Hepatitis C is een vorm van virale hepatitis die een ontsteking van de lever veroorzaakt en de levercellen kan beschadigen.
Hepatitis C-virus veroorzaakt in het algemeen een milde ziekte met geen of subtiele symptomen in de beginstadia. Er zijn verschillende stammen van het hepatitis C-virus, die van invloed zijn op de manier waarop het virus zich in het lichaam vermenigvuldigt, het verloop van de ziekte en de reactie van de ziekte op behandeling.
De beschikbaarheid van nieuwe antivirale geneesmiddelen waarmee alle stammen kunnen worden behandeld, betekent dat hepatitis C een potentieel geneesbare ziekte is geworden. Er bestaat momenteel echter geen vaccin om hepatitis C-infectie te voorkomen.
Transmissie
Het hepatitis C-virus wordt overgedragen door nauw contact met het bloed van een besmet persoon. Bloedtransfusies waren in het verleden een belangrijke bron van hepatitis C-infectie, maar sinds 1992 wordt al het in Nieuw-Zeeland gedoneerde bloed gescreend op hepatitisvirussen.
Transmissie kan plaatsvinden door het delen van naalden om drugs te injecteren, en door tatoeëren of piercen met gebruikmaking van onsteriele apparatuur. Elk jaar raken ongeveer 1.000 Nieuw-Zeelanders besmet met het hepatitis C-virus, maar in veel gevallen van hepatitis C is het niet mogelijk de bron van de infectie te traceren.
Er is een klein risico dat hepatitis C kan worden verspreid via geslachtsgemeenschap. Dit risico is kleiner dan het risico van overdracht van hepatitis B of AIDS. Het risico van overdracht op een baby tijdens de zwangerschap of de bevalling is gering.
Symptomen
Actute hepatitis C-symptomen
Een klein deel van de mensen die met het hepatitis C-virus zijn besmet, wordt ziek met acute (kortdurende) hepatitis C.
Symptomen zijn onder meer gewrichtspijn, verlies van eetlust, misselijkheid, vermoeidheid, koorts, buikpijn en geelzucht (vergeling van de huid en de ogen). Acute hepatitis C is meestal een milde ziekte waarvan de meeste mensen binnen vier tot acht weken herstellen.
Sommige mensen die met het hepatitis C-virus besmet zijn, raken hun lichaam volledig kwijt. In ongeveer 75% van de gevallen blijft het virus echter in het lichaam aanwezig. Deze mensen worden chronische dragers genoemd.
Omdat sommige mensen die met het hepatitis C-virus zijn besmet, geen acute ziekte ontwikkelen, weten zij misschien niet dat zij chronisch drager zijn. Zij kunnen het virus echter wel aan andere mensen doorgeven. Naar schatting zijn er in Nieuw-Zeeland ongeveer 50.000 chronische dragers van het hepatitis C-virus. In feite kan het aantal veel hoger zijn, omdat 50-60% van de besmette mensen niet weet dat ze de ziekte hebben.
Chronische hepatitis C symptomen
Chronische dragers van hepatitis C lopen het risico op een chronische (langdurige) leverziekte, die progressieve schade aan de lever veroorzaakt.
Symptomen van chronische leverziekte kunnen zich pas na vele jaren – in sommige gevallen decennia – openbaren. Vroege symptomen zijn onder meer lichte vermoeidheid, een gevoel van vaag onwel zijn, en alcoholintolerantie.
Ernstige complicaties van chronische leverziekte, zoals fibrose en cirrose (littekenvorming van de lever), kunnen zich pas 20 tot 50 jaar na infectie met het virus openbaren. Mensen met cirrose kunnen leverfalen of leverkanker ontwikkelen. Hepatitis C is de belangrijkste reden voor levertransplantatie in Nieuw-Zeeland.
Mensen met een chronische leverziekte lopen ook het risico een combinatie van symptomen te ontwikkelen, waaronder gewrichtspijn, spierzwakte en huidirritaties. Ook de nieren en de hersenen kunnen worden aangetast. De ziekte heeft de neiging sneller te vorderen bij chronische dragers die man zijn, die ouder zijn dan 40 jaar en die alcohol drinken.
Diagnose
Hepatitis C kan worden vermoed als vage symptomen van onwel zijn worden ervaren in combinatie met abnormale leverfunctietests of een gezwollen lever.
Bloedonderzoek kan de aanwezigheid van het virus in het bloed bevestigen of vaststellen of een patiënt in het verleden aan het virus is blootgesteld.
Als de diagnose hepatitis C wordt gesteld, zullen verdere bloedonderzoeken ter controle van de leverfunctie worden uitgevoerd en kan een FibroScan worden aanbevolen om te controleren op leverschade in de vorm van fibrose of cirrose. De FibroScan is een pijnloos alternatief voor een leverbiopsie (een chirurgische ingreep waarbij een klein stukje leverweefsel wordt weggenomen), waarbij met behulp van echografie de mate van verlittekening van de lever wordt gemeten.
Behandeling
Het doel van de behandeling met geneesmiddelen is het hepatitis C-virus uit het lichaam te verwijderen en verdere schade aan de lever te voorkomen.
Nieuwe antivirale geneesmiddelen zijn een belangrijke stap vooruit in de behandeling van hepatitis C, met hoge genezingspercentages van meer dan 90%. Een van deze medicijnen – Maviret – is beschikbaar in Nieuw-Zeeland en wordt gefinancierd door PHARMAC. Het kan worden voorgeschreven door een huisarts en is verkrijgbaar bij geselecteerde apotheken.
Maviret is mogelijk niet geschikt voor alle mensen met hepatitis C – bijvoorbeeld mensen met een ernstige leverziekte of mensen die ook besmet zijn met hepatitis of HIV. In deze gevallen moeten behandelingsopties worden besproken met een specialist.
Naast behandeling met antivirale medicatie is het voor chronische dragers belangrijk om gezonde leefstijlkeuzes te maken om het herstel te bevorderen en verdere leverschade te voorkomen. Veranderingen in levensstijl omvatten:
- Het volgen van een gezond dieet, met name het vermijden van vet voedsel
- Het vermijden van alcohol en recreatieve drugs
- Het vermijden van het nemen van onnodige medicijnen of kruidenproducten
- Het handhaven van een goed niveau van lichamelijke fitheid
- Het hebben van een goed sociaal ondersteuningssysteem en strategieën om stress te vermijden.
Het wordt ook aanbevolen dat dragers van chronische hepatitis C worden ingeënt tegen hepatitis A en hepatitis B, omdat infectie met deze virussen de chronische leverziekte kan versnellen.
Een operatie is soms nodig om complicaties van de leverziekte te behandelen, en sommige patiënten met een vergevorderde leverziekte kunnen kandidaat zijn voor levertransplantatie.
Preventie
Er bestaat momenteel geen vaccin tegen het hepatitis C-virus. Dus, om de verspreiding van de ziekte en andere bloedoverdraagbare ziekten te voorkomen, moeten mensen:
- Geen drugs-injectiemateriaal delen (bijv: naalden, spuiten)
- Tatoeëren, acupunctuur of bodypiercing waarvan niet bekend is of de apparatuur steriel is, vermijden
- Besmet bloed bevlekte voorwerpen zoals verband en maandverband op hygiënische wijze weggooien
- Voorkom het delen van persoonlijke voorwerpen die met bloed besmet kunnen zijn (zoals tandenborstels en scheermesjes)
- Doe aan veilige seks.
Mensen met hepatitis C moeten huisgenoten of seksuele partners vertellen dat zij drager zijn van het virus. Zij moeten ook hun tandarts of andere gezondheidswerker inlichten dat zij drager zijn van het virus.
Volgende informatie
Het is heel belangrijk dat u van een arts volledige uitleg krijgt over de aandoening. De meeste plaatselijke ziekenhuizen hebben een volksgezondheidsdienst die ook informatie en advies kan geven. De Hepatitis Foundation of New Zealand biedt ondersteuning en voorlichting:
The Hepatitis Foundation of New Zealand
Freephone: 0800 33 20 10
Website: www.hepfoundation.org.nz
Dhawan, V.K. (2019). Hepatitis C (Webpagina). Medscape Reference: Drugs and Diseases. New York, NY: WebMD LLC. https://emedicine.medscape.com/article/177792-overview
Hepatitis Foundation of New Zealand (Datum niet vermeld). Hepatitis C (Webpagina). Whakatāne: The Hepatitis Foundation of New Zealand. https://www.hepatitisfoundation.org.nz/hepatitis/hepatitis-c
Ministerie van Volksgezondheid (2019). Hepatitis C (Webpagina). Wellington: Ministerie van Volksgezondheid van de Nieuw-Zeelandse regering. https://www.health.govt.nz/your-health/conditions-and-treatments/diseases-and-illnesses/hepatitis-c
O’Toole, M.T. (Ed.) (2017). Hepatitis C. Mosby’s Dictionary of Medicine, Nursing & Health Professions (10th ed). St Louis, MI: Elsevier.
Last Reviewed: September 2020