Breaking the chain of infection

Leerdoelen:

1. Noem de drie factoren die nodig zijn om een infectie te verspreiden

2. Bespreek de transmissieroutes

3. Leer manieren uit om de infectieketen in het EPD te doorbreken

Zorginfecties slaan angst in het hart van infectiepreventisten, verpleegkundige bestuurders en patiënten. Deze potentieel vermijdbare infecties verhogen de kosten, vertragen het ontslag, vertragen de genezing en verhogen het risico op ziekte bij elke patiënt aanzienlijk.

Het voorkomen van infecties vereist een alle hens aan dek aanpak om de keten van gebeurtenissen die ertoe kunnen leiden te doorbreken. Naast het infectiepreventiebeleid, de procedures en praktijken die in een zorginstelling gelden, is het werk van de steriele verwerkingsafdeling een kritieke infectiepreventiefunctie. Een beter begrip van de infectiemechanismen kan dit werk onderbouwen en helpen de infectiebestrijdingsmogelijkheden te optimaliseren.

Infectiefactoren

Een infectie ontstaat wanneer ziekteverwekkers het menselijk lichaam binnendringen en zich beginnen te vermenigvuldigen. De agentia dringen het lichaamsweefsel van de persoon binnen en veroorzaken een reactie. Sommige reacties zijn goedaardig, zoals een loopneus, terwijl andere dodelijk zijn. Er zijn veel soorten ziekteverwekkers. Ze omvatten virussen, bacteriën, protozoa, sommige parasieten en prionen.

Infecties vereisen drie bijdragende factoren om zich te verspreiden:

1. Reservoir: de geïnfecteerde persoon fungeert als een reservoir dat de ziekteverwekkende agens in staat stelt zich te vermenigvuldigen en te groeien.

2. Transmissie: Transmissie is de weg die de ziekteverwekkende agens zal afleggen om een nieuwe persoon te bereiken en te besmetten.

3. Vatbare gastheer: dit is een persoon die kan worden besmet. Eenmaal besmet, wordt deze persoon een reservoir.

De overdracht van de infectie stopt wanneer een van deze drie factoren wordt weggenomen. Zorgverleners richten zich op het voorkomen van overdracht en blootstelling van vatbare gastheren aan ziekteverwekkers, en zij passen vele strategieën en tactieken toe om overdracht te voorkomen. Elke specifieke tactiek is ontworpen om een bepaalde route van overdracht aan te pakken. Een belangrijke methode om overdracht via herbruikbare apparaten en instrumenten te voorkomen, is bijvoorbeeld het steriliseren ervan tussen patiënten.

Reservoirs en transmissie

Een besmet persoon (reservoir) verspreidt ziekteverwekkers. Door uitscheiding kunnen de agentia naar een nieuwe persoon (gastheer) worden overgebracht om te infecteren. Contactoverdracht is de meest gebruikelijke manier om infecties te verspreiden. De gastheer komt in direct contact met de ziekteverwekkers op/in het reservoir. Hoe de agentia de gastheer bereiken, hangt af van de manier waarop ze worden verspreid.

Ziekteverwekkers kunnen het reservoir op verschillende manieren verlaten. De meest gebruikelijke manieren zijn via lichaamsvloeistoffen en uitscheidingsproducten. Urine, feces en sputum zijn de meest voorkomende uitgangen voor bacteriën, virussen en parasieten. De huid kan ook een vertrekpunt zijn. Bacteriën en parasieten op de huid worden bij aanraking overgedragen op een andere persoon. Direct contact met het reservoir of hun uitscheidingsproducten is de eerste weg van overdracht.

In de gezondheidszorg is direct contact met lichaamsweefsels en bloed ook een punt van zorg. Medewerkers kunnen in contact komen met bloed en weefsel bij het verzamelen van monsters van patiënten of het uitvoeren van medische procedures op hen.

Indirect contact is de tweede meest voorkomende methode van infectieoverdracht. Lichaamsvloeistoffen en weefsels die op oppervlakken terechtkomen, kunnen uren of zelfs dagen besmettelijk blijven, afhankelijk van het materiaal van het oppervlak. In sommige gevallen, zoals bij miltvuur, kan het materiaal jarenlang besmettelijk blijven. Contact met het besmette oppervlak is een indirecte manier van overdracht. Veel voorkomende oppervlakken in de gezondheidszorg zijn muren, vloeren, deurklinken, beddengoed, gebruikte medische apparatuur, bedtafels, wastafels, toiletten, transportkarren en alle andere apparaten of oppervlakken die in de buurt komen van besmette patiënten, patiëntensecreties en lichaamsweefsels. In het EPD kan het hanteren van besmette instrumenten tijdens het opwerken een primaire manier van indirecte contactoverdracht zijn.

Er zijn enkele ziekteverwekkers die zich door de lucht verplaatsen. Overdracht via de lucht is beperkt tot ziekteverwekkers die gedurende lange tijd aan minuscule druppeltjes of fijne stofdeeltjes in de lucht zweven. Deze agentia volgen de luchtstromingen om de volgende persoon te vinden die ze kan infecteren. Tuberculose is een voorbeeld van een ziekte die via de lucht wordt verspreid.

Overdracht via de lucht is niet hetzelfde als druppeltransmissie. Hoesten en niezen zijn voorbeelden van druppelverspreiding. Druppelverspreiding berust op de fysieke kracht die door het reservoir wordt geleverd om het besmettelijke materiaal naar een nieuwe persoon te verzenden. Verspreiding van druppels zet ook besmettelijk materiaal af op oppervlakken die later op een nieuwe persoon kunnen worden overgedragen. Druppelverspreiding is een vorm van contactoverdracht.

De laatste manier om een infectie te verspreiden is via vectortransmissie. Een vector is een levend organisme dat de infectiekiem rechtstreeks overdraagt in het lichaam van een gezonde persoon. Vectortransmissie kan een zeer gecompliceerd proces zijn waarbij veel verschillende organismen betrokken zijn op de weg naar infectie bij de mens. Uiteindelijk bereikt de infectie de mens doordat een insect zich door de huid bijt of ingraaft, of doordat de persoon een vector opeet. In tabel 1 hieronder staan veel voorkomende ziekten en hun vectoren.

Het reservoir is de bron van elk infectieagens, dus het vinden van reservoirs is de eerste stap om overdracht te voorkomen. Dit is moeilijker dan het lijkt. Reservoirs kunnen infectieus materiaal uitscheiden, maar geen ziekteverschijnselen vertonen. Dit gebeurt tijdens de incubatietijd van de ziekte. De incubatietijd is de tijd na de besmetting maar voor het begin van de ziekte. Gedurende deze tijd kunnen besmette mensen besmettelijk zijn en de ziekte verspreiden zonder dat zij beseffen dat zij besmet zijn. De incubatietijd varieert sterk per ziekte (tabel 2 hieronder). In zeldzame gevallen kan een persoon besmet raken en nooit ziek worden of tekenen van infectie vertonen. Deze asymptomatische geïnfecteerde persoon wordt drager genoemd. Dragers kunnen ziekten snel verspreiden en zijn moeilijk te identificeren.

Voelaatbare gastheer

De laatste schakel in de infectieketen is de vatbare gastheer; een persoon die ziek wordt wanneer hij wordt blootgesteld aan een infectieagens. Veel factoren beïnvloeden het risico van een gastheer om ziek te worden. Gezondheidstoestand, leeftijd, immunisaties, vroegere infecties en natuurlijke afweer spelen allemaal een rol in de strijd van de gastheer tegen infectieuze agentia. Mensen met een slechte gezondheid, zeer jonge of oude mensen, niet-geïmmuniseerde mensen, mensen met een verlaagd immuunsysteem en personen die herstellen van een medische aandoening of operatie, lopen meer kans om ziek te worden.

Naast het feit dat zij vatbaar zijn voor normale infectieuze agentia, kunnen immuungecompromitteerde mensen infecties oplopen van micro-organismen die normaal gesproken geen ziekte veroorzaken. Veel micro-organismen leven in het milieu en op mensen, en een gezond persoon kan deze soorten microben afweren en gezond blijven.

Micro-organismen die bij gezonde mensen geen infectie veroorzaken, maar bij immuungecompromitteerde patiënten wel ernstige infecties zullen veroorzaken, staan bekend als opportunistische micro-organismen. Veel opportunistische micro-organismen leven in en op gezonde mensen. Staphylococcus epidermidis bijvoorbeeld is een regelmatige bewoner van de menselijke huid, waar hij leeft zonder zijn gastheer kwaad te doen. Het is echter de meest voorkomende bron van infectie op inwendige medische hulpmiddelen zoals katheters en drainageslangen. Staphylococcus aureus is een ander veel voorkomend micro-organisme dat in de oren, neus en keel leeft. Ook dit micro-organisme kan een infectie veroorzaken bij een immuundepressief persoon. De bekendste Staph. aureus-ziekte is Methicilline-resistente Staphylococcus aureus of MRSA. En Streptococcus pneumoniae leeft normaal gesproken in de neus, keel en mond van gezonde mensen. Maar als de omstandigheden goed zijn, kan het organisme naar de longen migreren en longontsteking veroorzaken.

Patiënten die een behandeling in de gezondheidszorg ondergaan, behoren tot de meest waarschijnlijke gastheren voor infectie. Velen lijden aan bestaande medische aandoeningen en ondergaan behandelingen die hun vermogen om infecties te bestrijden verminderen. Het voorkomen van de verspreiding van infectieuze agentia onder deze kwetsbare populatie is het belangrijkste doel van infectiepreventieprofessionals.

Het doorbreken van de keten in het EPD

Infectierisico kan sterk worden verminderd door slechts een van de drie bijdragende factoren weg te nemen. In het beleid en de procedures van het ziekenhuis moeten beginselen van infectiepreventie worden toegepast die op deze elementen zijn gericht.

Beheer de reservoirs:

Het personeel van de afdeling voor de steriele verwerking is het meest waarschijnlijke reservoir op de afdeling. Echter, elke persoon kan een reservoir zijn. Verkopers, personeel van andere afdelingen, en tijdelijke werknemers zijn ook potentiële reservoirs. Er moeten beleidsregels en procedures zijn voor de te nemen maatregelen bij een gemelde ziekte onder het personeel. Ga na wanneer personeel naar huis moet worden gestuurd, welke voorzorgsmaatregelen moeten worden genomen wanneer met een ziek persoon wordt gewerkt, en wat te doen met voorwerpen en personeel dat tijdens de incubatieperiode aan een ziek persoon wordt blootgesteld. Neem ook beleid en procedures op voor bezoekers van de afdeling en ingehuurde krachten.

Het personeel moet ook stappen ondernemen om overdracht van opportunistische micro-organismen te voorkomen. Het gebruik van haar- en baardnetten, door het ziekenhuis verstrekte schone scrubs en schoenovertrekken voorkomen allemaal het uitscheiden van opportunistische micro-organismen. Het personeel moet vaak de handen wassen om de microbiële populatie te verminderen en eventueel handschoenen dragen.

Wanneer het personeel is blootgesteld aan een infectieuze stof van de luchtwegen, zoals influenza, overweeg dan het dragen van chirurgische gezichtsmaskers tijdens de incubatietijd van de ziekteverwekker. Gelaatsmaskers kunnen ook worden gebruikt tijdens uitbraken van ademhalingsziekten die in de instelling of de gemeenschap voorkomen. Gelaatsmaskers moeten over de neus en mond passen. Het masker mag niet rimpelen of vrije uitwisseling tussen de omgeving en de luchtwegen van de persoon mogelijk maken.

Identificeer de transmissievoertuigen:

Infectieuze agentia komen op verschillende manieren de steriele verwerkingsafdeling binnen. Het vinden van deze routes en het behandelen van de infectieuze agentia is de tweede manier om de infectieketen in steriele verwerkingsafdelingen te doorbreken.

Infectieuze agentia verbergen zich op veel plaatsen. De meest voor de hand liggende plaats is in en op de herbruikbare medische hulpmiddelen en apparatuur die voor chirurgische en diagnostische procedures worden gebruikt. Deze voorwerpen zijn in contact geweest met lichaamsvloeistoffen en weefsels en kunnen infectieuze agentia van de patiënt naar het voorwerp hebben overgebracht. Bovendien kunnen opportunistische micro-organismen op de apparatuur terechtkomen wanneer verpleegkundigen, artsen en anderen deze voorwerpen tijdens de procedures hanteren. Om deze redenen moeten alle items grondig worden gereinigd en behandeld met een geschikt microbicideproces om overdracht van infectieus materiaal naar de volgende patiënt te voorkomen.

Water herbergt ook organismen die ziekte kunnen veroorzaken. Kraanwater, slangen, spuiten, afvoeren, en zelfs behandeld water kunnen een bron zijn van Pseudomonas aeruginosa, Legionella sp. en andere opportunistische micro-organismen. Waterbronnen moeten periodiek worden gecontroleerd op infectieuze agentia, en afvoeren moeten regelmatig worden behandeld om het niveau van micro-organismen te verlagen.

Ontwikkel grondige, proactieve infectiepreventieprocedures:

Alle items die door de steriele verwerkingsafdeling worden verwerkt, moeten een microbicideproces ondergaan dat geschikt is voor het gebruik van de hulpmiddelen en de patiëntenpopulatie. Chirurgisch instrumentarium moet worden gesteriliseerd en items zoals infuuspompen moeten worden gedesinfecteerd. Maar soms is het nodig om een hoger niveau van microbicidale verwerking uit te voeren vanwege de aanwezigheid van een bepaalde infectieuze agens. Bijvoorbeeld, patiëntverzorgingsartikelen die normaal een laag niveau van desinfectie vereisen, kunnen een hoger niveau van desinfectie nodig hebben wanneer ze zijn gebruikt op een verdieping waar een uitbraak van Clostridioides difficile (C. diff) heeft plaatsgevonden.

Faciliteiten moeten ook beleid en procedures hebben voor het inactiveren en verwijderen van instrumenten met vermoedelijke blootstelling aan prionoverdraagbare agentia. Prionen zijn geen levende organismen en vereisen een speciale behandeling om de instrumenten veilig te maken voor verwijdering. De procedures moeten ook het testen van de oppervlakken en apparatuur omvatten die worden gebruikt om deze apparaten te behandelen.

Steriele verwerkingsmanagers moeten ook rechtstreeks samenwerken met hun infectiepreventiecollega’s om eventuele bronnen van overdracht van besmettelijk materiaal binnen de afdeling te identificeren en te verhelpen. Door gebruik te maken van het IP-perspectief, kunnen managers wijzen van overdracht ontdekken waarvan ze zich niet bewust waren.

Verminder het risico voor vatbare gastheren:

Omdat de meerderheid van de gehospitaliseerde patiënten al vatbaar is voor infectieuze agentia, is het erg moeilijk om deze link in een ziekenhuisomgeving te verbreken. Er kunnen echter enkele stappen worden ondernomen om het risico te helpen verminderen. Het personeel moet bijvoorbeeld worden aangemoedigd zich te vaccineren, onder meer tegen hepatitis B, griep, waterpokken en meningitis.

Ook kunnen medische screenings het personeel identificeren dat infectieuze agentia herbergt, maar dat misschien niet weet. Screenings kunnen worden uitgevoerd voor overdraagbare ziekten die een hoog percentage asymptomatische dragers hebben. Ongeveer 13 miljoen mensen in de VS hebben bijvoorbeeld latente tuberculose en 5-10% van hen wordt actief en overdraagbaar binnen twee jaar na blootstelling.4 Dit wetende, hebben sommige instellingen een jaarlijkse screening op TB ingevoerd. Ook het aantal gezondheidswerkers dat MRSA bij zich draagt wordt geschat tussen 1,0 en 6,9%,5 zodat ook nasale screenings op MRSA kunnen worden uitgevoerd.

Het is ook belangrijk om op te merken dat de infectiepreventiebehoeften zullen veranderen met seizoenen, uitbraken, pandemieën en veranderingen in de patiëntenpopulatie. Om proactief te zijn, moeten de infectiepreventiestrategieën van steriele verwerkingsafdelingen opnieuw worden geëvalueerd als deze grotere veranderingen optreden.

Kennis vermindert risico

Het beheersen van de verspreiding van infecties is een complexe en veelzijdige uitdaging. Om het risico met succes te verminderen, moeten alle gezondheidswerkers optreden als voorvechters van infectiepreventie. Door kennis op te doen over de principes en factoren die een rol spelen bij de overdracht van infecties, wordt het SPD-personeel in staat gesteld om alle beleidslijnen en procedures voor infectiepreventie op hun afdeling te ondersteunen. Ze weten dat ze zichzelf, hun collega’s, bezoekers van het ziekenhuis, verkopers, clinici en natuurlijk de patiënten die hun functies uiteindelijk dienen, beschermen.

Download artikel & test

2. Taeniasis FAQs; https://www.cdc.gov/parasites/taeniasis/gen_info/faqs.html, gedownload 5/15/2020

6. International Association of Hospital Ventral Service and Materiel Management (2016). Technisch Handboek Centrale Dienst Achtste Editie.