9 dingen die je (waarschijnlijk) nog niet wist over Winston Churchill

• Churchill: The ‘cry-baby’ war hero
• Churchill’s greatest speeches

De moraliteit van enkele van zijn daden – zoals het geven van toestemming voor het algemene bombardement op Duitse steden – blijft de meningen sterk verdelen. Maar weinigen kunnen geloofwaardig beweren dat hij iets anders was dan een reusachtige figuur van zijn tijd en een die, voor al zijn fouten, leverde wat de Britse natie nodig had in haar meest acute tijd van crisis. How to Think Like Churchill kijkt naar de persoonlijkheidskenmerken, ideeën, overtuigingen en enkele andere belangrijke invloeden die zijn daden in de verschillende fasen van zijn leven beïnvloedden, en die zijn wereldbeeld hielpen bepalen. Daaruit komt een figuur naar voren die niets anders is dan complex, een combinatie van buitengewone krachten en eigenschappen met bescheiden zwakheden. Voor een man die zoveel verschillende fasen in zijn leven kende, is het moeilijk om precies vast te stellen wie de echte Churchill was.

Winstons jeugd deed weinig vermoeden dat hij ook maar in de buurt zou komen van de prestaties van zijn illustere voorgangers, zoals de hertog van Marlborough. Hij was vaak ziek, had verschillende spraakgebreken (waaronder een lispeling en stotteren), en had een academische staat van dienst die op zijn best als fragmentarisch kan worden omschreven. In een brief van de assistent-meester van Harrow aan Churchill’s moeder, Lady Randolph, van juli 1888, werden bijvoorbeeld verschillende van zijn gebreken beschreven, waaronder vergeetachtigheid, slordigheid en een gebrek aan punctualiteit.

Hij begon zijn schooltijd in St George’s in Ascot toen hij acht jaar oud was, en zijn verschillende lichamelijke zwakheden maakten hem een voor de hand liggend doelwit voor pestkoppen. Het was misschien deze ervaring die hem zo vastbesloten maakte om op te staan tegen schijnbaar machtige vijanden in zijn latere leven.

Churchill was een vraatzuchtige lezer die bekend stond om zijn vermogen om enorme hoeveelheden tekst te verwerken en de belangrijkste punten ervan snel tot zich te nemen. Voor een man die in de Engelse taal misschien wel meer geciteerd wordt dan wie dan ook, met uitzondering van Shakespeare, is het interessant op te merken dat Churchill ook een groot liefhebber was van citatenbundels. Hij vond ze een kortere weg naar oneindige kennisbronnen.

In My Early Life (1930) merkt hij op: “Het is een goede zaak voor een ongeschoold man om boeken met citaten te lezen… De citaten wanneer ze in het geheugen gegrift staan, geven je goede gedachten.”

Hij was ongevalsgevoelig, maakte verschillende lelijke valpartijen mee en was in 1931 betrokken bij een bijna dodelijk ongeluk met een auto op een New Yorkse straat. Soms leek het alsof het lot iets ongezonds in gedachten had voor Churchill, maar hij liet zich nooit intimideren. Sterker nog, zijn vele scheerbeurten leken hem alleen maar verder aan te moedigen om het lot te tarten en zichzelf in de weg te stellen van nog meer gevaar.

In Zuid Afrika: London to Ladysmith via Pretoria (1900), gaf Churchill misschien wel het meest levendige inzicht in zijn houding tegenover risico: “Je moet je hoofd in de bek van de leeuw steken als de voorstelling een succes wil worden.”

Net als zijn held, Shakespeare, stond Churchill erom bekend een woord of twee uit te vinden. Zo zou hij in 1950 het woord ’top’ hebben uitgevonden. Hij zou er ook toe hebben bijgedragen dat het woord ‘quisling’ in zwang raakte als synoniem voor een verrader (Vidkun Quisling was de fascistische militair die in 1942 minister-president werd van het door de Duitsers bezette Noorwegen).

5

Hij werd verscheidene malen voor een Nobelprijs in aanmerking genomen voordat hij er uiteindelijk een ontving

Het Nobelprijscomité had Churchill verscheidene malen voor de literatuurprijs in aanmerking genomen voordat hij deze uiteindelijk in 1953 ontving. In een rapport dat in de jaren veertig voor het comité werd opgesteld, werd hij beschouwd als een belangrijk historicus, maar misschien niet als iemand wiens werk zo belangrijk of sprankelend literair was dat het de allerhoogste prijs verdiende.

Dus na jaren van discussies over zijn naam werd hem uiteindelijk de grote onderscheiding toegekend. Het officiële citaat luidde dat de prijs was toegekend voor “zijn meesterschap in historische en biografische beschrijving, alsmede voor briljante redenaarskunst bij het verdedigen van verheven menselijke waarden”.

6

Zijn eerste liefde was niet zijn vrouw Clementine

Clementine Churchill was ongetwijfeld ‘de ware’, maar hoe sterk en duurzaam hun relatie ook was, Clementine was niet Churchill’s eerste liefde. Die eer viel te beurt aan de society schoonheid Pamela Plowden. Daarna kwam Violet Asquith, de dochter van premier Herbert Asquith, met wie Clemmie wat optrok. Churchill onthulde later dat hij en Violet bijna verloofd waren, en dat hij misschien wel met haar zou eindigen als Clementine zijn huwelijksaanzoek had geweigerd. Violet was radeloos omdat ze zichzelf, zoals zij het zag, gedumpt zag, en ze weigerde naar Winstons bruiloft te gaan.

7

Churchill creëerde zo’n 500 kunstwerken

In 1915 begon Churchill zijn schilderscarrière en hij zou tijdens zijn leven zo’n 500 werken produceren. Hij maakte talloze aantrekkelijke, geïdealiseerde landschappen, waarvan er later veel op wenskaarten werden afgebeeld. Pablo Picasso merkte zelfs op dat “Als die man schilder van beroep was, zou hij geen moeite hebben om een goede boterham te verdienen.”

In 1947 werden twee werken van Churchill geaccepteerd door de Royal Academy, die hij had ingezonden onder het pseudoniem David Winter. Tegen de tijd dat hij stierf, had Churchill niet minder dan 50 van zijn werken in de Academie tentoongesteld.

Churchills andere hobby’s waren tuinarchitectuur en, enigszins onverwacht, metselen. Hij besprak deze bijzondere passie in deel I van De Tweede Wereldoorlog: “Ik woonde voornamelijk in Chartwell, waar ik veel had om mij te vermaken. Ik bouwde met mijn eigen handen een groot deel van twee cottages en uitgebreide moestuinmuren, en maakte allerlei rotstuinen en waterwerken en een groot zwembad dat tot kalk werd gefilterd en kon worden verwarmd als aanvulling op onze wispelturige zonneschijn.”

8

Churchill rookte en dronk graag

Churchill hield echt van het goede leven, en duldde weinig compromissen als het op eten, drinken en roken aankwam. Toen hij tijdens de Tweede Wereldoorlog per vliegtuig moest reizen, liet hij zelfs zijn zuurstofmasker aanpassen, zodat hij er doorheen kon roken.

Hij had al op jonge leeftijd een enorme eetlust en kreeg eens een pak slaag op school omdat hij suiker uit een voorraadkast had gestolen. In het jaar voordat hij stierf, stond Clemmie erop dat hij op dieet ging. Zijn antwoord was te investeren in een weegschaal die zijn gewicht als lichter registreerde dan de weegschalen die ze eerder hadden gebruikt.

9

Hij was een vroege toepasser van de ‘onesie’

Churchill was een van de eerste toepassers van de ‘onesie’. Bekend als het ‘sirenepak’, zo genoemd vanwege zijn geschiktheid in geval van een luchtaanval, was het in wezen een alles-in-een outfit ontworpen met zowel comfort als praktisch nut in het achterhoofd.

De pakken werden gemaakt van een verscheidenheid aan materialen, waaronder wol en canvas, maar Churchill ging een stap verder: hij gaf de kleermakers Turnbull & Asser opdracht om voor hem een selectie van verschillend gekleurde fluwelen versies te maken (voorbeelden hiervan zijn vandaag de dag te zien in zijn familiehuis in Blenheim Palace).

Advertentie

Daniel Smith’s How to Think Like Churchill, uitgegeven door Michael O’Mara Books Ltd, is nu te koop.

Dit artikel werd voor het eerst gepubliceerd door History Extra in januari 2015