Viswanathan Anand, (ur. 11 grudnia 1969, Madras, Indie), indyjski mistrz szachowy, który zdobył tytuł mistrza świata FIDE (Międzynarodowej Federacji Szachowej) w 2000, 2007, 2008, 2010 i 2012 roku.
Anand nauczył się grać w szachy od swojej matki, gdy miał 6 lat. W wieku 14 lat Anand zdobył mistrzostwo Indii juniorów z doskonałym wynikiem dziewięciu zwycięstw w dziewięciu partiach. W wieku 15 lat stał się najmłodszym Hindusem, który zdobył tytuł mistrza międzynarodowego. W następnym roku wygrał pierwsze z trzech kolejnych mistrzostw kraju. W wieku 17 lat Anand stał się pierwszym Azjatą, który zdobył tytuł mistrza świata w szachach, wygrywając w 1987 roku Mistrzostwa Świata Juniorów FIDE. Po tym zwycięstwie Anand zdobył tytuł arcymistrza międzynarodowego w 1988 roku. W 1991 roku Anand wygrał swój pierwszy duży międzynarodowy turniej szachowy, wyprzedzając mistrza świata Garry’ego Kasparowa i byłego mistrza świata Anatolija Karpowa. Po raz pierwszy od porzucenia tytułu przez Amerykanina Bobby’ego Fischera w 1975 roku, nie-Rosjanin stał się faworytem do tytułu mistrza świata w szachach.
Przez całe lata 90. Anand walczył z Kasparowem i Władimirem Kramnikiem o pozycję na szczycie oficjalnej listy rankingowej FIDE. Pierwsza próba Ananda zdobycia mistrzostwa świata FIDE zakończyła się w 1991 roku, kiedy to przegrał w ćwierćfinale z Karpowem w FIDE Knockout World Chess Championship. Ze względu na nietypowy format zawodów, polegający na serii krótkich meczów z szybką kontrolą czasu, impreza została zbojkotowana przez wielu czołowych graczy. Decyzja o zastosowaniu formatu pucharowego wynikała z trudności FIDE z zapewnieniem funduszu nagród, który mógłby pokryć koszty zwyczajowo długich meczów mistrzowskich po odejściu Kasparowa z FIDE i utworzeniu nowej organizacji – Professional Chess Association (PCA; 1993-96). Anand zdobył swój pierwszy tytuł w 1995 roku, kiedy zajmował drugie miejsce w rankingu za Kasparowem, ale przegrał mecz o mistrzostwo PCA z Kasparowem z wynikiem 1 zwycięstwo, 13 remisów i 4 porażki. Następna szansa Ananda na tytuł nadeszła w 1998 roku przeciwko Karpowowi, który odzyskał tytuł FIDE po utworzeniu PCA przez Kasparowa. W czasie tego meczu Anand zajmował trzecie miejsce, za Kasparowem i Kramnikiem, ale przed szóstym Karpowem. Anand musiał najpierw przebrnąć przez najsilniejszą w historii szachów sekwencję meczów pucharowych, aby móc zagrać z Karpowem, który został bezpośrednio zakwalifikowany do meczu finałowego. Gracze zremisowali swój normalny sześciomecz z dwoma zwycięstwami i dwoma remisami, ale Karpow wygrał dwie partie „szachów szybkich” w tie-breaku, aby wygrać mecz.
Anand przełamał się w 2000 roku, wygrywając Mistrzostwa Świata FIDE w Szachach, w których ponownie rozegrano mecze pucharowe. Ze względu na tradycję konieczności pokonania poprzedniego mistrza w stosunkowo długim meczu, a także obawy dotyczące krótkich formatów i szybkich kontroli czasu stosowanych w meczach pucharowych, większość fanów nie uznała Ananda, ani żadnego z mistrzów FIDE od czasów Kasparowa, za prawowitych. Anand ostatecznie znalazł się na liście powszechnie uznawanych mistrzów świata w szachach dzięki zwycięstwu w Mistrzostwach Świata FIDE w szachach w 2007 roku, turnieju z podwójną rundą eliminacyjną, w którym zmierzyli się najlepsi gracze na świecie. (W podwójnym round-robin każdy uczestnik rozgrywa dwie partie, jedną białymi i jedną czarnymi bierkami, z każdym innym graczem). Akceptacja prawomocności tego turnieju jako tytułowego była wynikiem serii porozumień pomiędzy FIDE a Kramnikiem, który został „klasycznym” mistrzem świata w szachach pokonując w meczu Kasparowa. W umowie tej FIDE uznała Kramnika za mistrza klasycznego, Kramnik zgodził się bronić tytułu mistrza klasycznego przed zawodnikiem FIDE w meczu unifikacyjnym, a obie strony ustaliły, że zwycięzca tego meczu będzie walczył o zunifikowany tytuł w następnym turnieju mistrzowskim FIDE. Ponadto FIDE zagwarantowała Kramnikowi mecz mistrzowski ze zwycięzcą turnieju, gdyby nie udało mu się go wygrać. Chociaż Kramnik oficjalnie przyznał tytuł mistrzowski po przegranym turnieju z Anandem, to później wyraził pewne zastrzeżenia, stwierdzając: „Obecnie uważam, że tylko tymczasowo pożyczyłem Anandowi tytuł”. Anand bronił tytułu przeciwko Kramnikowi w 12-meczowym pojedynku zaplanowanym od 14 października do 2 listopada 2008 roku w Bonn w Niemczech. Mecz zakończył się 29 października 2008 roku, kiedy to Anand zremisował 11 partię, wygrywając mecz z wynikiem 3 zwycięstwa, 7 remisów i 1 porażka. Anand utrzymał swój tytuł mistrza świata w 2010 roku, pokonując Veselina Topalova z Bułgarii w 12. i ostatniej partii meczu. W 2012 roku w meczu o mistrzostwo zmierzył się z Borysem Gelfandem z Izraela. Obaj panowie remisowali po 12 partii, ale Anand wygrał rundę szybkiego tiebreakera, aby pozostać mistrzem świata.
Wolfgang Rattay-Reuters/Landov
Anand obronił swój tytuł mistrza świata w 2013 roku przeciwko Magnusowi Carlsenowi z Norwegii, który wygrał zaplanowany 12-meczowy turniej po dziesiątej partii. W następnym roku Anand i Carlsen odbyli rewanżowy pojedynek o mistrzostwo świata, który zakończył się zwycięstwem Carlsena.
Anand, który po raz pierwszy zyskał przydomek „Lightning Kid” w Indiach, znany jest z szybkich kalkulacji taktycznych, co pokazał zdobywając liczne tytuły „szachów szybkich”. W 1998 roku Anand opublikował zbiór swoich partii, Vishy Anand: My Best Games of Chess, którą rozszerzył o nowe partie w 2001 roku.