W zeszłym tygodniu rozmawialiśmy trochę o historii formy sonetu w ogóle, a włoskiego sonetu w szczególności. Mamy jeszcze jeden tydzień do zrobienia, zanim przeanalizujemy angielski – czytaj: Szekspirowski – sonet, chociaż. W tym tygodniu chodzi o sonet spenserowski.
Historia sonetu spenserowskiego
Sonet spenserowski został nazwany na cześć Edmunda Spensera, współczesnego Williamowi Szekspirowi. Spenser jest najbardziej znany ze swojego epickiego fragmentu poetyckiego, The Faerie Queene. Podczas gdy wersy The Faerie Queene nie zostały napisane jako sonety, ich unikalny styl wiersza stałego jest obecnie znany jako Spenserian Stanza.
Ponieważ Spenser – wraz z kolegą poetą Sir Philipem Sidneyem – postanowił ustanowić angielską spuściznę literacką, która wykraczałaby poza Geoffreya Chaucera, nie jest zaskoczeniem, że stworzył i pracował w ramach własnych form poetyckich. Wzorował się przy tym na poetach klasycznych, takich jak Ajschylos, Hezjod, Homer i Sofokles. Dla Spensera osobiste wyróżnienie było tak samo ważne jak narodowa duma literacka.
Części sonetu spenserowskiego
W przeciwieństwie do sonetu włoskiego, który składa się z oktawy i sestetu, sonet spenserowski ma pięć części: trzy quatrainy i kuplet. Każdy kwartet ma naprzemiennie dwa rymy i zaczyna się od rymu użytego w ostatniej linijce poprzedniego kwartetu. Schemat rymów jest więc następujący: ABAB BCBC CDCD. Paragraf kończący to, oczywiście, EE.
Ponieważ jego forma różni się od włoskiej, argument sonetu Spensera jest również inny. Zamiast formatu problem/rozwiązanie, sonet Spenserian wprowadza trzy idee w swoich quatrains, wszystkie skupione wokół wspólnego tematu: ogólnie rzecz biorąc, miłość. Kuplet działa jako komentarz do tych pomysłów, umieszczając woltę w trzynastej linii zamiast dziewiątej.
Przykład sonetu spenserowskiego
Następnie Edmund Spenser „Amoretti LXXV: Pewnego dnia napisałem jej imię”. Zauważ, jak idee zmieniają się z każdym quatrain i jak kuplet – choć podłączony do drugiej części dialogu – komentuje wydarzenia wiersza.
Jednego dnia napisałem jej imię na pasie,
Ale przyszedł fale i zmył go:
Again napisałem go z drugą ręką,
Ale przyszedł przypływ, i uczynił moje bóle jego ofiarą.
„Próżny człowiek,” rzekła, „że dostaje w próżni assay,
Śmiertelna rzecz tak uwiecznić;
Bo ja sam lubię do tego rozkładu,
I eke moje imię być wymazane podobnie.”Nie tak,” (quod I) „niechaj rzeczy podlejsze obmyślają
Umierać w prochu, lecz ty będziesz żył przez sławę:
Moje wersety, twe cnoty rzadkie będą wieczne,
I w niebiosach wypiszą twe chwalebne imię:
Gdy śmierć cały świat ujarzmi,
Miłość nasza żyć będzie, a późniejsze życie odnowi.”
.