Key Terms
- stratyfikacja społeczna: Hierarchiczny układ klas społecznych, lub kasty, w społeczeństwie.
- strukturalno-funkcjonalne podejście: Socjologiczne podejście do ubóstwa, które utrzymuje, że wszystkie części społeczeństwa (nawet ubóstwo) przyczyniają się w taki czy inny sposób do stabilności większego systemu.
- podejście oparte na teorii konfliktu: Socjologiczna teoria ubóstwa, która twierdzi, że rozwarstwienie jest dysfunkcjonalne i szkodliwe dla społeczeństwa, ale utrzymuje się, ponieważ przynosi korzyści bogatym i potężnym.
Dwa klasyczne socjologiczne podejścia do ubóstwa i rozwarstwienia społecznego to strukturalno-funkcjonalizm i teoria konfliktu.
Strukturalno-funkcjonalistyczne podejście do rozwarstwienia zadaje pytanie: jaką funkcję lub cel pełni rozwarstwienie? Odpowiedź teorii jest taka, że wszystkie części społeczeństwa, nawet ubóstwo, przyczyniają się w taki czy inny sposób do stabilności większego systemu. Według strukturalno-funkcjonalistów, rozwarstwienie i nierówności są w rzeczywistości konstruktywnymi zjawiskami, które przynoszą społeczeństwu korzyści: zapewniają, że najlepsi ludzie znajdują się na szczycie hierarchii, a ci, którzy są mniej wartościowi, na dole. Ci na szczycie otrzymują władzę i nagrody ze względu na wysokie umiejętności, a wysokie nagrody istnieją po to, by zachęcić wykwalifikowanych ludzi do wykonywania najważniejszej pracy w zawodach o wysokim statusie. Zgodnie z tą logiką nierówność zapewnia, że najważniejsze funkcjonalnie miejsca pracy są wypełniane przez najlepiej wykwalifikowanych ludzi.
Podejście oparte na teorii konfliktu oferuje krytykę funkcjonalizmu strukturalnego. Po pierwsze, krytyka ta twierdzi, że trudno jest określić funkcjonalne znaczenie jakiejkolwiek pracy, ponieważ system współzależności sprawia, że każde stanowisko jest niezbędne do funkcjonowania społeczeństwa. Po drugie, podejście to zakłada, że system stratyfikacji jest sprawiedliwy i racjonalny, i że „najlepsi” ludzie kończą na szczycie z powodu swojej wyższości. Ale, według teoretyków konfliktu, w rzeczywistości system nie działa tak łatwo lub doskonale i istnieją bariery dla wykwalifikowanych ludzi wznoszących się w hierarchii.
W przeciwieństwie do strukturalno-funkcjonalistów, teoretycy konfliktu twierdzą, że stratyfikacja jest dysfunkcjonalna i szkodliwa w społeczeństwie. Według tej teorii rozwarstwienie przynosi korzyści bogatym i potężnym kosztem biednych – ci, którzy zajmują wysokie pozycje w hierarchii, nieustannie rozbudowują swoje bogactwo, co tylko pogłębia przepaść między ludźmi o wysokim i niskim statusie. Na przykład wiele bogatych rodzin płaci niskie pensje nianiom, które opiekują się ich dziećmi, ogrodnikom, którzy pielęgnują ich podwórka, i pokojówkom, które sprzątają ich domy. Teoretycy konfliktu uważają, że ten system konkurencji, wraz ze strukturalnymi barierami dla awansu, prowadzi do tworzenia i utrwalania systemów stratyfikacji. Teoretycy konfliktu utrzymują, że konkurencja i nierówność nie są nieuniknione, ale są tworzone i podtrzymywane przez ludzi. Tymczasem strukturalno-funkcjonaliści odpierają, że ludzie nie zawsze działają wyłącznie z ekonomicznego interesu własnego.
.