Niet zo lang geleden werd wijn, of welke vorm van alcohol dan ook, beschouwd als een preventieve drank. Voordat we drinkwater hadden, was wijn de veiligste drank van de wereld. Goede moeders zorgden ervoor dat hun kinderen ’s morgens een kopje dronken van een of andere gegiste drank, zowel voor de calorieën als om infecties te voorkomen. In de jaren 1930 kreeg mijn vader tuberculose en hij kreeg een veelgebruikt Iers middel voorgeschreven: een Guinness per dag. Zelfs de wijze Benjamin Franklin geloofde dat wijn een fenomenaal bewaarmiddel was.
Het was toen heel eenvoudig, drinken was van cruciaal belang om te overleven. Vandaag is het gemakkelijker om een goniometrisch probleem in je hoofd op te lossen dan een duidelijk antwoord te krijgen over hoeveel we elke dag zouden moeten drinken. Ik heb de laatste maanden een zeer anekdotisch onderzoek gevoerd, waarbij ik vrienden vroeg wat ze van dokters te horen kregen over drinken. Eén vriendin kreeg het advies om haar consumptie te beperken tot drie glazen per dag. Mijn dokter raadde me aan de 1-2-3 regel te volgen (één drankje per dag, niet meer dan twee tegelijk, niet meer dan drie dagen per week). Een andere vriendin merkte op dat haar dokter haar alleen zei “met mate”. Nou, de een zijn gematigdheid is de ander zijn bacchanaal.
“Bacchus” door Caravaggio. (Foto: Wikipedia)
Als wijnschrijver probeer ik voortdurend de betekenis van matigheid uit te puzzelen. Vaak open ik 10 tot 15 flessen tegelijk voor vergelijkende proeverijen. Ik schenk in, neem een slok en spuug elke fles uit (ik denk dat mijn kinderen beginnen te geloven dat dit de manier moet zijn om van wijn te genieten: nippen, dan spugen). Ik geniet zelden van een heel glas na dit scenario, want ondanks al het spugen, kunnen we er zeker van zijn dat ik mijn deel van de alcohol heb opgenomen.
Organisaties in het hele land bieden hun officiële richtlijnen over de zaak, maar ik lijd aan een goed geoliede scepsis van “officiële” richtlijnen – vergeet niet – deze goedbedoelde organisaties zijn dezelfde die tientallen jaren geleden het evangelie van margarine predikten, en ons vertelden dat het een meer hart-gezonde stof was dan boter. Toen ontdekten ze de giftige effecten van transvetten; nu is de eens zo aangeprezen margarine een gezondheidsrisico.
Huidig (let op ik zeg momenteel, want we kunnen er allemaal zeker van zijn dat de richtlijnen weer zullen veranderen) is dit wat ons wordt verteld wat een veilige, gezonde consumptie van alcohol is:
Het Ministerie van Landbouw en het Ministerie van Volksgezondheid & Human Services: 1 drankje per dag voor vrouwen en maximaal 2 drankjes per dag voor mannen.
National Institute of Alcohol Abuse and Alcoholism: mannen mogen niet meer dan 4 drankjes per dag of een totaal van 14 per week en vrouwen mogen niet meer dan 3 drankjes per dag of een totaal van 7 per week.
American Heart Association: mannen mogen niet meer dan 2 eenheden/dag en vrouwen mogen niet meer dan 1 eenheid/dag.
Dit zijn slechts de Amerikaanse richtlijnen, het bereik in de wereldwijde opinie over deze kwestie is onthutsend.
In het Verenigd Koninkrijk, hun ministerie van Volksgezondheid stelt dat mannen de consumptie moeten beperken tot niet meer dan 3-4 eenheden per dag en vrouwen tot niet meer dan 2-3 eenheden per dag … maar let op, hun eenheid is slechts 8 gram, en een Amerikaanse eenheid is 14 gram. Over het geheel genomen laten de Britse richtlijnen echter iets meer flexibiliteit toe. Het Franse ministerie van Volksgezondheid en Sport suggereert niet meer dan 30 gram (ruwweg 3 drankjes) per dag voor zowel mannen als vrouwen.
We zouden allemaal waarschijnlijk erg blij zijn met de Spaanse artsen uit de Baskische regio, waar het ministerie van Volksgezondheid & Sociale Zekerheid mannen en vrouwen adviseert om niet meer dan 70 gram per dag te drinken, of ruwweg zeven drankjes per dag. Alice Kelly, advocaat in Chicago (en mijn zus), merkte wrang op toen ik de internationale verschillen met haar deelde: “Ik vind het gewoon grappig dat drinkrichtlijnen correleren met stichtende vaders. Basken hebben hun bodega zakken, Fransen genieten van “bon vivant”, Aussie veroordeelden “party on mate”, terwijl de primitieve puriteinse Amerikanen er maar één mogen.”
Lees HIER alle richtlijnen over de hele wereld. (gemaakt door het International Center for Alcohol Policies)
Of dit allemaal nog niet verwarrend genoeg is, moeten we ook nog rekening houden met de subjectieve factoren die er rondzweven:
- Alcoholgehalte (een dikke vette rode wijn van 15.5% alcohol is niet hetzelfde als een licht glas Pinot Grigio van 12,5%, dito een Belgisch bier van 8,9% en een pils van 4%).
- Dportiegrootte (jullie glazenvullers weten wie jullie zijn-als je wijn aan de rand likt, zit je te vol). Standaard porties zijn: 12-ounces bier, 8-ounces mout likeur, 5-ounces wijn en 1.5-ounces of een “shot” van 80-proof gedistilleerde drank of likeur. Tijdens mijn onderzoek naar dit verhaal kwam ik zelfs een matigheidsglas tegen.
- Geslacht: Vrouwen hebben minder lichaamswater dan mannen en houden daardoor een hogere alcoholconcentratie in het bloed vast dan mannen bij een enkel drankje.
- Voeding: een lege maag versnelt de alcoholabsorptie. Voedsel vertraagt de absorptiesnelheid bij mannen en vrouwen.
Laten we niet vergeten dat het alcoholgehalte op wijnetiketten niet nauwkeurig is. Wijnhuizen hebben een flexibiliteit van 1 tot 1,5% bij het etiketteren van het alcoholgehalte. Dus een 15% wijn kan in werkelijkheid 16% zijn, dat is een kwantumsprong als we het hebben over twee glazen (shoot, ik kan genieten van drie glazen Elzasser Riesling voor ruwweg hetzelfde totale gehalte). Hoewel, om eerlijk te zijn, op basis van willekeurige tests in de industrie lijkt het erop dat de etikettering van alcoholische wijn nauwkeuriger is geworden. Lees Dave McIntyre’s recente post over wijn etikettering hier.
Hier is iets anders om in gedachten te houden: als je nooit door de week drinkt, maar graag op vrijdag viert met een aantal rondes van cocktails of een fles wijn, doe je waarschijnlijk meer schade aan je lichaam dan wanneer je elke avond geniet van een enkel glas (met een avond vrij). Weekenddrinkers vinden hun consumptie matig, maar overschrijden vaak onbewust de richtlijnen. Beter elke avond een glaasje bij het avondeten dan op vrijdag uit te blazen.
Hoeveel wijn moet je je per dag beperken… moet je zelfs elke dag wijn drinken? De antwoorden lijken te veranderen, afhankelijk van wie je het vraagt. En, hey waarom zou je je zorgen maken? Helaas is alcohol een van die stoffen met een dunne lijn; zodra je uit balans raakt, wachten je problemen: alcoholisme, levercirrose, hoge bloeddruk, beroerte, diabetes type 2, kanker van het bovenste deel van het maagdarmkanaal en de dikke darm en cognitieve stoornissen. En er is echt reden tot bezorgdheid over enkele nieuwe verbanden tussen borstkanker en alcoholgebruik. Ik wil niet tot die groep vrouwen behoren die ze later bestuderen en zeggen: “Ja, dit bewijst eindelijk onze theorie, drank en borsten zijn een kankerverwekkende combinatie.”
Daar komt mijn frustratie vandaan: nadat ze me de stuipen op het lijf hebben gejaagd, zeggen de richtlijnen bijna in één adem: matige alcoholconsumptie wordt geassocieerd met een lager risico op hart- en vaatziekten. Matige alcoholconsumptie wordt ook in verband gebracht met een verminderd risico van sterfte door alle oorzaken bij volwassenen van middelbare leeftijd en oudere volwassenen en kan helpen om de cognitieve functie intact te houden naarmate men ouder wordt. Wat moet een wijnliefhebber doen?
Wijn heeft, meer dan andere vormen van alcohol, extra voordelen. Matige consumptie kan positieve effecten hebben op de algehele gezondheid van het hart. Sommigen beweren dat de polyfenolen in wijn bacteriële infecties kunnen afweren. Natuurlijk is er mijn eigen persoonlijke favoriet: Champagne en mousserende wijn kan het geheugen verbeteren en veroudering vertragen.
Wijn is zo oud als vuil. Jezus en zijn discipelen genoten er zelfs van bij het Laatste Avondmaal, en misschien zou dat de leidraad moeten zijn (geen woordspeling bedoeld beste lezer): geniet van wat, niet veel, elke dag bij het eten.
Michael Pollan, auteur van The Omnivore’s Dilemma, zei dat over eten. We besteden allemaal veel te veel tijd aan het obsederen over hoe te genieten van voedsel en hoe te genieten van alcohol. Sta jezelf verwennerijen toe; dus wat als je af en toe tot laat in de avond opblijft met vrienden en de wijn blijft stromen, geniet ervan, maar doe het niet elke avond.
We weten allemaal intuïtief het verschil tussen matig en niet matig. Alcohol heeft, zoals iedereen die met alcoholisme te maken heeft gehad je kan vertellen, een donkere kant; je hoeft je niet te schamen voor je genot. In de kern is het drankje bedoeld als een gedeelde ervaring, een tonicum om eten, samenzijn en saamhorigheid te vieren…uiteraard met mate.
Volg me op Forbes en Facebook (zie knoppen bovenaan) en op Twitter HIER