De Gazastrook, waar 1,9 miljoen mensen wonen, is 41 km lang en 10 km breed, een enclave die wordt begrensd door de Middellandse Zee, Israël en Egypte.
Oorspronkelijk bezet door Egypte, dat de controle over de zuidgrens van Gaza behoudt, werd het gebied tijdens de Midden-Oostenoorlog van 1967 door Israël veroverd. Israël trok zijn troepen en ongeveer 7000 kolonisten in 2005 terug.
Het staat onder controle van de militante islamistische groepering Hamas, die in 2006 de Palestijnse parlementsverkiezingen won en na een gewelddadige breuk in 2007 de troepen verdreef die loyaal waren aan de toen regerende Palestijnse Autoriteit.
Sindsdien hebben Israël en Egypte het gebied effectief geblokkeerd, waardoor het verkeer van goederen en mensen in en uit wordt beperkt in wat zij zeggen dat veiligheidsmaatregelen zijn tegen militanten in Gaza.
Hamas en Israël vochten in 2014 een kort conflict uit, waarbij de Israëli’s probeerden een einde te maken aan raketbeschietingen vanuit Gaza en de militanten vochten om hun isolement te beëindigen.
VRIJHEID VAN BEWEGING
Al beperkt, De bewegingsvrijheid en de toegang tot Gaza werden aanzienlijk beperkt na medio 2013, toen Egypte nieuwe beperkingen instelde bij de grensovergang Rafah en hard optrad tegen het netwerk van smokkeltunnels onder de grens tussen Egypte en Gaza.
Egypte heeft de grens sinds oktober 2014 effectief gesloten gehouden en alleen in uitzonderlijke omstandigheden geopend. Volgens een rapport van het Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden van de Verenigde Naties (OCHA) was de grensovergang bij Rafah tot april 2018 slechts 17 dagen gedeeltelijk open, waarbij 23.000 mensen waren geregistreerd en wachtten op toestemming om over te steken.
In het noorden zijn de overgangen naar Israël bij Erez dit jaar marginaal toegenomen ten opzichte van 2017, maar blijven ver onder het niveau van vóór de blokkade als gevolg van nieuwe beperkingen.
Minder dan 240 Palestijnen verlieten Gaza via Israël in de eerste helft van 2017, vergeleken met een dagelijks gemiddelde van 26.000 in september 2000.
- Israël vernietigt ‘langste’ Gaza-tunnel
- Israël geeft ‘Gaza-tunnelbeelden’ vrij
ECONOMIE
Gaza is aanzienlijk armer dan in de jaren negentig. Haar economie groeide slechts 0,5% in 2017 volgens een rapport van de Wereldbank, met een jaarlijks inkomen per persoon dat daalde van $ 2.659 in 1994 tot $ 1.826 in 2018.
In 2017 had de Gazastrook het hoogste werkloosheidspercentage in de ontwikkelingsdatabase van de Wereldbank.
Met 44% was het meer dan het dubbele van het percentage in de Westelijke Jordaanoever.
En bijzonder zorgwekkend was de hoge jeugdwerkloosheid, die in Gaza meer dan 60% bedroeg.
Uit de laatste gegevens blijkt dat het armoedepercentage in Gaza 39% bedraagt, meer dan het dubbele van het percentage in de Westelijke Jordaanoever. Volgens de Wereldbank zou dit percentage nog hoger liggen als er geen sociale hulp werd verleend, meestal via de Organisatie van de Verenigde Naties voor Hulpverlening en Werk (UNRWA).
De organisatie zegt dat 80% van de bevolking een of andere vorm van sociale bijstand ontvangt.
EDUCATION
Gaza’s schoolsysteem staat onder druk. Volgens de UNRWA draait 94% van de scholen een “dubbele ploegendienst”-systeem, met een school met leerlingen in de ochtend en een andere in de middag.
Terwijl de UNRWA ongeveer 250 scholen in het gebied runt, waardoor de alfabetiseringsgraad tot 97% is opgedreven, hebben niet-VN-scholen te lijden gehad. Het conflict van 2014 beschadigde 547 scholen, kleuterscholen en colleges, waarvan vele nog moeten worden hersteld.
Dit betekent dat er steeds grotere klassen zijn, waarbij de VN in 2017 een gemiddelde klas van ongeveer 40 leerlingen meldde.
Een rapport van het VN-fonds voor bevolkingsactiviteiten (UNFPA) voorspelt dat het aantal studenten in Gaza zal groeien van 630.000 in 2015 tot 1,2 miljoen in 2030, wat betekent dat de Strook 900 meer scholen en 23.000 meer leraren nodig zal hebben.
Bevolking
Gaza heeft een van de hoogste bevolkingsdichtheden ter wereld. Gemiddeld wonen er zo’n 5.479 mensen op elke vierkante kilometer in Gaza. Dat zal naar verwachting stijgen tot 6.197 mensen per vierkante kilometer in 2020.
Het aantal mensen dat er woont zal tegen het einde van het decennium naar verwachting 2,2 miljoen bedragen, en 3,1 miljoen in 2030.
Israël heeft in 2014 een bufferzone langs de grens uitgeroepen om zich te beschermen tegen raketaanvallen en tunnels. De zone vermindert de hoeveelheid land die beschikbaar is voor mensen om op te wonen of landbouw te bedrijven.
De VN zegt dat er een tekort is van 120.000 wooneenheden als gevolg van natuurlijke bevolkingsgroei, evenals schade veroorzaakt door het conflict van 2014. Ze geloven dat ongeveer 29.000 mensen meer dan drie jaar na het einde van het conflict nog steeds ontheemd zijn.
Gaza heeft ook een van ’s werelds jongste bevolkingen, met meer dan 40% jonger dan 15 jaar.
HEALTH
De toegang tot openbare gezondheidsdiensten is verslechterd als gevolg van grensbeperkingen.
Door de sluiting van de grensovergang bij Rafah is het aantal patiënten dat voor behandeling naar Egypte reist, gedaald. Vóór 2014 zei de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat alleen al om gezondheidsredenen maandelijks gemiddeld 4.000 mensen Egypte binnenkwamen.
Exitpassen door Israël zijn de afgelopen jaren ook gedaald, waarbij de goedkeuringen om medische redenen daalden van 93% in 2012 tot 54% in 2017.
Meer medicijnen, voorraden en apparatuur zijn allemaal beperkt vanwege de blokkade – inclusief dialysemachines en hartmonitoren.
Net als in het onderwijs helpen de VN door 22 gezondheidszorgfaciliteiten te runnen. Maar een aantal ziekenhuizen en klinieken werden beschadigd of vernietigd in eerdere conflicten met Israël, waarbij het totale aantal klinieken voor eerstelijnsgezondheidszorg is gedaald van 56 naar 49 sinds 2000 – in dezelfde tijd dat de bevolking verdubbelde.
Een recent tekort aan brandstof voor generatoren heeft ook de medische diensten getroffen. Het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid zegt dat drie ziekenhuizen en tien medische centra hun diensten hebben opgeschort vanwege een gebrek aan stroom.
FOOD
Meer dan een miljoen mensen in Gaza worden volgens de VN geclassificeerd als “matig tot ernstig voedselonzeker”, ondanks het feit dat velen enige vorm van voedselhulp ontvangen.
De Israëlische beperkingen op de toegang tot landbouwgrond en visserij maken de problemen nog groter.
Gaziërs mogen geen landbouw bedrijven in de door Israël uitgeroepen bufferzone – 1,5 km breed aan de Gazaanse kant van de grens – en dit heeft geleid tot een productieverlies van naar schatting 75.000 ton producten per jaar.
Het beperkte gebied valt samen met wat wordt beschouwd als Gaza’s beste landbouwgrond, en de landbouwsector van de Strook is gedaald van 11% van het bbp in 1994 tot minder dan 5% in 2018.
Israël legt een vislimiet op, wat betekent dat Gazanen alleen binnen een bepaalde afstand van de kust kunnen vissen. De VN zegt dat als de limiet zou worden opgeheven, de visserij werkgelegenheid en een goedkope bron van eiwitten voor de bevolking van Gaza zou kunnen bieden.
Na het staakt-het-vuren van november 2012 tussen Israël en Hamas werd de vislimiet uitgebreid van drie zeemijl tot zes. Deze is echter periodiek teruggebracht tot drie zeemijl in reactie op raketbeschietingen vanuit Gaza. Israëlische zeestrijdkrachten openen regelmatig het vuur op Palestijnse vissersboten die de limiet naderen of overschrijden.
POWER
Stroomonderbrekingen zijn een alledaags verschijnsel in Gaza. Gemiddeld krijgen de Gazanen slechts drie tot zes uur elektriciteit per dag.
De Strook krijgt het grootste deel van zijn stroom van Israël, samen met verdere bijdragen van Gaza’s enige elektriciteitscentrale en een kleine hoeveelheid uit Egypte. Dit alles komt echter neer op minder dan een derde van de stroom die het nodig heeft, volgens de Wereldbank.
- PA ‘stopt met betalen voor elektriciteit Gaza’
Zowel de Gaza Power Plant (GPP) als de individuele generatoren van veel mensen zijn afhankelijk van dieselbrandstof, die erg duur en schaars is.
Offshore is er een gasveld dat volgens de VN in alle energiebehoeften van het gebied zou kunnen voorzien als het zou worden ontwikkeld. Een eventueel overschot zou in de ontwikkeling kunnen worden geploegd.
De GPP was oorspronkelijk ontworpen om op aardgas te werken, en de Wereldbank schat dat het ombouwen van de centrale om op gas te werken miljoenen dollars zou besparen en de produktie zou vervijfvoudigen.
WATER EN SANITAIR
Gaza heeft weinig regen en geen grote zoetwaterbron om de ondergrondse watervoorraden aan te vullen, die niet groot genoeg zijn om aan de vraag te voldoen.
De meeste huishoudens in Gaza zijn aangesloten op een waterleidingnet, maar volgens de Wereldbank is de watervoorziening inconsistent en vaak van slechte kwaliteit. 97% van de huishoudens in Gaza is afhankelijk van water dat wordt geleverd door tankwagens.
Rioolwater is een ander probleem. Hoewel 78% van de huishoudens is aangesloten op het openbare rioleringsnet, zijn de zuiveringsinstallaties overbelast. Ongeveer 90 miljoen liter gedeeltelijk behandeld en ongezuiverd rioolwater wordt dagelijks in de Middellandse Zee en open vijvers gepompt – wat betekent dat 95% van het grondwater in de Strook vervuild is.
Er bestaat ook het risico dat dit rioolwater in de straten kan stromen, wat verdere gezondheidsproblemen in het gebied kan veroorzaken.
Correctie 28 juli 2020: Een eerdere versie van dit verhaal is aangepast om duidelijk te maken dat de Gazastrook nog steeds wordt gecontroleerd door Hamas, en niet door de Palestijnse Autoriteit.