Koraalriffen gaan achteruit in de VS en over de hele wereld. Veel wetenschappers zijn nu van mening dat het voortbestaan van koraalriffen in gevaar kan komen, tenzij we onze inspanningen om ze te beschermen opvoeren (Frieler et al. 2013). Bedreigingen voor koraalriffen komen van zowel lokale als mondiale bronnen.
Lokale bedreigingen voor koraalriffen
De meeste koraalriffen komen voor in ondiep water nabij de kust. Daardoor zijn ze bijzonder kwetsbaar voor de gevolgen van menselijke activiteiten, zowel door de directe exploitatie van de rijkdommen van het rif, als door de indirecte gevolgen van aangrenzende menselijke activiteiten op het land en in de kustzone. Veel van de menselijke activiteiten die koraalriffen aantasten, zijn onlosmakelijk verweven met het sociale, culturele en economische weefsel van regionale kustgemeenschappen.
Koraalriffen worden geconfronteerd met vele bedreigingen uit lokale bronnen, waaronder:
- Fysieke schade of vernietiging door kustontwikkeling, baggeren, steenwinning, destructieve visserijpraktijken en vistuig, bootankers en strandingen, en recreatief misbruik (aanraken of verwijderen van koralen).
- Verontreiniging die zijn oorsprong vindt op het land, maar zijn weg vindt naar de kustwateren. Er zijn vele soorten en bronnen van verontreiniging door activiteiten op het land, bijvoorbeeld:
- Sedimentatie door kustontwikkeling, stedelijke stormwaterafvoer, bosbouw en landbouw
Sedimentatie is geïdentificeerd als een primaire stressfactor voor het bestaan en herstel van koraalsoorten en hun habitats. Sediment dat op riffen wordt afgezet, kan koralen verstikken en hun vermogen om zich te voeden, te groeien en zich voort te planten, belemmeren. - Nutriënten (stikstof en fosfor) afkomstig van meststoffen uit de landbouw en de woningbouw, lozingen van afvalwater (met inbegrip van waterzuiveringsinstallaties en septische systemen) en dierlijk afval
Nutriënten worden algemeen erkend als heilzaam voor mariene ecosystemen; koraalriffen zijn echter aangepast aan lage nutriëntenniveaus; een overmaat aan nutriënten kan dus leiden tot de groei van algen die zonlicht tegenhouden en zuurstof verbruiken die koralen nodig hebben voor hun ademhaling. Dit resulteert vaak in een verstoring van het evenwicht die het hele ecosysteem treft. Overtollige voedingsstoffen kunnen ook de groei bevorderen van micro-organismen, zoals bacteriën en schimmels, die pathogeen kunnen zijn voor koralen. - Ziekteverwekkers van onvoldoende behandeld rioolwater, stormwater en afspoeling van veestallen
Hoewel zeldzaam, kunnen bacteriën en parasieten van fecale verontreiniging ziekte veroorzaken bij koralen, vooral als ze gestresseerd zijn door andere omgevingsfactoren. Koraalziekten komen voor in gezonde ecosystemen, maar de inbreng van verontreiniging die ziekteverwekkers bevat, kan de frequentie en intensiteit van ziekte-uitbraken verergeren. - Giftige stoffen, waaronder metalen, organische chemicaliën en pesticiden die worden aangetroffen in industriële lozingen, zonnefilters, stedelijke en agrarische afvloeiing, mijnbouwactiviteiten en afvloeiing van stortplaatsen
Pesticiden kunnen de voortplanting, groei en andere fysiologische processen van koralen beïnvloeden. Herbiciden kunnen met name de symbiotische algen (planten) aantasten. Dit kan hun partnerschap met koraal beschadigen en leiden tot verbleking. Metalen, zoals kwik en lood, en organische chemicaliën, zoals polychloorbifenylen (PCB’s), oxybenzone en dioxine, worden ervan verdacht de voortplanting, de groeisnelheid, de voeding en de verdedigingsreacties van koralen te beïnvloeden. - Afval en microplastics van onjuiste verwijdering en stormwaterafvoer
Afval zoals plastic zakken, flessen en afgedankte vistuigen (ook wel marine debris genoemd) dat in zee terechtkomt, kan aan koralen blijven haken en het zonlicht blokkeren dat nodig is voor fotosynthese, of riforganismen verstrikken en doden en koralen breken of beschadigen. Afgebroken plastic en microplastics (bv. parels in zeep) kunnen worden geconsumeerd door koraal, vissen, zeeschildpadden en andere rifdieren, waardoor hun spijsverteringskanaal wordt geblokkeerd en er mogelijk toxische stoffen in terechtkomen.
- Sedimentatie door kustontwikkeling, stedelijke stormwaterafvoer, bosbouw en landbouw
- Overbevissing kan de structuur van het voedselweb veranderen en cascade-effecten veroorzaken, zoals het verminderen van de aantallen grazende vissen die koralen vrijhouden van algenovergroei. Het oogsten van koraal voor de aquariumhandel, juwelen en curiosa kan leiden tot overbevissing van specifieke soorten, vernietiging van rifhabitat en verminderde biodiversiteit.
De gecombineerde effecten van deze stressfactoren kunnen de veerkracht van het rif als geheel verminderen en de vatbaarheid voor ziekten en invasieve soorten vergroten. Invasieve soorten kunnen een onbalans veroorzaken in de biologische controles en evenwichten van een rifecosysteem.
Top van pagina
Mondiale bedreigingen voor koraalriffen
De verhoogde oceaantemperaturen en veranderende oceaanchemie zijn de grootste mondiale bedreigingen voor koraalrifecosystemen. Deze bedreigingen worden veroorzaakt door warmere atmosferische temperaturen en toenemende kooldioxidegehaltes in het zeewater.
Als de atmosferische temperaturen stijgen, stijgt ook de temperatuur van het zeewater. Door deze opwarming verliezen koralen de microscopische algen die het voedsel produceren dat koralen nodig hebben, waardoor de koralen onder druk komen te staan. Zonder deze algen verliezen koralen ook hun kleur – een toestand die bekend staat als koraalverbleking – omdat het verlies van algen de witte kleur onthult van de calciumcarbonaatstructuur die aan de basis ligt van de poliepen. Ernstige of langdurige verbleking kan koraalkolonies de das omdoen of kwetsbaarder maken voor andere bedreigingen, zoals besmettelijke ziekten.
Een gezond koraal (links) en een koraal dat verbleking heeft ondergaan (rechts). Photo credit: Henry Wolcott/Marine PhotobankAndere klimaateffecten, zoals een stijging van de zeespiegel, een toename van de frequentie en intensiteit van tropische stormen en veranderde circulatiepatronen in de oceaan, kunnen ook van invloed zijn op koraalriffen.
Oceaanverzuring verwijst naar een verandering in de oceaanchemie als reactie op de opname van koolstofdioxide uit de atmosfeer. De hoeveelheid kooldioxide in de atmosfeer is in evenwicht met die in het zeewater, dus wanneer de atmosferische concentraties toenemen, nemen ook de oceaanconcentraties toe. Kooldioxide dat in het zeewater terechtkomt, reageert tot koolzuur, waardoor de zuurgraad toeneemt.
Elk jaar absorbeert de oceaan ongeveer een kwart van de kooldioxide die vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen (olie, kolen en aardgas). Sinds de industriële revolutie is de zuurgraad van de oceanen met ongeveer 30% toegenomen, een toename die meer dan tien keer zo groot is als in de miljoenen jaren daarvoor. Bovendien wordt verwacht dat de zuurgraad van de oceanen tegen het einde van deze eeuw met nog eens 40% boven het huidige niveau zal stijgen.
De toename van de zuurgraad van de oceanen (gemeten door lagere pH-waarden) vermindert de beschikbaarheid van opgeloste zouten en ionen die koralen nodig hebben om de calciumcarbonaatstructuur te vormen. Als gevolg daarvan kan de groei van koralen en riffen worden vertraagd, waarbij sommige soorten meer worden getroffen dan andere. Als de verzuring ernstig wordt, kunnen koraalskeletten zelfs oplossen. Op lokaal niveau kan verrijking met voedingsstoffen door afspoeling van menselijke activiteiten op het land ook leiden tot een verhoogde zuurgraad van het kustwater, waardoor de effecten van oceaanverzuring nog worden versterkt.
Top van pagina