Er zijn een paar verschillende soorten slapeloosheid. Elk type wordt gekenmerkt door hoe lang het duurt, hoe het uw slaap beïnvloedt, en de onderliggende oorzaak.
Acute slapeloosheid
Acute slapeloosheid is kortdurende slapeloosheid die kan duren van een paar dagen tot een paar weken. Het is de meest voorkomende vorm van slapeloosheid.
Acute slapeloosheid wordt ook aanpassingsonbekwaamheid genoemd, omdat het meestal optreedt wanneer u een stressvolle gebeurtenis meemaakt, zoals het overlijden van een geliefde of het beginnen met een nieuwe baan.
Naast stress kan acute slapeloosheid ook worden veroorzaakt door:
- omgevingsfactoren die uw slaap verstoren, zoals lawaai of licht
- slapen in een onbekend bed of een onbekende omgeving, zoals een hotel of nieuw huis
- fysiek ongemak, zoals pijn of het niet kunnen aannemen van een comfortabele houding
- bepaalde medicijnen
- ziekte
- jetlag
Chronische slapeloosheid
Slaapeloosheid wordt als chronisch beschouwd als u ten minste drie dagen per week gedurende ten minste een maand moeite heeft met slapen.
Chronische slapeloosheid kan primair of secundair zijn. Primaire chronische slapeloosheid, die ook wel idiopathische slapeloosheid wordt genoemd, heeft geen duidelijke oorzaak of onderliggende medische aandoening.
Secundaire slapeloosheid, ook wel comorbide slapeloosheid genoemd, komt vaker voor. Het is chronische slapeloosheid die optreedt met een andere aandoening.
Gemeenschappelijke oorzaken van chronische slapeloosheid zijn onder meer:
- chronische medische aandoeningen, zoals diabetes, de ziekte van Parkinson, hyperthyreoïdie, en obstructieve en centrale slaapapneu
- mentale gezondheidsaandoeningen, zoals depressie, angst, en attention deficit hyperactivity disorder
- medicatie, waaronder chemotherapie medicijnen, antidepressiva, en bètablokkers
- cafeïne en andere stimulerende middelen, zoals alcohol, nicotine, en andere drugs
- lifestyle factoren, waaronder frequent reizen en jetlag, roterende ploegendienst, en dutten
Onset insomnia
Onset insomnia is moeite met het in gang zetten van de slaap. Deze vorm van slapeloosheid kan van korte duur zijn of chronisch.
Een van de oorzaken van acute en chronische slapeloosheid kan het moeilijk maken om in slaap te vallen. Psychologische of psychiatrische problemen zijn de meest voorkomende oorzaken. Deze omvatten stress, angst of depressie.
Volgens een studie uit 2009 hebben mensen met chronische beginnende slapeloosheid vaak een andere slaapstoornis, zoals rusteloze benen syndroom of periodic limb movement disorder.
Cafeïne en andere stimulerende middelen kunnen ook voorkomen dat u in slaap valt.
Maintenance insomnia
Maintenance insomnia is moeite om in slaap te blijven of te vroeg wakker te worden en moeite te hebben om weer in slaap te komen. Deze vorm van slapeloosheid zorgt ervoor dat u zich zorgen maakt dat u niet meer in slaap kunt vallen en dat u niet genoeg slaap krijgt. Dit belemmert de slaap verder, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat.
Onrustige slapeloosheid kan worden veroorzaakt door psychische aandoeningen, zoals depressie. Andere medische aandoeningen die ervoor kunnen zorgen dat u wakker wordt, zijn onder meer:
- gastro-oesofageale refluxziekte
- slaapapapneu
- astma en andere ademhalingsaandoeningen
- restless legsyndroom
- periodic ledematen bewegingsstoornis
Gedragsmatige slapeloosheid bij kinderen
Gedragsmatige slapeloosheid bij kinderen (BIC) komt bij ongeveer 25 procent van de kinderen voor. Het is onderverdeeld in drie subtypes:
- BIC slaap-onset. Dit type is het gevolg van negatieve associaties met slaap, zoals leren slapen door gewiegd of verpleegd te worden. Het kan ook gaan om de aanwezigheid van een ouder of tv-kijken tijdens het in slaap vallen.
- BIC limit-setting. Dit type BIC houdt in dat het kind weigert naar bed te gaan en herhaalde pogingen doet om het inslapen uit te stellen. Voorbeelden van dit gedrag zijn het vragen om wat te drinken, om naar de wc te gaan, of om nog een verhaaltje voorgelezen te krijgen.
- BIC gecombineerd type. Deze vorm is een combinatie van de andere twee subtypes van BIC. Dit doet zich voor wanneer een kind een negatieve associatie met slaap heeft en zich verzet tegen naar bed gaan vanwege een gebrek aan limietstelling door een ouder of verzorger.
BIC kan meestal worden opgelost met een paar gedragsveranderingen, zoals het creëren van een gezonde slaaproutine of het leren van zelfkalmerende of ontspanningstechnieken.