Guatemala-Stad, Guatemala
door Carlos Enrique Valladares Cerezo
Inleiding
De Republiek Guatemala heeft een oppervlakte van 108.889 km2. Het grenst aan Mexico, El Salvador, Honduras en Belize, maar ook aan het Caribisch gebied en de Stille Oceaan. Guatemala is een land met een grote biodiversiteit op een klein grondgebied, met geomorfologische en klimatologische gebieden die sterk variëren, met regio’s van aanzienlijke agro-ecologische rijkdom. Tweederde van het land is bergachtig, en 34 procent is bedekt met bossen. De gemiddelde temperatuur ligt tussen 18 en 22º C.
Guatemala ligt in de Centraal-Amerikaanse Isthmus, een regio met een hoog risico voor natuurverschijnselen, en die bovendien uiterst kwetsbaar is door de armoede van de meerderheid van de bevolking.
Guatemala is verdeeld in 8 regio’s, 22 departementen en 331 gemeenten. Guatemala-Stad ligt in de Metropolitane Regio.
Het land heeft 11,3 miljoen inwoners. Er wonen 2,5 miljoen mensen in de Metropolitane Regio – 20% van het totaal. De bevolkingsdichtheid in het land bedraagt
104 inwoners/km2 en loopt op tot 1.213 inwoners/km2 in de metropoolregio. In de tweede helft van de jaren negentig groeide de bevolking met 2,7%, veel meer dan het gemiddelde voor Latijns-Amerika en het Caribisch gebied (1,3% per jaar).
De stedelijke groei is zeer snel, aangezien de stedelijke bevolking in de jaren negentig met 3,8% per jaar groeide, waardoor de stedelijke bevolking naar verwachting in minder dan 20 jaar zal verdubbelen. De gemiddelde groei van de stedelijke bevolking in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied bedraagt 2,2 procent per jaar.
Deze niveaus van bevolkingsgroei zijn in Guatemala gehandhaafd omdat het globale vruchtbaarheidsniveau van 5 tot 6 kinderen per vrouw het hoogste is in Latijns-Amerika. Er is een duidelijk verschil tussen het vruchtbaarheidscijfer van de plattelandsbevolking (6 kinderen) en dat van de stadsbevolking (4 kinderen), alsmede tussen de sociale lagen.
Wat etniciteit en cultuur betreft, heeft Guatemala een bevolking die voor ongeveer 55 procent inheems is, en voor 45 procent ladina (Spaanssprekend). Er worden twintig talen gesproken, maar de overheersende taal is het Spaans. De belangrijkste etnische groepen zijn de Maya’s, de Garifuna, de Xinca en de Ladina. Het is een multi-etnisch, meertalig en multicultureel land.
In overeenstemming met de kenmerken van onderontwikkelde landen, is de bevolking jong – 58 procent van de bevolking is jonger dan 19 jaar. In 1990 werkte 52% van de beroepsbevolking nog in de landbouw, 28% in de dienstensector en 20% in de industrie, terwijl de gemiddelde deelname van de economisch actieve bevolking in de landbouw in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied 25% bedraagt.
Volgens de UNDP-index voor menselijke ontwikkeling nam Guatemala in 1999 de 117e plaats in op een totaal van 174 landen. In 1997 bedroeg het BBP per hoofd van de bevolking 1.690 USD, vergeleken met een gemiddelde van 4.127 USD voor Latijns-Amerika en het Caribisch gebied.
Het gemiddelde maandinkomen per gezin in het hele land bedroeg in 1999 227 USD. In de stedelijke gebieden was dit 423 USD. Bijna 70% van de bevolking moet rondkomen van minder dan 2 US-dollar per dag, en daarvan moet bijna 30% van de bevolking van het land en 8% van de stadsbevolking rondkomen van minder dan 1 US-dollar per dag.
De inkomensverdeling is zeer ongelijk, het verschil in inkomen tussen de rijkste en de armste 20% van de bevolking verschilt met een factor 30, in tegenstelling tot 12,7% in Costa Rica en 15,1% in de steden.7 in Costa Rica en 15,1 in Honduras.
Er bestaat een correlatie tussen de hoge bevolkingsgroei in regio’s en departementen met hogere indexcijfers van de plattelands- en inheemse bevolking en hogere indexcijfers van de armoede. Dat is het geval in de regio’s 6, 7 en 2. De marginalisering van de inheemse culturen is een erfenis uit de Spaanse koloniale periode.
Deze samenvatting is ontleend aan:
UN-Habitat (2003) Global Report on Human Settlements 2003, The Challenge of Slums, Earthscan, Londen; Deel IV: ‘Summary of City Case Studies’, pp195-228.
toppagina