Produkcja wosku pszczelego w ulu jest jednak bardzo kosztowna. Potrzeba około 8,4 funta miodu, aby stworzyć 1 funt wosku pszczelego. Ten miód mógłby być użyty do karmienia pszczół nie żerujących lub mógłby być zachowany na czas, kiedy nektar jest w niedoborze. Z tego powodu wosk pszczeli jest często odgryzany w jednym miejscu i umieszczany tam, gdzie jest potrzebny. Ponowne wykorzystanie starych plastrów również przyczynia się do uzyskania koloru, ponieważ mogły one być używane do wychowu czerwiu lub przechowywania miodu i mogą zawierać pozostałości kokonów, propolis lub pyłek.
Jak uzyskać wosk pszczeli?
Większość wosku dostępnego w handlu jest wytwarzana z tego, co pszczelarze nazywają „osypkami”. Kiedy pszczoły produkują miód, pszczoła zbiera nektar i przechowuje go w jednym z dwóch żołądków (jeden żołądek jest zarezerwowany do zbierania miodu, a drugi do trawienia). Nektar w żołądku miesza się z enzymami i kiedy pszczoła wraca do ula, umieszcza go w oczekującej komórce. Gdy kolejne komórki wypełniają się nektarem, pszczoły machają skrzydłami, aby stworzyć przepływ powietrza w ulu, co pomaga wysuszyć nektar. Obniżając zawartość wilgoci w nektarze do poziomu poniżej 19 procent, pszczoły zapewniają, że miód nie będzie się psuł. Następnie pszczoły systematycznie pokonują drogę przez ramki i skrzynki z miodem, zakrywając każdą komórkę, aby zapobiec dodatkowej utracie wilgoci.
Gdy pszczelarze zbierają miód, wyjmują ramki z miodem z ula i przenoszą je do miodarni w celu przetworzenia. Ponieważ wszystkie komórki miodu mają nakrętki woskowe, samo włożenie ramek do miodarki nie przyniosłoby miodu. Dlatego pszczelarze najpierw usuwają kapturki woskowe za pomocą gorącego noża lub bijaka. Odcinki wosku trafiają do zbiornika na odkłady, a ramki są umieszczane w miodarce w celu odwirowania miodu.
To, co pszczelarz robi z odcinkami wosku, zależy w pewnym stopniu od tego, ile ma uli. W większości przypadków miód i wosk są podgrzewane, co pozwala na ich upłynnienie i rozdzielenie na dwie warstwy – miód na dole i wosk na górze. Po kilku kolejnych filtracjach w celu usunięcia resztek miodu i różnych części pszczół, wosk wygląda całkiem czysto i jest generalnie gotowy do użycia.
Pszczelarze topią również stary miód i plastry czerwiu w celu zainstalowania czystego wosku i przeprowadzenia ogólnej konserwacji ramek. Z biegiem lat, plastry z czerwiem wychowały wiele cykli pszczół, a kokony z larw zmieniły kolor plastra na ciemnobrązowy. Ponadto, potencjalne patogeny mogły zostać wprowadzone albo z otoczenia albo przez pszczoły niosące ze sobą patogen. Patogeny te mogą dość szybko zdziesiątkować ul, dlatego też pszczelarze często wymieniają stary plaster czerwiu na czysty wosk. Podczas gdy wosk z plastrów i plastrów miodu jest dość czysty, wosk z plastrów czerwiu zawiera wiele różnych „rzeczy”, które mogą zawierać kokony zarówno pszczół, jak i moli woskowych, odchody larw pszczół, roztocza, pyłek, propolis i części pszczół. Wszystkie te dodatkowe rzeczy nazywane są „gumą czerwiu”, a usuwanie gumy z wosku jest bardziej skomplikowanym procesem. Jedną z metod jest włożenie plastrów czerwiu do worków z burapą, a następnie włożenie worków do gorącej kąpieli wodnej. Roztopiony wosk przepływa przez wosk, a guma pozostaje w worku. Następnie pszczelarze naciskają worki na wosk, aby uwolnić resztę uwięzionego wosku z gumy do żucia. Gdy większość wosku zostanie odciśnięta, guma jest usuwana, a wosk jest formowany w bloki o wadze 30-50 funtów. Uzyskany wosk jest zazwyczaj znacznie ciemniejszy niż wosk z cappings, od jasnobrązowego do prawie czarnego. Gdyby ten wosk miał być użyty do produkcji np. świec, wydzielałby nieprzyjemny zapach. Wielu pszczelarzy oddaje ten wosk do sklepów z zaopatrzeniem dla pszczół w celu uzyskania kredytu na „czysty” wosk lub wosk, który został już przerobiony na podkład do nowych ramek. Sklepy pszczelarskie wysyłają ciemny wosk do komercyjnych zakładów przetwórstwa wosku, które dysponują specjalistycznym sprzętem z filtrami węglowymi usuwającymi kolor z wosku. Proces ten jest o wiele lepszy niż filtrowanie wosku w przeszłości, kiedy to wosk był wybielany przy użyciu szkodliwych substancji chemicznych w celu usunięcia koloru. Większość białego wosku dostępnego dzisiaj jest uzyskiwana w sposób naturalny przy użyciu filtrów węglowych zamiast chemikaliów.
Jedną z wad mocno rafinowanego, wysoko filtrowanego wosku jest to, że aromat i urok wosku pszczelego (jak również wiele z jego unikalnych korzyści zdrowotnych) w rzeczywistości pochodzi z naturalnych „zanieczyszczeń”, w tym miodu, propolisu i pyłku. Wybielanie lub zaawansowane rafinowanie wosku pszczelego w celu usunięcia jego koloru i zapachu daje produkt, który jest nieco mdły.
Wosk do świec
Dla rzeczy takich jak świece, zwłaszcza świece filarowe, pozostałości miodu w wosku powodują, że wosk pali się nierównomiernie, zatykając knot. Najlepszy sposób dostawać the ostatni miód z wosku jest pozwolić je klarować w ogrzewającym podwójnym kotle lub zbiorniku wosku. Trzeba przyznać, że zadanie to jest łatwiejsze do wykonania w zbiorniku na wosk niż w podwójnym kotle, ponieważ wosk musi pozostać w stanie płynnym przez dłuższy czas, aż cały miód osiądzie na dnie. Ja zazwyczaj pozwalam, aby mój osiadł na dnie przez kilka dni. Najlepszym sposobem na sprawdzenie, czy wosk jest już gotowy, jest sprawdzenie jego klarowności. Po pierwszym roztopieniu wosk jest mętny. Gdy miód osiądzie, wosk zaczyna się klarować. Kiedy wosk jest klarowny, przefiltruj go przez czysty kawałek filcowej szmatki i przelej do foremek, aby podzielić wosk na przydatne porcje. Zazwyczaj robię różne rozmiary, od jednouncjowych wlewek po 10-20 funtowe bloki, które łatwo się przechowują, ale są na tyle małe, że mieszczą się w mojej topiarce do wosku. W ten sposób mam pewność, że mam odpowiedni rozmiar do wszystkiego, co robię. Uzyskany wosk jest nadal żółty i zachowuje charakterystyczny miodowy zapach, chociaż filtrowanie mogło go nieco rozjaśnić.
Beekeepers Wax
Moje pierwsze doświadczenie z przetwarzaniem wosku zdobyłem pomagając innemu pszczelarzowi w pozyskiwaniu miodu. Jego działalność wydawała mi się wtedy ogromna (utrzymuje około 1200 rodzin pszczelich), ale nauczyłem się, że w porównaniu z innymi komercyjnymi działaniami, jego działalność jest prawdopodobnie mniejsza. Niektóre komercyjne zakłady pszczelarskie utrzymują nawet 50.000 rodzin pszczelich. Istnieje bardzo mała różnica między tym, jak te dwa rodzaje pszczelarzy zrobić ich przetwarzania wosku, z wyjątkiem tego, że duże operacje mogą mieć bardziej zautomatyzowaną wersję tego, co doświadczyłem.
Pierwszym krokiem w procesie jest umieszczenie ramek miodu do maszyny, która wycina czapkę z góry komórek miodu. Usunięte skorupki trafiają do koryta, gdzie są przepuszczane przez bardzo grube sito przed wejściem do strefy przetwórstwa. Ramki są przenoszone do miodarki. Obszar przetwarzania wosku może być wyposażony w wirówkę, w której miód jest wyrzucany na zewnątrz, co sprawia, że skorupki są praktycznie pozbawione miodu, lub w ogrzewaną komorę z szeregiem przegród, które oddzielają miód od wosku.
Wosk, który powstaje w wyniku jednego z tych procesów, jest na ogół miejscem, w którym pszczelarze się zatrzymują. Jest to zazwyczaj bardzo ładny, żółtawy wosk o pięknym, miodowym zapachu. Jednakże, w wosku pozostaje jeszcze trochę miodu. Może nie jest to aż tak zauważalne, ale jest tam obecny. Dla niektórych zastosowań, takich jak balsamy do ust, nie jest problemem mieć trochę miodu w wosku, ale dla innych zastosowań, czystszy wosk jest potrzebne.
Brood Wax
To jest wosk, który pochodzi z topnienia w dół starego plastra czerwiu. Grzebień czerwiu jest zwykle wymieniany w cyklu trzy- lub pięcioletnim. Po odchowaniu przez ul wielu partii czerwiu na ramce woskowej, komórki woskowe stają się coraz mniejsze i mniejsze, ponieważ pozostaje w nich materiał kokonu. W warunkach naturalnych matka natura zadbała o odnowienie tego plastra, ponieważ larwy ćmy woskowej uwielbiają zjadać plastry czerwiu. Ćmy te są żarłoczne i w ciągu zimy mogą zdziesiątkować całe pudełko z plastrami, zmuszając pszczoły do ponownego zbudowania ścian komórek, zanim królowa będzie mogła złożyć jaja w tym miejscu. W przypadku pszczół hodowlanych, pszczelarze przejmują rolę larw ćmy woskowej, usuwając stary wosk i zastępując go świeżym podkładem woskowym.
Proces oczyszczania wosku z kokonów, propolisu i innych elementów w plastrze czerwiu jest żmudny. Wszystkie te dodatkowe elementy muszą zostać odfiltrowane, zanim sam wosk zostanie oczyszczony. W tym celu większość pszczelarzy wkłada wosk do worków z bambusa, pomiędzy którymi układa płyty prasujące, a następnie podgrzewa całość w celu stopienia wosku. Kiedy wosk jest już roztopiony, płyty są dociskane, aby uwolnić wosk pozostały w gumie do żucia, a następnie wosk jest odcedzany z wierzchu. Chociaż wiele z większych cząstek propolisu, kokonu i gumy slumowej jest usuwanych w tym procesie, mikroskopijne kawałki nadal pozostają. Z biegiem czasu, te kawałki faktycznie zabarwiają wosk, więc nawet filtrowanie wosku tylko lekko go rozjaśni.
Ale może nie wyglądać i pachnieć tak ładnie jak żółty wosk cappings, ma swoje ulubione zastosowania. Bardzo dobrze sprawdza się w przypadku ciemniejszych wykończeń drewna. Jasny wosk może mieć „glazurujący” efekt w czasie, który jest zmniejszony przy użyciu ciemniejszego kolorowego wosku. Dobrze sprawdza się również na ciemniejszych skórach. Używam naszego ciemnego wosku do kondycjonowania i polerowania moich butów. Zaopatrujemy również lokalnego kowala w ciemny wosk. Preferuje on najciemniejszy wosk, jaki mamy, ponieważ używa go do uszczelniania i ochrony swoich kawałków kutego żelaza.
Biały wosk
Zanim zająłem się malarstwem enkaustycznym, nie miałem żadnego zastosowania dla niczego poza żółtym woskiem. Uwielbiałam jego kolor, zapach, wszystko! Więc kiedy zaczęłam robić moją pierwszą partię medium enkaustycznego, użyłam tego, co miałam pod ręką. Pomyślałam, że mogę uczynić żółty kolor częścią mojego „popisowego” wyglądu. BŁĄD! Pomijając moje nieudolne umiejętności jako artysty enkaustycznego, wyglądało to okropnie. Kolory były mętne i nie płynęły tak dobrze, jak sobie wyobrażałam, więc poszperałam trochę na temat „białego” wosku pszczelego. Miałam nadzieję, że będę w stanie sama usunąć część koloru z wosku. Najpierw próbowałam wybielić go na słońcu. To działa, ale tylko do pewnego stopnia. Słońce rozjaśnia kolor wosku, ale obecność mikroskopijnych kawałków propolisu, gumy slumsy i ewentualnie miodu dodała kolor, który nie mógł być całkowicie wybielony przez słońce.
Aby usunąć nieodłączne barwniki w wosku, musi przejść inny proces, który większość w domu nie może osiągnąć. W przeszłości biały wosk był poddawany obróbce chemicznej w celu oddzielenia propolisu i innych „zanieczyszczeń”. W wyniku tego procesu otrzymywano ładny, biały wosk, ale ślady niektórych substancji chemicznych pozostawały. Niedobrze! Dziś większość białego wosku nie jest poddawana obróbce chemicznej. Jest on przepuszczany przez serię superdokładnych filtrów, które usuwają „zanieczyszczenia” bez dodatku ostrych środków chemicznych.
Kolor powstałego wosku jest bardzo jasny i jak najbardziej zbliżony do białego, ale jest również przezroczystość, która nie jest dostępna w żółtych woskach. To właśnie ta przezroczystość sprawia, że wosk ten świetnie nadaje się do enkaustyki. Ponadto, ponieważ wiele „zanieczyszczeń” nadaje woskowi nie tylko charakterystyczny kolor i zapach, ale również niezliczone korzyści zdrowotne, biały wosk nie jest moim faworytem do stosowania na skórze.
Więcej z Beeswax Alchemy:
– Homemade Beeswax Chest Rub
– Waxed Cotton Fabric Sandwich Wraps
Reprinted with permission from Beeswax Alchemy by Petra Ahnert and published by Quarry Books, 2015.
.