Waarom gaan we dood?

Organismen worden oud omdat de natuur ze niet meer nodig heeft. Als het doel van het leven is zich voort te planten en succesvol te vermenigvuldigen – dit is de logica van de zogenaamde egoïstische gentheorie – dan helpt het om lang genoeg gezond te blijven om kinderen te verwekken en hen van voedsel te voorzien. Onsterfelijkheid komt met je nageslacht, en is alleen gegarandeerd als al je kinderen ook kinderen krijgen.

Verschillende soorten plaatsen hun weddenschap op het roulettewiel van het leven op verschillende manieren. Als je een oester bent of een zalm of een fruitvlieg, is het proces snel genoeg voorbij: leg ergens veilig een enorm aantal eieren en sterf. Als je een tijgerin of een dolfijn bent, is het proces niet zo eenvoudig: je moet de jongen baren, opvoeden, dagelijks voor voedsel zorgen en ze naar volwassenheid begeleiden. Als je een mens bent, krijg je een beetje extra genade: je kunt nuttig zijn voor je kleinkinderen, dus er is een zekere evolutionaire druk om net dat beetje langer in leven te blijven. En dan is er nog de bonus: als mens heb je alle middelen van de maatschappij en de technologie om je veilig te houden voor roofdieren en gezond en actief te blijven voor net iets langer.

Maar vroeg of laat begint de biologische klok te tikken. Cellen die zichzelf trouw vernieuwden, beginnen te falen. Een hart dat perfect synchroon sloeg, begint na een paar miljard slagen te haperen. Gewrichten die rugby, voetbal, rock-‘n-roll en de loopband van het gymnasium hebben doorstaan, beginnen te kraken. Huid die bloeide in de lentezon begint te verweren en te schilferen in de herfst van het leven. Hersenen krimpen, ruggengraat kromtrekt, ogen beginnen uit te vallen, gehoor verdwijnt, organen worden kankerachtig, botten beginnen af te brokkelen en het geheugen vergaat.

Veroudering lijkt onvermijdelijk, maar voor sommige wetenschappers is het niet duidelijk waarom dit proces onverbiddelijk is. Menselijke chromosomen lijken te komen met hun eigen levensduur timing apparaten genaamd telomeren, maar precies waarom en hoe telomeren zijn gekoppeld aan veroudering is nog steeds niet begrepen. Er zijn genen die de overlevingskansen bij fruitvliegen, nematodewormen en muizen lijken te bepalen, en deze genen bestaan vrijwel zeker ook bij de mens, maar wat werkt bij een insect of zelfs een ander zoogdier is misschien niet veel hulp voor een mens die nog wat langer wil blijven leven. Toch nam in de laatste helft van de 20e eeuw de levensverwachting overal in de ontwikkelde wereld en de ontwikkelingslanden toe, overal waar goede sanitaire voorzieningen, voeding, onderwijs en medische zorg waren; en kleine groepen wetenschappers begonnen zich af te vragen of het leven tot in het oneindige kon worden verlengd.

Clues to survival

Een veel grotere groep was bereid een eenvoudiger vraag te stellen: kan een gezond, actief, plezierig leven een beetje langer worden verlengd? Hoe dit kan worden gedaan – in de individuen of in de maatschappij als geheel – is niet zo gemakkelijk te beantwoorden, maar epidemiologisch en biochemisch onderzoek is begonnen met het produceren van enkele aanwijzingen voor overleving. Deze zijn, in willekeurige volgorde:

Ben aan de top. Onderzoek in Japan, de VS en Groot-Brittannië heeft bevestigd dat sociale status gekoppeld is aan gezondheid en levensduur. Topambtenaren leven langer dan hun plaatsvervangers. Oscar-winnende filmsterren leven gemiddeld vier jaar langer dan gewone Hollywood-acteurs. Hetzelfde geldt voor bijenkoninginnen, die tien keer langer leven dan werkbijen.

Ben Brits. Beter nog, wees Japans. Britten in de meer comfortabele echelons van de samenleving hebben de neiging om lagere tarieven van diabetes, hypertensie, hart-en vaatziekten, beroertes, longziekten en kanker dan hun Amerikaanse tegenhangers, ook al besteden ze minder aan gezondheidszorg. De Japanners doen het natuurlijk nog beter.

Kies uw voorouders zorgvuldig uit: Er zijn genen die veroudering bepalen. Niemand weet precies welke dat zijn of hoe ze werken, maar je hebt veel meer kans om honderdjarige te worden als je een broer of zus hebt die de 100 heeft gehaald. Uitzonderlijk lang leven zit in de familie. Dus het is een deel van de erfenis.

Eet verstandig: Vergeet superfoods, maar let op wat je eet. Ratten, muizen en andere wezens met een beperkte calorie-inname overleven langer dan hun verzadigde broers en zussen. Wat voor muizen werkt, werkt misschien niet voor mensen, maar het lijdt geen twijfel dat te veel eten de gezondheidsrisico’s vermenigvuldigt.

{{#ticker}}

{{topLeft}}

{{bottomLeft}}

{{topRight}}

{{bottomRight}}

{{#goalExceededMarkerPercentage}}

{{/goalExceededMarkerPercentage}}

{{/ticker}}

{{heading}}

{{#paragraphs}}

{{.}}

{{/paragraphs}}{highlightedText}}

{#cta}{{text}{{/cta}}

Houd me in mei op de hoogte

• Delen op Facebook
• Delen op Twitter
• Delen via E-mail
• Delen op LinkedIn
• Delen op Pinterest
• Delen op WhatsApp
• Delen op Messenger