Meervruchten van de moerbeifamilie zijn samengesteld uit talrijke, zaaddragende, gerijpte eierstokken die afkomstig zijn van talrijke afzonderlijke bloemen. De meervrucht van een moerbei (Morus) bestaat uit een tros drupelets die oppervlakkig lijkt op een braam; maar in tegenstelling tot een braam komt elke drupelet voort uit een afzonderlijke minuscule bloem. Bij de gegroepeerde vrucht van een braam zijn alle drupeltjes van de tros afkomstig van één enkele bloem. De vijg (Ficus) is een zeer uniek geslacht in de moerbeifamilie met een speciaal soort meervoudige vrucht, syconium genaamd. De mannelijke stuifmeeldragende bloemen en de vrouwelijke zaaddragende bloemen staan aan de binnenkant van een vlezige, kolfvormige structuur die een syconium wordt genoemd. De kleine vrouwelijke bloemen worden bestoven door symbiotische vrouwelijke wespen die het syconium binnendringen via een porie (ostiole) aan één uiteinde.
- Jackfruit (Artocarpus heterophyllus)
- Broodvrucht (Artocarpus altilis)
- Osage-sinaasappel (Maclura pomifera)
- Zwarte moerbei (Morus nigra)
- Melkboom (Brosimum utile)
- Custard-Apple Family (Annonaceae)
- Zuurzak (Annona muricata)
- Suikerappel (Annona squamosa)
- Cherimoya (Annona cherimola)
- Vijverappel (Annona glabra)
- An another Interesting Member Of The Annonaceae
- Ylang-Ylang (Cananga odorata)
Jackfruit (Artocarpus heterophyllus)
De jackfruitboom (Artocarpus heterophyllus) draagt massieve vruchten uit de stam en de onderste takken. Omdat de bloemen en vruchten zich direct vanuit de stam ontwikkelen, worden ze bloemkoolachtig genoemd. Inheems in de Indo-Maleisische regio, wordt deze boom overal in de tropen gekweekt voor zijn vlezige, eetbare vruchten. Volgens Charles Heiser (Seed To Civilization, 1973) kunnen de vruchten bijna 0,9 m lang worden en tot 34 kg wegen, waardoor ze wellicht de grootste boomdragende vruchten op aarde zijn. Het onbetwiste wereldrecord van grootste vrucht is natuurlijk de mammoetpompoen van 1.061 pond, een lid van de kalebasfamilie (Cucurbitaceae). Jackfruit en zijn naaste verwant, broodvrucht (A. altilis), behoren tot de gevarieerde moerbeifamilie (Moraceae). Aangezien individuele jackfruits bestaan uit vele gerijpte eierstokken van vele dicht opeengepakte vrouwelijke bloemen, worden ze technisch gezien aangeduid als meervoudige vruchten. Het vruchtvlees van jackfruits wordt rauw gegeten of geconserveerd in siroop, en de zaden worden gegeten na koken of roosteren. In tropische landen wordt hij over het algemeen als inferieur aan de broodvrucht beschouwd.
 |
De opmerkelijke bloemvrucht jackfruit (Artocarpus heterophyllus), de grootste vrucht die daadwerkelijk aan een boom wordt geproduceerd. Deze soort komt oorspronkelijk uit de Indo-Maleisische regio, maar groeit nu in alle tropische gebieden van de wereld. De grootste vruchten kunnen een lengte van bijna 0,9 m bereiken en kunnen tot 34 kg wegen.
 |
 |
Rangstvruchten (Artocarpus heterophyllus), de grootste vruchten die aan een boom groeien. Inheems in de Indo-Maleisische regio, groeit deze soort nu in alle tropische gebieden van de wereld. De grootste jackfruits kunnen bijna 0,9 m lang worden en tot wel 34 kg wegen. De linker jackfruit is afkomstig van het eiland Hawaï en de rechter jackfruit is afkomstig van Maui.
 |
 |
Een grote jackfruit (Artocarpus heterophyllus) die in de lengte is doorgesneden om het inwendige te tonen dat bestaat uit talrijke zaaddragende eierstokken. Elk puntig uitsteeksel aan de buitenkant vertegenwoordigt een enkele bloem of carpel. Net als een ananas wordt de jackfruit een “meervoudige vrucht” genoemd, omdat hij ontstaat uit het samengroeien van de eierstokken van vele afzonderlijke bloemen plus de vlezige stengelas.
Afbeelding van dichtbij van een jackfruit (Artocarpus heterophyllus) waarop de talrijke, dicht opeengepakte stampers (carpels) te zien zijn. Elke carpel vertegenwoordigt een individuele bloem en de hele cluster van samengesmolten carpels plus de vlezige stengelas wordt een meervoudige vrucht genoemd.
Jackfruit (Artocarpus heterophyllus) in blik, ingevoerd in de VS vanuit Thailand. Deze soort komt oorspronkelijk uit de Indo-Maleisische regio, maar groeit nu in alle tropische gebieden van de wereld. Samen met durians (Durio zibethinus, Bombacaceae) en soursop (Annona muricata, Annonaceae) zijn dit de grootste vruchten die aan bomen worden geproduceerd.
Broodvrucht (Artocarpus altilis)
De broodvrucht is inheems in Polynesië waar hij wordt gebakken, gekookt of gefrituurd als een zetmeelrijke, aardappelachtige groente en verwerkt tot brood, taart en pudding. In 1789 stuurde Groot-Brittannië kapitein Bligh op de H.M.S. Bounty naar Tahiti om stekken van broodvruchten te verzamelen voor introductie in de koloniën in de Nieuwe Wereld. De bemanning, betoverd door de Tahitiaanse manier van leven, muitte op de terugreis en zette Bligh in een kleine boot met 18 trouwe volgelingen op zee. Bligh en zijn mannen overleefden een reis van 1618 zeemijlen en 41 dagen naar Oost-Indië. Onversaagd keerde hij op een tweede reis terug naar Tahiti en introduceerde in 1793 met succes broodvruchten in West-Indië.
De beruchte broodvrucht (Artocarpus altilis) die door kapitein Bligh zelf vanuit Polynesië in West-Indië werd geïntroduceerd.
Links: broodvrucht (Artocarpus altilis); en rechts: Jackfruit (Artocarpus heterophyllus) op het prachtige Hawaiiaanse eiland Kauai. Net als de ananas en de moerbei zijn beide meervoudige vruchten die bestaan uit talrijke gerijpte eierstokken afkomstig van talrijke afzonderlijke bloemen.
Drie voorbeelden van meervoudige vruchten: A. Jackfruit (Artocarpus heterophyllus); B. Ananas (Ananas comosus); en C. Broodvrucht (Artocarpus altilis). Alle drie de vruchten worden “meervoudige vruchten” genoemd, omdat ze het resultaat zijn van het samengroeien van de eierstokken van vele individuele bloemen plus een vlezige stengelas.
Osage-sinaasappel (Maclura pomifera)
Een ander zeer interessant lid van de moerbeifamilie is de osage-sinaasappel (Maclura pomifera). Deze soort is inheems in het middenwesten en zuidoosten van de Verenigde Staten en staat ook bekend als de haagappel, omdat hij vóór de komst van prikkeldraadhekken werd aangeplant in heggenrijen. De vrucht is geen sinaasappel of appel, hoewel hij de grootte van die vruchten benadert. Net als de broodvrucht en de jackfruit is het een echte meervoudige vrucht die bestaat uit een groot aantal afzonderlijke eierstokken, elk voortkomend uit een afzonderlijke vrouwelijke bloem. In feite is het hobbelige oppervlak van de vrucht te wijten aan de talrijke, dicht opeengepakte eierstokken van de vrouwelijke bloemen. De zwarte haren op het oppervlak van de vrucht zijn stijlen, die elk uit een afzonderlijke eierstok voortkomen. Het hout van osage oranje werd zeer gewaardeerd door de Osage Indianen van Arkansas en Missouri voor bogen. In feite is osage orange sterker dan eik (Quercus) en even taai als hickory (Carya), en wordt door boogschutters beschouwd als een van de beste inheemse Noord-Amerikaanse houtsoorten voor bogen. In Arkansas was in het begin van de 19e eeuw een goede osageboog een paard en een deken waard. Uit het hout wordt ook een geeloranje kleurstof gewonnen, die in kunst en industrie wordt gebruikt als vervanger van fustine- en anilinekleurstoffen.
Ossage oranje (Maclura pomifera), een inheemse Noord-Amerikaanse boom met meerdere vruchten die qua structuur lijken op de broodvrucht en de jackfruit. Het hobbelige oppervlak van de vrucht is te danken aan vele dicht opeengepakte eierstokken, elk met afzonderlijke stijlen die eruitzien als zwarte haren.
Zwarte moerbei (Morus nigra)
De zwarte moerbei (Morus nigra), een eenhuizige boom die inheems is in West-Azië. Het hobbelige oppervlak van de vrucht is te danken aan vele dicht opeengepakte, zaaddragende eierstokken (drupelets), elk met afzonderlijke stijlen die eruitzien als zwarte haren. Technisch gezien is het een meervoudige vrucht (syncarp genoemd) die bestaat uit een cluster drupeltjes die oppervlakkig gezien lijken op een braam; maar in tegenstelling tot een braam komt elk drupeltje voort uit een afzonderlijke, minuscule, eenslachtige (vrouwelijke) bloem. De afzonderlijke bloemen hebben geen kroonbladen, maar een kelk die bestaat uit vier minuscule kelkbladen. De onopvallende kelkblaadjes zitten dicht tegen het vruchtbeginsel aan, maar zijn zichtbaar bij een vergroting van 10x. De bloemen van de moerbei komen voor in katjes, met mannelijke en vrouwelijke katjes aan dezelfde boom. Mannelijke bloemen hebben vier meeldraden, terwijl vrouwelijke bloemen slechts één stamper hebben. In de samengestelde vrucht van een braam zijn alle steenvruchten van de tros (syncarp) afkomstig van één enkele bloem.
Melkboom (Brosimum utile)
 |
 |
Melkboom of palo de vaca (Brosimum utile) nabij Golfito in het zuiden van Costa Rica. Het melkachtige sap (gele pijl) wordt door de lokale bevolking gebruikt als vervanger voor room in hun koffie. Een andere soort, de broodnoot (B. alicastrum), heeft ook melkachtig sap en eetbare zaden die tot meel worden vermalen.
Custard-Apple Family (Annonaceae)
Vruchten van het geslacht Annona (Annonaceae), waaronder de suikerappel (A. squamosa), cherimoya (A. cherimola), custardappel (A. reticulata) en zure appel (A. muricata) lijken op grote vlezige bessen met schubben of uitsteeksels op het buitenoppervlak. Het zijn geen meervoudige vruchten, omdat ze ontstaan uit één enkele bloem met vele stampers (carpels). De afzonderlijke bloemen zijn protogyn en de stempel is ontvankelijk voordat de meeldraden stuifmeel afgeven. Voor een maximale vruchtproductie in de teelt moeten de bloemen met de hand worden bestoven. Het stuifmeel wordt verzameld bij rijpe mannelijke bloemen en overgebracht op de kleverige witte stempels van de vrouwelijke bloemen. De grote, vlezige, besachtige vrucht is technisch gezien een aggregaatvrucht of syncarp, gevormd door de vereniging (aggregatie) van vele gerijpte eierstokken (carpels) en de vlezige receptaculum. De begrenzing van elke carpel kan worden herkend aan stekels of schubben aan de buitenkant.
Zuurzak (Annona muricata)
Zuurzak (Annona muricata), een andere grote, stekelige, bloemkoolvrucht die tot 6 pond (3 kg) kan wegen. In tegenstelling tot de jackfruit behoort deze vrucht tot de familie van de custardappels (Annonaceae) en komt zij oorspronkelijk uit tropisch Amerika. Deze interessante plantenfamilie omvat ook de cherimoya (A. cherimola), custardappel (A. reticulata) en suikerappel of pinha (A. squamosa). Zachte, rijpe zure vruchten worden meestal gebruikt voor ijsjes en sherbets.
Zure appel (Annona muricata), een grote, stekelige, bloemkoolvrucht die tot 6 pond (3 kg) kan wegen. In tegenstelling tot de jackfruit behoort deze vrucht tot de familie van de custardappels (Annonaceae) en is inheems in tropisch Amerika. Zachte, rijpe sourops worden meestal gebruikt voor ijsjes en sherbets, maar het vla-achtige vruchtvlees kan ook vers worden gegeten (bij voorkeur gekoeld).
 |
 |
De zureop (Annona muricata) heeft een gestekelde buitenkant en een zacht, veelzadig vlezig vruchtvlees. Het is eerder een grote aggregaatvrucht of syncarp dan een meervoudige vrucht, omdat de aggregatie van carpels (stampers) zich uit één enkele bloem ontwikkelt.
Suikerappel (Annona squamosa)
Suikerappel of Sweetsop (Annona squamosa), een interessante tropische Amerikaanse vrucht uit de familie van de custardappels (Annonaceae). Zachte, rijpe suikerappels hebben een zoet, custardachtig vruchtvlees dat verscheidene glanzende zaden bevat. Ze zijn een populair Caribisch dessert, dat rauw (bij voorkeur gekoeld) en in fruitsalades, ijs en dranken wordt gegeten.
Vruchtvlees van de suikerappel (Annona squamosa), een tropische Amerikaanse boom uit de familie van de custardappels (Annonaceae). Deze soort is in tropische gebieden over de hele wereld geïntroduceerd. Soms drogen de onrijpe vruchten aan de boom en vallen op de grond. Deze drijvende vruchten, die lijken op kleine ongeopende dennenappels, worden soms door zeestromingen meegevoerd en spoelen aan op tropische stranden.
Cherimoya (Annona cherimola)
De cherimoya (Annona cherimola), een andere heerlijke vrucht van de familie van de custardappel (Annonaceae) die oorspronkelijk uit de noordelijke Andes van Zuid-Amerika komt. Het romige witte vruchtvlees heeft de smaak van banaan, vanille, ananas en mango. De vruchten worden gebruikt in salades, dranken, desserts, ijs en sherbets.
De vlezige vrucht van de cherimoya (Annona cherimola) ontwikkelt zich uit een aggregatie van vergroeide stampers (vele vergroeide carpels). Typisch voor een aggregaatvrucht zijn de vele zaaddragende carpels (eierstokken) die door één bloem worden voortgebracht. Elk uitsteeksel komt overeen met een enkele stamper (carpel). Sommige eierstokken in de rechter vrucht zijn niet bevrucht; daarom is de vrucht aan de onderkant niet volledig ontwikkeld (zwarte pijl). Opmerking: Deze vrucht lijkt op een atemoya (A. cherimola x A. squamosa); de teler S. Disparti heeft mij echter verzekerd dat het om een cherimola gaat.
De vlezige vrucht van de cherimoya (Annona cherimola) ontwikkelt zich uit een samenvoeging van vergroeide eierstokken (carpels) die alle uit één bloem afkomstig zijn. Elke carpel bevat een groot zwart zaad. Deze grote, vlezige, besachtige vrucht is technisch gezien een aggregaatvrucht of syncarp, gevormd door de vereniging (aggregatie) van vele gerijpte eierstokken (carpels) en de vlezige receptaculum. Opmerking: Deze vrucht lijkt op een atemoya (A. cherimola x A. squamosa); mij werd echter verzekerd dat het een cherimola is door de teler S. Disparti.
Zie botanische recordbrekers
Grootste vrucht in de kalebasfamilie
Pompoen: De grootste vrucht ter wereld
Vijverappel (Annona glabra)
Vijverappel (Annona glabra), een familielid van de cherimoyaboom die inheems is in de moeraslanden van het zuidoosten van de Verenigde Staten. Hoewel niet zo smakelijk als zijn tropische verwanten, vormt vijverappel een belangrijke voedselbron voor in het wild levende dieren in deze regio.
Note: De pawpaw (Asimina trilobata) is een kleinere, pulpachtige bes van de Annona-familie (Annonaceae) die in Noord-Amerika in het wild groeit. Hij is afkomstig van een kleine loofboom die inheems is in beboste gebieden van het oosten en zuidwesten van de Verenigde Staten.
An another Interesting Member Of The Annonaceae
Ylang-Ylang (Cananga odorata)
Ylang-Ylang (Cananga odorata), een interessante heester uit de Annonaceae die inheems is in tropisch Azië en Noord-Australië. Hij wordt in de tropen gekweekt als sierplant en voor de welriekende bloemen. De ongewone bloesems worden gedistilleerd om “cananga olie” te verkrijgen, die wordt gebruikt in dure parfums. De populaire Engelse uitspraak voor deze struik is trouwens EE-lang EE-lang.
