Wie was Henry IV?
Henry IV werd erfgenaam van de Franse troon door zijn huwelijk met Margaretha van Valois, maar werd op de proef gesteld in een tijd van religieuze twisten. Hoewel hij zich tot het katholicisme bekeerde nadat hij in 1589 koning van Frankrijk was geworden, vaardigde Hendrik IV het Edict van Nantes uit om religieuze tolerantie te bevorderen. Hij werd vermoord op 14 mei 1610 in Parijs, Frankrijk.
Vroeger
Henrik van Navarra werd geboren in Pau, Frankrijk, op 13 december 1553. Zijn ouders, die kort na de geboorte van Hendrik koning en koningin van Navarra werden, waren van verschillende geloofsovertuigingen en illustreerden de strijd in Frankrijk tussen de hugenoten (protestanten) en de katholieken. Hoewel Hendrik katholiek was gedoopt, werd hij na de dood van zijn vader in 1562 protestants opgevoed.
Op 14-jarige leeftijd begon prins Hendrik zijn militaire dienst in een expeditie tegen opstandige rooms-katholieken in Navarra, die eindigde in een overwinning voor de hugenoten. Hendrik onderscheidde zich en de ervaring smeedde een soldaatachtige geest in hem. De uitbreiding van de burgeroorlog deed hem echter nadenken over de rampzalige gevolgen ervan voor Frankrijk.
Na de dood van zijn moeder in juni 1572 werd Hendrik koning van Navarra. Een gearrangeerd huwelijk met Margaretha van Valois, dochter van Hendrik II en Catharina de’ Medici, bracht Parijse katholieken en bezoekende hugenoten samen in een ongemakkelijke patstelling. De spanningen mondden uit in een groot bloedbad op 24 augustus 1572, waarbij Hendrik aan de dood ontsnapte met de hulp van zijn vrouw en zijn belofte om zich tot het katholicisme te bekeren.
Oorlog van de Drie Hendriksen
Na de dood van François, hertog van Anjou, in 1584, werd Hendrik troonopvolger van Frankrijk. Hij werd tegengewerkt door de Heilige Liga, bestaande uit katholieke aristocraten, en paus Clemens VIII, die de Franse troonopvolger uit de kerk excommuniceerde. Deze situatie leidde tot de Oorlog van de Drie Hendriksen, waarin Hendrik het opnam tegen koning Hendrik III van Frankrijk en de streng katholieke Hendrik, hertog van Guise.
Henrik van Navarra trad moedig op en versloeg het leger van Hendrik III in de cruciale Slag bij Coutras op 20 oktober 1587. Uiteindelijk bracht Spaanse bemoeienis met de Franse opvolging Hendrik III ertoe zijn krachten te bundelen met die van Hendrik van Navarra om de macht over Parijs en het Franse platteland in handen te krijgen. Hendrik III werd op 1 augustus 1589 neergestoken en stierf de volgende dag nadat hij Hendrik van Navarra tot zijn opvolger had uitgeroepen.
Koning Hendrik IV
Henrik werd koning Hendrik IV, maar er was een negen jaar durend beleg van Parijs voor nodig om zijn kroon veilig te stellen tegen de invloed van de Heilige Liga en de Spaanse inmenging. Hij bekeerde zich tot het katholicisme en na verschillende belangrijke veldslagen te hebben gewonnen, capituleerde Parijs uiteindelijk op 22 maart 1594. Paus Clemens herriep de excommunicatie van Hendrik en op 2 mei 1598 sloot Hendrik de Vrede van Vervins tussen Frankrijk en Spanje. Rond die tijd vaardigde Hendrik ook het Edict van Nantes uit, dat het rooms-katholicisme als staatsgodsdienst bevestigde, maar godsdienstvrijheid verleende aan de protestanten.
Na het koninkrijk verenigd te hebben en vrede in binnen- en buitenland bereikt te hebben, ging Hendrik IV verder met het terugbrengen van de welvaart in Frankrijk. Hij verlaagde de belastingen voor de Franse burgers, sloot vrede met het Ottomaanse Rijk en opende handelsroutes naar Oost-Azië. Hij werd ook berucht om zijn seksuele uitspattingen: hij had vele minnaars en kreeg de bijnaam “Le Vert Gallant” (de vrolijke oude vonk).
Dood en mysterie
Hoewel hij veel bereikt had, onderging Hendrik IV meerdere moordaanslagen. Hij werd door de katholieken beschouwd als een usurpator en door de protestanten als een verrader. Zijn charme en oprechte zorg voor de behoeften van het volk konden zijn vijanden niet milder stemmen. Hij werd op 14 mei 1610 doodgestoken door een katholieke fanaticus en vervolgens begraven in de Basiliek van Saint-Denis in Parijs.
In een macaber naschrift zou het hoofd van het gebalsemde lichaam van Hendrik IV verloren zijn gegaan nadat revolutionairen de Basiliek in 1793 hadden geplunderd. Het hoofd ging rond onder privéverzamelaars tot het in 2010 werd opgespoord toen een team van forensisch geneeskundigen bevestigde dat het toebehoorde aan de voormalige Franse koning. Die conclusie werd een paar jaar later echter in twijfel getrokken, toen uit DNA-tests bleek dat het hoofd geen koninklijke genetische match had.