Przyjaciele, którzy zjedli z nim posiłek w środę w restauracji w Zachodnim Hollywood powiedzieli, że Welles wyglądał blado i chudo, ale wydawał się wesoły i witalny.
Welles, tak wielki fizycznie jak talent, był leczony na chorobę serca i cukrzycę.
Policja powiedziała, że ponieważ jego stan serca był znany i widział się z lekarzem na ten temat w ciągu ostatnich 20 dni, nie będzie potrzeby przeprowadzania autopsji.
Welles, najbardziej znany jako gwiazda, scenarzysta i producent przełomowego filmu „Obywatel Kane”, był ważną postacią w świecie kina, teatru i radia przez prawie pięć dekad. Wystąpił, wyreżyserował, wyprodukował, napisał lub był współautorem 60 pełnometrażowych filmów fabularnych w kraju i za granicą podczas swojej długiej i często burzliwej kariery.
Już jako sławny aktor sceniczny, oszołomił naród swoją szokująco autentyczną wersją w stylu newscast fantazji science fiction H.G. Wellsa „Wojna światów” w audycji radiowej 30 października 1938 roku.
Przez ostatnią dekadę zarabiał, jak to nazwał, „pieniądze spożywcze” pojawiając się w reklamach telewizyjnych – przede wszystkim w spotach win Paula Massona, w których rozsławił frazę „Nie sprzedamy żadnego wina przed czasem.”
Jego śmierć w czwartek przyniosła pochwały od postaci z branży filmowej zabarwione smutkiem, że obietnica Wellesa nigdy nie została do końca zrealizowana.
„To”, powiedział weteran aktor John Houseman, „jest absolutnym bykiem—-„. Kariery Housemana i Wellesa zaczęły rozkwitać mniej więcej w tym samym czasie w latach trzydziestych, kiedy byli bliskimi współpracownikami w niektórych wysoce kontrowersyjnych awangardowych przedsięwzięciach teatralnych.
„Pracowałem z Orsonem jakieś pięć lat”, powiedział Houseman w późny czwartek. „To było jedno z najbardziej niesamowitych doświadczeń w moim życiu. Wiedziałem na pewno, że pracuję z geniuszem – możemy spojrzeć wstecz na jego życie jako niezwykłe. Stworzył wiele arcydzieł – w teatrze murzyński 'MacBeth’, w filmie 'Obywatel Kane’ i wiele innych. . . . Świat nie był dla niego zbyt miłosierny. Może gdyby ludzie byli dla niego bardziej życzliwi, zrobiłby więcej.”
Urodzony jako George Orson Welles 15 maja 1915 roku w Kenosha, Wisconsin, był drugim synem zamożnych rodziców. Jego ojciec był wynalazcą i producentem, który pochodził z bogatej rodziny z Wirginii. Jego matką była była Beatrice Ives, która zmarła, gdy Welles miał 8 lat.
On Tour With Father
Po śmierci matki, on i jego ojciec wyruszyli w światową podróż, spędzając większość czasu w Szanghaju.
Jako dziecko, w wieku, w którym większość młodych ludzi dopiero zaczyna czytać, Welles wykazywał niezwykły talent do niemal wszystkich dziedzin sztuki – pisał wiersze, malował, grał na fortepianie i wystawiał własne inscenizacje Szekspira.
Welles wychował się w Chicago i był kształcony głównie w domu do 11 roku życia, kiedy to wstąpił do prywatnej Todd School w Woodstock, Ill. Jego ojciec zmarł rok później i Welles został podopiecznym Dr. Maurice Bernsteina, lekarza z Chicago. Welles użył później nazwiska Bernsteina dla jednej z głównych postaci w „Obywatelu Kane”.
Ukończył Todd w 1931 roku, zrezygnował z nauki w college’u i wyruszył w podróż szkicową po Irlandii.
Przystojny i posiadający już dźwięczny, naturalnie dramatyczny głos, Welles wywalczył sobie pracę w irlandzkiej firmie teatralnej, twierdząc, że występował w nowojorskich produkcjach. Chociaż irlandzcy producenci nie byli zachwyceni jego twierdzeniami, zatrudnili go i Welles zadebiutował jako aktor w dublińskim Gate Theatre, grając rolę złego księcia Wurtemberg w „Żydzie Sussie”. Zdobył dobre noty, a później wystąpił i wyreżyserował kilka innych sztuk dla tej samej grupy.
Powrócił do Stanów Zjednoczonych w 1932 roku, starał się o kilka ról na Broadwayu i wznowił swoje podróże, kiedy mu odmówiono. Udał się do Maroka i Hiszpanii – gdzie nauczył się walki byków – przed ponownym powrotem do Nowego Jorku i zdobył rolę w zespole aktorskim Katherine Cornell.
Debiut na Broadwayu
Welles zadebiutował na Broadwayu z Cornell w 1934 roku w „Romeo i Julii”, grając zarówno Chóru jak i Tybalta. W tym samym roku poślubił chicagowską społeczniczkę i aktorkę Virginię Nicholson, współreżyserował czterominutowy film „The Hearts of Age” i dał swój pierwszy występ radiowy.
Mniej więcej w tym samym czasie młody aktor poznał Housemana, kierującego wówczas Phoenix Theatre Group. Wkrótce potem Welles i Houseman produkowali i reżyserowali dla Federal Theater Project. Wraz z Housemanem w 1937 roku założył Mercury Theatre Project.
W następnym roku grupa przekształciła się w wysoce eksperymentalny Mercury Theatre of the Air, cotygodniową antologię radiową.
„Wojna światów” miała być rodzajem Halloweenowego psikusa, ale dokumentalny styl był tak realistyczny, że tysiące słuchaczy wpadło w panikę i ewakuowało się ze swoich domów. Welles był głównym aktorem w tej produkcji, a scenariusz napisał Howard Koch.
W dużej mierze dzięki sukcesowi programu radiowego, w 1940 roku został sprowadzony do Hollywood przez RKO. W lipcu rozpoczął zdjęcia do swojego pierwszego filmu pełnometrażowego – był to „Obywatel Kane”, film do dziś uznawany za jego najlepszy film nowatorski. Był współautorem scenariusza (wraz z Hermanem J. Mankiewiczem), reżyserem, producentem i odtwórcą głównej roli w filmie, opowiadającym o karierze amerykańskiego potentata prasowego, którego życie pod wieloma względami przypominało życie potężnego wydawcy Williama Randolpha Hearsta.
Hearst próbował stłumić film. Gwiazda felietonu filmowego Hearsta, Louella Parsons, próbowała nakłonić wytwórnie filmowe do wpisania Wellesa na czarną listę, a żadna z publikacji Hearsta nie wydrukowałaby recenzji filmu.
Film został kilkakrotnie uznany za najlepszy film w historii przez panele krytyków kinowych, a jego innowacyjne techniki wpłynęły na kolejne pokolenia twórców filmowych. Chociaż film był ogromnym sukcesem krytycznym, nie był komercyjnym hitem.
Weterani hollywoodzkich felietonistów i krytyków powiedzieli, że chociaż Welles nigdy nie został formalnie wpisany na czarną listę, stał się praktycznie niezatrudnialny z powodu jego widocznej niezdolności do ukończenia projektów takich jak filmy „Wspaniali ambersonowie” (1942) i „MacBeth” (1948), które zostały ukończone przez innych.
„Teraz jestem tylko starą choinką, której korzenie obumarły”, powiedział Welles po otrzymaniu specjalnego Oscara w 1970 roku. „Oni po prostu przychodzą, i podczas gdy małe igły spadają ze mnie, zastępują je medalionami.”
Uhonorowany przez Amerykański Instytut Filmowy w 1975 roku jako odbiorca trzeciej dorocznej Nagrody za Osiągnięcia Życia, Welles powiedział:
„Jako reżyser, płacę sobie z moich zadań aktorskich. Używam mojej własnej pracy do subsydiowania mojej pracy. Innymi słowy, jestem szalony.”
Welles był entuzjastycznym zjadaczem i pijakiem o niewiarygodnej pojemności, według przyjaciół, i był uzależniony od dużych, długich cygar. Był fizycznie ogromny – 6 stóp, 2 cale wzrostu i zazwyczaj ważył około 300 funtów, chociaż przyjaciele powiedzieli, że ostatnio zrzucił około 60 funtów.
Prawnik Eli Blumefeld, długoletni współpracownik i rzecznik rodziny, powiedział, że Welles chodził do lekarza w związku z chorobą serca przez co najmniej ostatnie siedem lat.
Blumefeld powiedział, że Welles pracował „tak samo ciężko lub ciężej” w ostatnich reklamach, jak kiedykolwiek pracował jako reżyser lub producent.
Hollywood zostało mocno uderzone przez śmierć Wellesa – trzecią supergwiazdę, która zmarła w ciągu tygodnia. Rock Hudson zmarł na AIDS 2 października, a Yul Brynner zmarł z powodu powikłań raka na początku czwartku.
„To nie były dobre dni”, powiedziała aktorka Janet Leigh, która pracowała z Wellesem w „Dotyku zła”. Dodała: „Wszyscy żałujemy, że nie udało nam się bardziej wykorzystać geniuszu Orsona.”
„To nie jest pióro w czapce społeczności Hollywood, że nie wykorzystała lepiej jego talentów”, powiedział John Huston, jeden z wielkich współczesnych aktorów-reżyserów.
Welles w 1943 roku ożenił się z aktorką Ritą Hayworth, z którą współtworzył główną rolę w „Damie z Szanghaju” (1947), obrazie, który napisał, wyreżyserował i wyprodukował. Rozwiedli się w 1948 roku.
Welles udał się na emigrację do Europy niedługo po rozwodzie z panną Hayworth, przyjmując role w dziesiątkach filmów, z których najbardziej znaną była postać złowrogiego Harry’ego Lime’a w brytyjskim hicie „Trzeci człowiek” (1949).
W 1955 roku ożenił się z hrabiną di Girafalco, która występowała we włoskich filmach jako Paola Mori. To właśnie z panną Mori spędził większość swoich lat w Europie. Welles i panna Mori powrócili do Stanów Zjednoczonych w 1970 roku, tworząc swój dom w Las Vegas.
W swoich częstych podróżach do Hollywood od tego czasu, zatrzymywał się w domu z czterema sypialniami na wzgórzu w 1700 bloku North Stanley Avenue, gdzie zmarł.
Welles został przeżyty przez pannę Mori i trzy córki, Christopher Welles Feder z Nowego Jorku, Beatrice Welles z Scottsdale, Ariz…, i Rebecca Welles z Tacoma, Wash. Organizacja pogrzebu jest w toku.
Teatralny Welles miał taki komentarz na temat śmierci w ostatnim wywiadzie:
„Cieszę się z obecności śmierci, ponieważ uważam, że to właśnie ona czyni życie błyskotliwym i pięknym. A bez niej świat byłby niedorzeczny. Interesuję się nią z każdego punktu widzenia. Moje zainteresowanie nią nie osłabło wraz z jej zbliżaniem się.”
Do tej historii przyczynili się pisarze redakcji Timesa Marylouise Oates i Boris Yaro w Los Angeles oraz Elizabeth Mehren w Nowym Jorku.