Nog steeds hier morgen om je een high five te geven van gisteren…’s voortdurende verkenning van het fenomeen reizen en migratie door middel van verbeelding en alternatieve realiteiten leidt ons naar het verkennen van het snijvlak tussen geschiedenis, fictie en geluid. Doe mee op First Friday voor een Dub-lezing en een DJ-set als aanvulling op de Dubship I – Black Starliner-installatie in het BMW Atrium.
Een Afrikaans Robots vs SPACECRAFT-project, Dubship I – Black Starliner ontleent zijn naam aan de Black Star Line-rederij die in 1919 door de Jamaicaanse politieke activist Marcus Garvey werd opgericht. De rederij werd opgericht als een rederij die volledig in handen was van zwarten en die ook personeel in dienst had. Het uiteindelijke doel van de rederij was de afstammelingen van Afrikaanse slaven uit Amerika en het Caribisch gebied te repatriëren naar Afrika.
Hoewel de Black Star Line een kort leven beschoren was, heeft ze door de geschiedenis heen nog steeds weerklank gevonden. Zo’n vijftig jaar later in Kingston, Jamaica, schreef de reggaezanger Fred Locks het lied Black Star Liner (1976) en nam het op. De tekst van het liedje beschrijft “Seven miles of Black Star Liner, coming into Kingston harbour”.
Fred Locks track kwam met een B-kant – een dub versie van het liedje, met de tekst verwijderd, de bas en percussie benadrukt, en vroege elektronische effecten gebruikt om echo en vertraging te creëren en een gevoel van ruimtelijkheid in het nummer. Dub ontstond aan het eind van de jaren 1960 in Jamaica door de komst van nieuwe technologieën voor het manipuleren van geluid, dat werd gereproduceerd via enorme geluidssystemen op dancehall-feesten. Het werd een van de meest invloedrijke populaire muziekvormen, die vandaag de dag veel elektronische muziek beïnvloedt.
Dub beïnvloedde de verbeelding ook op andere gebieden – de iconische ‘cyberpunk’ roman van William Gibson, Neuromancer (1984), bevat een ruimteschip genaamd Zion, bemand door Rastafarian voormalige mijnwerkers, “de onregelmatige, verkleurde platen” van zijn geïmproviseerde romp “laser-gekrabbeld met Rastafarian symbolen en de initialen van lassers”. “De muziek die constant door de cluster pulseerde… heette dub, een sensueel mozaïek bereid uit enorme bibliotheken van gedigitaliseerde pop; het was aanbidding… en een gevoel van gemeenschap”.
Images van ruimteverkenning verschijnen op dub albumhoezen en in songteksten. De vorm heeft een intrinsieke relatie met technologie, en komt naar voren “als een voorbeeld van hoe koude, vervreemdende westerse technologie kan worden gedomesticeerd door hen die niet bedoeld zijn als gebruikers”, in de woorden van de Jamaicaanse schrijver en kunstenaar Louis Chude-Sokei. David Toop schrijft over dub als een vroege vorm van Virtual Reality, in de manier waarop het denkbeeldige auditieve ruimtes creëert.
De sculptuur Black Starliner, te zien in de tentoonstelling Still here tomorrow to high five you yesterday… gebruikt deze elementen om zijn eigen ‘versie’ te produceren van een denkbeeldig ruimteschip, een ‘Dubship’ dat niet tussen de continenten van de aarde opereert, maar in de ruimte en tussen de sterren. Het spreekt over een verlangen naar terugkeer of een nieuw thuis dat zowel geworteld is in de Afrikaanse diaspora-ervaring, als universeler – het verlangen naar een toevluchtsoord, een thuisland; en transport door middel van technologie.
De toegang is voor de helft van de prijs, als onderdeel van Zeitz MOCAA’s eerste vrijdag initiatief, WoZA Friday.