Papoea Nieuw-Guinea

Reliëf

Papoea Nieuw-Guinea’s prachtige en gevarieerde landschap weerspiegelt een over het algemeen recente geologische geschiedenis waarin bewegingen van de aardkorst resulteerden in de botsing van de noordwaarts bewegende Australische Plaat met de westwaarts bewegende Pacifische Plaat. De laagvlakten van zuidelijk Nieuw-Guinea maken geologisch gezien deel uit van de Australische Plaat. Pas zo’n 8.000 jaar geleden werd Nieuw-Guinea fysiek van Australië gescheiden door de ondiepe overstroming van de Straat van Torres. De zuidelijke vlakten van Nieuw-Guinea, die het Fly-Digul-plateau worden genoemd (naar de Fly- en Digul-rivieren), zijn geologisch stabiel.

Noordwaarts ligt een gordel van kalksteenland van wisselende breedte, het meest prominent in het gebied Kikori River-Lake Kutubu. Dit vormt een buitengewoon ruige omgeving van wirwar van karst, dolines, rotstorens, en schijnbaar eindeloze richels van grillige rotsen, alles bedekt met vrijwel ondoordringbaar laaglandregenwoud.

Een bergachtige zone die de Hooglanden wordt genoemd en zich uitstrekt van het westen naar het zuidoosten, beslaat het centrale deel van het eiland Nieuw-Guinea. In Papoea-Nieuw-Guinea bereiken deze bergen hoogten van meer dan 4.000 meter, tot het hoogste punt van het land van 4.509 meter bij Mount Wilhelm in de Bismarck Range, een deel van de Central Range. De Highlands hebben ook ingesloten hooglandbekkens waarvan de bodem meestal 1.370 meter of hoger ligt. De bekkens bevatten afzettingen van meren, die in het recente geologische verleden zijn gevormd door belemmerde afwatering; grondafspoeling uit de omringende bergen; en lagen vulkanische as, of tefra, afgezet door nabijgelegen vulkanen, waarvan sommige recentelijk actief zijn geweest. Dergelijke bekkens zijn daarom gewoonlijk zeer vruchtbaar.

De noordkust van het vasteland, in tegenstelling tot de moerassige zuidkust, daalt scherp naar de zee. De meest noordelijke zone van het land bestaat uit een complexe onstabiele vulkaanboog in de Bismarckzee die zich in zuidoostelijke richting uitstrekt van de Schouten-eilanden (niet te verwarren met de gelijknamige Indonesische eilandengroep) tot aan het Huon Peninsula en in oostelijke richting tot aan het eiland New Britain. Daar splitst de boog zich: de ene arm loopt noordwestwaarts door Nieuw-Ierland en de Admiraliteitseilanden, de andere zuidoostwaarts door Buka, Bougainville en het land van de Salomonseilanden.