Wanneer een man een pijnlijke plek of een plekje op zijn penis ziet, denkt hij vaak het ergste. Voor sommige mannen is dat bezorgdheid over een seksueel overdraagbare aandoening, maar voor velen is het bezorgdheid over peniskanker. Het is een zeldzame ziekte in de Verenigde Staten, maar omdat een vroege diagnose zo belangrijk is, moeten mannen weten hoe ze kunnen weten of een plekje zorgwekkend is. En het is ook nuttig om te begrijpen waarom peniskanker in andere delen van de wereld zoveel vaker voorkomt.
Peniskanker
Wie krijgt peniskanker?
In de Verenigde Staten worden elk jaar ongeveer 1500 gevallen gediagnosticeerd, zodat de ziekte minder dan 1% van alle kwaadaardige aandoeningen bij Amerikaanse mannen uitmaakt. Maar ze komt veel meer voor in Azië, Afrika en Zuid-Amerika, waar ze 10%-20% van alle mannelijke maligniteiten uitmaakt. Er zijn drie verklaringen voor dit grote verschil.
Besnijdenis. Peniskanker komt bijna niet voor bij joodse mannen, die traditioneel op de achtste dag van hun leven worden besneden. Het komt slechts iets vaker voor bij moslims, die de besnijdenis vaak uitstellen tot ergens tussen de leeftijd van 3 en 13 jaar. Maar besnijdenis op volwassen leeftijd is niet beschermend. Al met al vermindert besnijdenis het risico op peniskanker met meer dan 70%, waarbij besnijdenis bij zuigelingen het meest gunstig is.
Hygiëne. Door de voorhuid te verwijderen, voorkomt besnijdenis phimosis, een aandoening waarbij de voorhuid stevig aan de eikel, of het topje van de penis, vastkleeft. Als de voorhuid niet kan worden teruggetrokken, kunnen ontstekingen en infecties ontstaan en kan een laagje vuil, smegma genaamd, zich ophopen. Artsen denken dat deze chronische irritatie na verloop van tijd tot kanker kan leiden. Maar een goede hygiëne voorkomt chronische irritatie. In feite zijn zeep en water bijna even beschermend als besnijdenis.
Seksueel overdraagbare infectie. In dit geval lijkt de boosdoener het humaan papillomavirus (HPV) te zijn, of ten minste twee stammen van het beestje (HPV-16 en HPV-18). In recente studies zijn in 30%-80% van de gevallen van peniskanker HPV-stammen aangetroffen. HPV is de belangrijkste oorzaak van baarmoederhalskanker bij vrouwen, en het is voorgesteld als een mogelijke factor in sommige gevallen van prostaatkanker.
Klinische kenmerken
De ziekte ontwikkelt zich meestal tussen de leeftijd van 50 en 70 jaar. De overgrote meerderheid van deze kankers doet zich voor op het uiteinde van de penis, meestal op de eikel zelf (zie bovenstaande figuur). Meer dan 95% is plaveiselcelkanker, die ontstaat vanuit de huid. In het begin kan het eruit zien als een klein rood plekje of een verdikking of soms als een klein wratje. Na verloop van tijd kan het zich in de huid ingraven en een zweer vormen die niet geneest, of het kan zich opstapelen en een wratachtige massa vormen. In gevorderde gevallen wordt een bloederige of vies ruikende afscheiding zichtbaar.
Diagnose
Een biopsie is de enige manier om de diagnose peniskanker te stellen. Dat betekent niet dat je elke keer naar je dokter moet rennen als je een plekje bij de punt van je penis ziet. Het is veilig om 2-4 weken te wachten om te zien of de afwijking vanzelf verdwijnt. Zo niet, ga dan naar een uroloog of dermatoloog, die het ook een tijdje in de gaten kan houden voordat er een biopsie wordt genomen.
Als de biopsie kanker aantoont, is de volgende stap uit te zoeken of de ziekte is uitgezaaid. In de meeste gevallen verspreidt peniskanker zich eerst naar de lymfeklieren in de lies en vervolgens naar de klieren in het bekken. Een arts kan de klieren in de lies voelen; maar omdat een vergroting vaak door een infectie wordt veroorzaakt, kan hij een antibioticakuur voorschrijven voordat hij een biopsie van de lymfeklieren aanbeveelt. Een CT-scan is de beste manier om te jagen op kankerknopen in het bekken.
Behandeling
Kankertherapie is zelden mooi, maar de traditionele behandeling voor kanker van de penis is bijzonder schrijnend: radicale penectomie, of amputatie. Deze drastische operatie is nog steeds noodzakelijk voor sommige gevorderde of recidiverende gevallen, maar een vroege ziekte kan vaak worden genezen met veel minder agressieve procedures. Als er ooit een zaak was voor een vroege diagnose, dan is dit het wel.
Kleine, oppervlakkige kankers die zich beperken tot de voorhuid kunnen worden genezen door besnijdenis. Kankers op de penis zelf kunnen worden behandeld met Mohs micrografische chirurgie, een techniek waarbij weefsels in lagen worden verwijderd die onder een microscoop worden gecontroleerd om er zeker van te zijn dat alle kanker is verwijderd. Lasertherapie en radiotherapie, waarbij uitwendige stralen of plaatselijke implantaten worden gebruikt, zijn zeer succesvol gebleken voor vroege tot matige gevallen. Chirurgie is nog steeds noodzakelijk voor meer gevorderde of hervallen gevallen, maar gedeeltelijke penectomie verdient de voorkeur boven amputatie; verwijdering van de lieslymfeklieren is vaak nuttig. Chemotherapie is veelbelovend.
Preventie eerst
Penile kanker is moeilijk te behandelen maar gemakkelijk te voorkomen. Voorstanders van besnijdenis voor kinderen noemen de bewezen kankerpreventie als een sterk punt in hun voordeel. Ze hebben een punt, maar een goede hygiëne is bijna net zo beschermend. Maar als preventie faalt, is een vroege diagnose het volgende beste – en dat begint met een eenvoudige blik op dit vaak over het hoofd geziene deel van de mannelijke anatomie.
Disclaimer:
Als service aan onze lezers biedt Harvard Health Publishing toegang tot onze bibliotheek van gearchiveerde inhoud. Let op de datum van de laatste herziening of update van alle artikelen. Geen enkele inhoud op deze site, ongeacht de datum, mag ooit worden gebruikt als vervanging voor direct medisch advies van uw arts of andere gekwalificeerde clinicus.