De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) is een alliantie van 30 landen die grenzen aan de Noord-Atlantische Oceaan. Het bondgenootschap omvat de Verenigde Staten, de meeste leden van de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk, Canada en Turkije.
De Verenigde Staten dragen drie vierde bij aan het budget van de NAVO. Tijdens de presidentscampagne van 2016 zei Donald Trump dat andere NAVO-leden meer zouden moeten uitgeven aan hun leger. Vanaf 2019 bereiken slechts 10 landen de beoogde uitgaven van 2% van het bruto binnenlands product.
Op de NAVO-top van 11 juli 2018 verzocht president Trump de NAVO-landen om hun defensie-uitgaven te verhogen tot 4% van hun bruto binnenlands product (bbp). Ter illustratie: volgens de prognoses zouden de Verenigde Staten in 2020 3,87% van het bbp aan defensie besteden.
Trump bekritiseerde Duitsland ook omdat het de Verenigde Staten vroeg om het te beschermen tegen Rusland, terwijl het miljarden aan aardgas van die leverancier importeert. Hij beschuldigde de NAVO ervan verouderd te zijn. Hij stelde dat de organisatie zich richt op de verdediging van Europa tegen Rusland in plaats van op de bestrijding van terrorisme. Lidstaten maakten zich zorgen dat Trump’s kritiek op de NAVO en lof voor Ruslands leider, Vladimir Poetin, betekende dat ze niet langer konden vertrouwen op de Verenigde Staten als bondgenoot in geval van een aanval.
Doel
NAVO’s missie is om de vrijheid van haar leden te beschermen. Haar doelen omvatten massavernietigingswapens, terrorisme, en cyberaanvallen.
Tijdens haar vergadering van 11 juli 2018 heeft de NAVO nieuwe stappen goedgekeurd om Rusland in te dammen. Deze omvatten twee nieuwe militaire commando’s en uitgebreide inspanningen tegen cyberoorlogsvoering en contraterrorisme. Het bevat ook een nieuw plan om Russische agressie tegen Polen en de Baltische staten af te schrikken. Trump stemde in met deze maatregelen.
In juli 2016 kondigde de NAVO aan tot 4.000 manschappen naar de Baltische staten en Oost-Polen te sturen. Het verhoogde lucht- en zeepatrouilles om zijn oostfront te versterken nadat Rusland Oekraïne had aangevallen.
Op 16 november 2015 reageerde de NAVO op de terreuraanslagen in Parijs. Het riep op tot een eensgezinde aanpak met de Europese Unie, Frankrijk en NAVO-leden. Frankrijk beriep zich niet op artikel 5 van de NAVO. Dat zou een formele oorlogsverklaring aan de Islamitische Staat groepering zijn. Frankrijk gaf er de voorkeur aan zelf luchtaanvallen uit te voeren. Artikel 5 luidt: “Een gewapende aanval tegen één van hen … wordt beschouwd als een aanval tegen hen allen.
De enige keer dat de NAVO een beroep deed op artikel 5 was na de terroristische aanslagen van 9/11.
De NAVO reageerde op Amerikaanse verzoeken om hulp in de oorlog in Afghanistan. Het nam de leiding van augustus 2003 tot december 2014. Op het hoogtepunt werden er 130.000 manschappen ingezet. In 2015 beëindigde het zijn gevechtsrol en begon het Afghaanse troepen te ondersteunen.
NAVO’s bescherming strekt zich niet uit tot burgeroorlogen of interne staatsgrepen van de leden. Op 15 juli 2016 kondigde het Turkse leger aan dat het met een staatsgreep de controle over de regering had gegrepen. Maar de Turkse president Recep Erdogan maakte op 16 juli al vroeg bekend dat de staatsgreep was mislukt. Als NAVO-lid zou Turkije steun krijgen van zijn bondgenoten in het geval van een aanval. Maar bij een staatsgreep krijgt het land geen geallieerde hulp.
NAVO’s secundaire doel is het beschermen van de stabiliteit van de regio.
Als de stabiliteit wordt bedreigd, zal de NAVO niet-leden verdedigen. Op 28 augustus 2014 maakte de NAVO bekend dat het foto’s had die bewezen dat Rusland Oekraïne was binnengevallen. Hoewel Oekraïne geen lid is, had het in de loop der jaren met de NAVO samengewerkt. De inval van Rusland in Oekraïne vormde een bedreiging voor nabijgelegen NAVO-leden. Zij maakten zich zorgen dat andere voormalige satellietlanden van de USSR de volgende zouden zijn.
Als gevolg daarvan richtte de NAVO zich tijdens haar top in september 2014 op de agressie van Rusland. President Poetin zwoer een “Nieuw Rusland” te zullen creëren uit de oostelijke regio van Oekraïne. President Obama beloofde landen als Letland, Litouwen en Estland te verdedigen.
NAVO geeft zelf toe dat “vredeshandhaving minstens zo moeilijk is geworden als vrede stichten.” Als gevolg daarvan versterkt de NAVO allianties over de hele wereld. In het tijdperk van globalisering is transatlantische vrede een wereldwijde inspanning geworden. Het gaat verder dan militaire macht alleen.
Lidstaten
De 30 leden van de NAVO zijn Albanië, België, Bulgarije, Canada, Kroatië, Denemarken, Duitsland, Estland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, IJsland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Montenegro, Nederland, Noord-Macedonië, Noorwegen, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Turkije, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.
Elk lid benoemt een ambassadeur bij de NAVO. Zij leveren functionarissen om zitting te nemen in NAVO-comités en sturen de juiste functionarissen om NAVO-zaken te bespreken. Deze aangewezenen kunnen de president, premier, minister van Buitenlandse Zaken, of het hoofd van het ministerie van Defensie van een land zijn.
Op 1 december 2015 kondigde de NAVO zijn eerste uitbreiding sinds 2009 aan, door Montenegro lidmaatschap aan te bieden. Rusland reageerde door de stap een strategische bedreiging voor zijn nationale veiligheid te noemen. Het maakt zich zorgen over het aantal Balkanlanden langs zijn grens die zich bij de NAVO hebben aangesloten.
Bondgenootschappen
De NAVO neemt deel aan drie bondgenootschappen die haar invloed uitbreiden tot buiten de 30 lidstaten. De eerste is de Euro-Atlantische Partnerschapsraad, die partners helpt lid te worden van de NAVO. Hij omvat 20 niet-NAVO-landen die het doel van de NAVO steunen. Hij begon in 1991.
De Mediterrane Dialoog tracht het Midden-Oosten te stabiliseren. Tot de niet-NAVO-leden behoren Algerije, Egypte, Israël, Jordanië, Mauritanië, Marokko en Tunesië. Het begon in 1994.
Het Istanbul Cooperation Initiative werkt aan vrede in de gehele regio van het Midden-Oosten. Het omvat vier leden van de Samenwerkingsraad van de Golf. Dat zijn Bahrein, Koeweit, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten. Het begon in 2004.
NAVO werkt ook samen met acht andere landen in gezamenlijke veiligheidskwesties. Er zijn vijf Aziatische landen, waaronder Australië, Japan, de Republiek Korea, Mongolië en Nieuw-Zeeland. Er is er één in Zuid-Amerika (Colombia) en er zijn drie samenwerkende landen in het Midden-Oosten: Afghanistan, Irak, en Pakistan.
Geschiedenis
De oprichters van de NAVO ondertekenden het Noord-Atlantisch Verdrag op 4 april 1949. De NAVO werkte samen met de Verenigde Naties, de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds. De organisaties waren opgericht tijdens de Conferentie van Bretton Woods in 1944.
NAVO’s primaire doel was de aangesloten landen te verdedigen tegen bedreigingen door communistische landen. De Verenigde Staten wilden ook aanwezig blijven in Europa. Zij trachtten een heropleving van agressief nationalisme te voorkomen en een politieke unie te bevorderen. Op deze manier maakte de NAVO de vorming van de Europese Unie mogelijk. De militaire bescherming van de VS gaf de Europese naties de veiligheid die nodig was voor de wederopbouw na de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog.
Tijdens de Koude Oorlog werd de missie van de NAVO uitgebreid om een kernoorlog te voorkomen.
Nadat West-Duitsland lid werd van de NAVO, vormden de communistische landen het verbond van het Warschaupact. Dat omvatte de USSR, Bulgarije, Hongarije, Roemenië, Polen, Tsjecho-Slowakije en Oost-Duitsland. In reactie daarop nam de NAVO het “Massive Retaliation” beleid aan. Zij beloofde kernwapens te gebruiken als het Pact zou aanvallen. Door het afschrikkingsbeleid van de NAVO kon Europa zich richten op economische ontwikkeling. Het hoefde geen grote conventionele legers op te bouwen.
De Sovjet-Unie bleef haar militaire aanwezigheid opbouwen. Tegen het einde van de Koude Oorlog gaf het drie keer zoveel uit als de Verenigde Staten, met slechts een derde van de economische macht. Toen de Berlijnse Muur in 1989 viel, was dat zowel om economische als om ideologische redenen.
Na het uiteenvallen van de USSR aan het eind van de jaren tachtig ontdooide de relatie tussen de NAVO en Rusland. In 1997 ondertekenden zij de NATO-Russia Founding Act om bilaterale samenwerking op te bouwen. In 2002 vormden zij de NAVO-Rusland Raad om samen te werken aan gedeelde veiligheidskwesties.
De ineenstorting van de USSR leidde tot onrust in haar voormalige satellietstaten. De NAVO raakte betrokken toen de burgeroorlog in Joegoslavië uitliep op een genocide. De aanvankelijke steun van de NAVO aan een marine-embargo van de Verenigde Naties leidde tot de handhaving van een no-fly zone. Overtredingen leidden vervolgens tot enkele luchtaanvallen tot september 1999. Toen voerde de NAVO een negendaagse luchtcampagne die een einde maakte aan de oorlog. In december van dat jaar ontplooide de NAVO een vredesmacht van 60.000 soldaten. Dat eindigde in 2004 toen de NAVO deze functie overdroeg aan de Europese Unie.
The Bottom Line
Het beschermen van democratische vrijheid onder de 30 lidstaten blijft het kerndoel van de NAVO. Als politiek en militair bondgenootschap blijft de waarde van de coalitie voor de veiligheid in de wereld van het grootste belang.
Het lange bestaan van de NAVO sinds haar oprichting in 1949 wordt toegeschreven aan de gedeelde waarden van haar leden die democratie, vrijheid en vrije-markteconomieën voorstaan. De NAVO is Amerika’s belangrijkste bondgenootschap gebleven.