Chordata Elasmobranchii Lamniformes Alopiidae Alopias vulpinus
Beschrijving &Gedrag
Thresher haaien, Alopias vulpinus (Bonnaterre, 1788), ook bekend als Atlantische voshaai, grootoogvoshaai, gewone voshaaien, grijze voshaaien, groene voshaaien, zeevoshaaien, slashers, zwelstaarten, dunstaartvoshaaien, lijsterhaaien, voshaaien, zweepstaarthaaien en Zorro voshaaien, zijn gemakkelijk te herkennen aan hun lange staartvinnen, die ongeveer de helft van de totale lengte van hun lichaam uitmaken. Deze ontzagwekkende haai heeft ook een zeer karakteristieke rugvin en buikvinnen. De tanden van deze haaien zijn klein, gebogen, glad en vlijmscherp. Hun tanden zijn zowel in de bovenkaak als in de onderkaak gelijkvormig. De kleur van voshaaien varieert van metaalbruin tot blauw op de rugzijde (bovenzijde) en wit op de buikzijde (onderzijde). Ze variëren in lengte van 2,5 tot 7,6 m (7,6 m maximale lengte voor mannetjes, 5,5 m maximale lengte voor vrouwtjes). Hun maximaal gepubliceerd gewicht is 348 kg.
Een vergelijkbare soort, de grootoogvoshaai, Alopias superciliosus, is genoemd naar zijn enorme ogen die veel groter zijn dan die van gewone voshaaien. Er wordt verondersteld dat grootoogvoshaaien diepe wateren bevaren, maar er zijn nog weinig gegevens beschikbaar over de verspreiding van deze soort.
Er is ook een kleinere derde soort voshaai, de pelagische of fijntandige voshaai, Alopias pelagicus.
Wereld verspreidingsgebied & Habitat
GBIF-netwerk OBIS-verspreidingskaart AquaMaps
Dorsvoshaaien komen wereldwijd voor in warme en gematigde wateren. Ze geven de voorkeur aan koele pelagische wateren, maar trekken ook naar kustgebieden op zoek naar vis.
Jongere voshaaien worden vaak dicht onder de kust en in ondiepe baaien aangetroffen.
Voedingsgedrag (ecologie)
Dorsvissen voeden zich met inktvissen, octopussen, schaaldieren en kleine schoolvissen, zoals blauwbaarzen, naaldvissen, lancetvissen, lantaarnvissen, menhaden, elften, makrelen en andere. Er wordt ook gedacht dat ze prooien verdoven met slagen van hun krachtige staarten.
Levensgeschiedenis
Dresherhaaien zijn levendbarend. Mannetjes zijn geslachtsrijp bij 2,7 m, vrouwtjes bij 3 m. Nesten bestaan meestal uit 4-6 pups met een lengte tussen 1,14 en 1,60 m en een gewicht tussen 5 en 6 kg bij de geboorte. De jongen groeien snel en worden in open water geboren.
Ovovivipaar: de eieren worden in het lichaam van het wijfje vastgehouden in een broedkamer waar het embryo zich ontwikkelt en gevoed wordt door een dooierzak. Dit is de voortplantingsmethode voor de “levendbarende” vissen, waarbij de jongen uit de eikapsels in de baarmoeder van de moeder komen en kort nadien worden geboren. Ook bekend als aplacentaal levendbarend.
Conservation Status & Comments
Current IUCN Conservation Status for Thresher Sharks Conservation Evidence NOAA UNEP World Conservation Monitoring Centre: Thresher Sharks Kijk op de Seafood Watch List voor deze soort
Zoals veel haaiensoorten raken voshaaien vaak verstrikt in visnetten (bijvangst). Ze worden beschouwd als ongevaarlijk voor de mens. Hoewel ongebruikelijk op de Amerikaanse vismarkten, worden voshaaien in andere delen van de wereld geconsumeerd (gewaardeerd om hun vlees, lever, huid en vinnen; ze worden vers, gedroogdgezouten, gerookt en ingevroren gebruikt). Ze zijn ook een gewilde sportvis.
De overvloed aan voshaaien in de Atlantische wateren van de VS is blijkbaar met ongeveer 67% afgenomen, terwijl voor de wateren in de Stille Oceaan van de VS weer enkele middelgrote haaien worden gemeld uit monsters van groothandelsmarkten, waarschijnlijk als positief effect van zeer restrictieve visserijvoorschriften.
” A Firsthand Account of a Jumping Thresher Shark
De gewone voshaai, Alopias vulpinus, de grootoogvoshaai, Alopias superciliosus en de pelagische voshaai, Alopias superciliosus staan alle op de Rode Lijst van Bedreigde Soorten van de IUCN als Kwetsbaar (VU A2bd, A2d+4d en A2bd+3bd+4bd, respectievelijk) vanwege:
“Alle leden van het geslacht Alopias, de voshaaien, staan wereldwijd op de lijst van Kwetsbare soorten vanwege hun afnemende populaties. Deze neerwaartse tendensen zijn het gevolg van een combinatie van trage levensgeschiedeniskenmerken, waardoor het vermogen om te herstellen van matige exploitatieniveaus gering is, en hoge niveaus van grotendeels onbeheerde en niet-gerapporteerde sterfte in de doel- en bijvangstvisserij.
De gewone voshaai (Alopias vulpinus) komt vrijwel overal ter wereld voor, met een opmerkelijke tolerantie voor koude wateren. Deze soort is bijzonder kwetsbaar voor exploitatie door de visserij (doel- en bijvangst), omdat zijn epipelagische habitat zich bevindt binnen het bereik van vele grotendeels ongereglementeerde en te weinig gerapporteerde vormen van kieuwnet- en beugvisserij, waarbij hij gemakkelijk wordt gevangen. Het is een belangrijke economische soort in vele gebieden en wordt zeer gewaardeerd om zijn vlees en grote vinnen. De kenmerken van zijn levenscyclus (2 tot 4 jongen per worp; generatieperiode van 8 tot 14 jaar) en zijn hoge waarde voor zowel de doelsoorten als de bijvangst, maken hem kwetsbaar voor snelle uitputting. Ernstige achteruitgang heeft zich voorgedaan op plaatsen waar intensief op deze soort is gevist, bijvoorbeeld in de drijfnetvisserij in het centraal-oostelijk deel van de Stille Oceaan in de jaren tachtig, waar de gemelde aanvoer tussen 1982 en het einde van de jaren tachtig instortte tot 27 % van de piekniveaus. Analyses van de CPUE-gegevens van pelagische beuglijnen uit logboekrapporten die het gehele verspreidingsgebied van de soort in het noordwestelijke en centraal-westelijke deel van de Atlantische Oceaan bestrijken, variëren naar gelang van de periode, maar suggereren dat de voshaaienbestanden in de periode 1986-2000 met 63-80% zijn afgenomen. Er zijn aanwijzingen dat voshaaien in toenemende mate worden bevist door de pelagische visserij op zwaardvis en tonijn (bijv. in de Middellandse Zee) in een poging de vangsten op peil te houden, en de exploitatie neemt in deze gebieden toe. De hoge waarde van de soort en de exploitatie ervan door onbeheerde visserij, gecombineerd met de biologische kwetsbaarheid ervan, wijzen erop dat ten minste enkele, zo niet de meeste, subpopulaties in andere delen van de wereld waarschijnlijk een even groot of zelfs groter risico lopen dan de subpopulaties waarover gegevens beschikbaar zijn en die, in tegenstelling tot het Californische bestand, niet worden beheerd, zodat de bestanden zich kunnen herstellen.
Naast de globale beoordeling Kwetsbaar is voor deze soort ook een aantal regionale beoordelingen aangewezen, namelijk Bijna bedreigd in het centraal-oostelijk deel van de Stille Oceaan; Kwetsbaar (VU A2bd) in het noordwestelijk deel van de Atlantische Oceaan en het centraal-westelijk deel van de Atlantische Oceaan; Kwetsbaar (VU A3bd) in de Middellandse Zee; en Gegevensgebrek in de Indo-westelijke Stille Oceaan.
De grootoogvoshaai (Alopias superciliosus) is blijkbaar een sterk migrerende, oceanische en kustsoort die vrijwel circumglobaal in tropische en gematigde zeeën voorkomt. In vergelijking met andere voshaaien heeft deze soort een lage vruchtbaarheid (2-4 jongen per nest) en een uitzonderlijk laag (0,002) potentieel jaarlijks populatiegroeipercentage. Deze soort is bijzonder kwetsbaar voor exploitatie door de visserij (doel- en bijvangst), aangezien zijn epipelagische habitat zich binnen het bereik van vele grotendeels ongereglementeerde kieuwnet- en beugvisserijactiviteiten bevindt, waarbij hij gemakkelijk wordt gevangen, en hij in zijn hele verspreidingsgebied is bevist. Er zijn aanzienlijke verminderingen in de CPUE van voshaaien gemeld bij de pelagische beugvisserij in het noordwestelijk deel van de Atlantische Oceaan en in het oostelijk deel van de tropische Stille Oceaan, en ook in andere gebieden wordt een afname van de vangsten vermoed. Hoewel voor vele delen van zijn verspreidingsgebied gegevens ontbreken, is het duidelijk dat deze kwetsbare soort, met zo’n lage produktiviteit, in het grootste deel van zijn verspreidingsgebied met ernstige bedreigingen wordt geconfronteerd, en dat het onwaarschijnlijk is dat de visserijdruk in de nabije toekomst zal afnemen of ophouden. Dit kan echter een onderschatting zijn van de omvang van de wereldwijde achteruitgang en er is dringend behoefte aan een wereldwijde herziening van alle beschikbare gegevens in het gehele verspreidingsgebied.
Naast de mondiale beoordeling als Kwetsbaar, zijn er ook een aantal regionale beoordelingen voor de grootoogvoshaai aangewezen, en wel als volgt Kwetsbaar (VU A2bd) in het centraal-oostelijk deel van de Stille Oceaan; Bedreigd (EN A2bd) in het noordwestelijk deel van de Atlantische Oceaan en het centraal-westelijk deel van de Atlantische Oceaan; Bijna Bedreigd in het zuidwestelijk deel van de Atlantische Oceaan; Gegevensgebrek in de Middellandse Zee; en Kwetsbaar (VU A2d) in de Indo-westelijke Stille Oceaan.
De pelagische voshaai (Alopias pelagicus) is een grote, wijdverspreide pelagische haai in de Indo-Pacifische Oceaan, die blijkbaar sterk migreert, een lage vruchtbaarheid heeft (twee jongen per nest) en een lage (2-4%) jaarlijkse toename van de populatie. Deze soort is bijzonder kwetsbaar voor exploitatie door de visserij (doel- en bijvangst), omdat zijn epipelagische habitat zich bevindt binnen het bereik van vele grotendeels ongereglementeerde en te weinig gerapporteerde vormen van kieuwnet- en beugvisserij, waarbij hij gemakkelijk wordt gevangen. Hoewel deze soort naar verluidt betrekkelijk algemeen voorkomt op sommige plaatsen langs de kust, wordt het huidige exploitatieniveau in sommige gebieden als onhoudbaar beschouwd. Over het geheel genomen wordt het zeer waarschijnlijk geacht dat een ernstige uitputting van de wereldpopulatie heeft plaatsgevonden.”
Vermogenheid tegen visserijdruk: Zeer laag, minimale verdubbelingstijd van de populatie van meer dan 14 jaar
Beschikbaarheid voor uitsterven door visserij: Hoog tot zeer kwetsbaar (65 van 100)
Referenties &Verder onderzoek
The Thresher Shark Research & Conservation Project
Thresher Sharks – Alopias sp. – The Pelagic Shark Research Foundation – The Sharks of the Monterey Bay – Pelagic Sharks
Thresher Shark – Shark Foundation
THRESHER SHARK – Florida Museum of Natural History
Castro, Jose I. 1993. Haaien van de Noord-Amerikaanse wateren.
Onderzoek Alopias vulpinus @
Barcode of Life BioOne Biodiversity Heritage Library CITES Cornell Macaulay Library Encyclopedia of Life (EOL) ESA Online Journals FishBase Afdeling Ichtyologie van het Florida Museum of Natural History GBIF Google Scholar ITIS IUCN RedList (Bedreigde Status) Marine Species Identification Portal NCBI (PubMed, GenBank, enz.) Ocean Biogeographic Information System PLOS SIRIS Tree of Life Web Project UNEP-WCMC Species Database WoRMS
Search for Thresher Sharks @
Flickr Google Picsearch Wikipedia YouTube
Chordata Elasmobranchii Lamniformes Alopiidae Alopias vulpinus