszać. Po więcej informacji o tych organizacjach zajrzyj na stronę Aphasia Alliance (zobacz poniżej po szczegóły).

Czasami ludzie chcą uzyskać wsparcie od terapeuty, który pracuje prywatnie. Zobacz stronę Stowarzyszenia Terapeutów Mowy i Języka w Niezależnej Praktyce (zobacz poniżej po szczegóły) lub twoją lokalną książkę telefoniczną. Strona internetowa Royal College of Speech & Language Therapists (Królewskiego Kolegium Terapeutów Mowy i Języka) dostarcza więcej informacji na temat innych trudności w porozumiewaniu się (szczegóły poniżej).

.