Michelangelo, Creation of Adam, from the ceiling of the Sistine Chapel in the Vatican, Rome, 1508-1512, fresco
Najsłynniejszą sekcją sufitu Kaplicy Sykstyńskiej jest Michelangelo’s Creation of Adam. Scena ta znajduje się obok Stworzenia Ewy, które jest panelem w centrum pomieszczenia, oraz Zgromadzenia Wód, które znajduje się bliżej ołtarza.
Stworzenie Adama różni się od typowych scen Stworzenia malowanych do tego czasu. Tutaj w scenie dominują dwie postacie: Bóg po prawej stronie i 
Adam po lewej. Bóg ukazany jest wewnątrz unoszącej się mgławicowej formy złożonej z draperii i innych postaci. Forma ta wspiera się na aniołach, którzy latają bez skrzydeł, ale ich lot jest wyraźny dzięki draperii, która się spod nich wysuwa. Bóg przedstawiony jest jako starszy, ale muskularny mężczyzna z siwymi włosami i długą brodą, które reagują na ruch do przodu w czasie lotu. Jest to dalekie od imperialnych wizerunków Boga, które powstały na Zachodzie już w późnym antyku. Zamiast nosić królewskie szaty i być przedstawianym jako wszechmocny władca, nosi on jedynie lekką tunikę, która pozostawia dużą część jego rąk i nóg odkrytą. Można powiedzieć, że jest to o wiele bardziej intymny portret Boga, ponieważ jest on ukazany w stanie, który nie jest niedotykalny i oddalony od człowieka, ale taki, który jest dla niego dostępny.
W przeciwieństwie do postaci Boga, który jest wyciągnięty i uniesiony w górę, Adam jest przedstawiony jako postać leżąca, która raczej beztrosko odpowiada na bliski dotyk Boga. Dotyk ten nie tylko da życie Adamowi, ale da życie całej ludzkości. Są to zatem narodziny rasy ludzkiej. Ciało Adama tworzy kształt wklęsły, będący echem formy ciała Bożego, które przyjmuje postawę wypukłą wewnątrz mglistej, unoszącej się formy. Ta zgodność jednej formy z drugą wydaje się podkreślać większą ideę człowieka odpowiadającego Bogu; to znaczy, wydaje się odzwierciedlać ideę, że człowiek został stworzony na obraz i podobieństwo Boga – ideę, z którą Michał Anioł musiał być zaznajomiony.
Jednym z pytań, które zostały podniesione w związku z tą sceną, jest tożsamość postaci obok Boga. Biorąc pod uwagę jej uprzywilejowane miejsce pod ramieniem Boga, postać kobieca jest przypuszczalnie postacią ważną. Tradycyjnie uważano, że jest to Ewa, przyszła żona Adama, która czeka z boku, aż zostanie stworzona z żebra Adama. Ostatnio jednak pojawiła się teoria, że jest to w rzeczywistości Dziewica Maryja, która zajmuje honorowe miejsce obok Boga i znajdującego się obok niej dziecka, które byłoby zatem Chrystusowym Dzieciątkiem. Za tym poglądem przemawia umieszczenie palców Boga na dziecku – tych samych palców, których kapłan używałby do podniesienia Eucharystii podczas mszy. Ponieważ teologia katolicka głosi, że Eucharystia jest Ciałem Chrystusa, to właśnie to teologiczne rozumienie byłoby zawarte w tym obrazie. Jeśli ta ostatnia interpretacja jest poprawna, to stworzenie Adama byłoby nierozerwalnie związane z przyszłym przyjściem Chrystusa, który przychodzi, aby pojednać człowieka po grzechu Adama
W sumie obraz wykazuje kilka cech charakterystycznych dla stylu malarskiego Michała Anioła: leżącą pozycję zarówno Adama, jak i Boga, użycie ciał, które są zarówno muskularne, jak i skręcające, oraz malowanie postaci, które jawią się jako dzieła rzeźbiarskie. Dobrze jest pamiętać, że Michał Anioł był przecież rzeźbiarzem. Malarstwo nie było jego podstawową dziedziną.
Stworzenie Adama jest jednym z wielkich klejnotów sztuki zachodniej, choć zarówno ono, jak i reszta sufitu Kaplicy Sykstyńskiej cierpiały z powodu złych skutków wielowiekowego zadymienia, które spowodowało znaczne zaciemnienie sufitu. Dopiero w 1977 roku przystąpiono do czyszczenia sufitu. Po jego zakończeniu w 1989 roku rezultat był zdumiewający: to, co kiedyś było ciemne i powłóczyste, stało się żywe. Zmiana w stosunku do stanu sprzed czyszczenia i po czyszczeniu była tak wielka, że niektórzy początkowo nie chcieli uwierzyć, że tak właśnie malował Michał Anioł. Dziś znacznie lepiej rozumiemy paletę Michała Anioła i świat, który malował, pięknie uchwycony na suficie Kaplicy Sykstyńskiej.
Dalsza lektura
Kaplica Sykstyńska (Michelangelo: Selected Scholarship in English)
, pod redakcją Williama Wallace’a
Steinberg, Leo. „Who’s Who in Michelangelo’s Creation of Adam: A Chronology of the Picture’s Reluctant Self-Revelation”. Art Bulletin (1992): 552-566.
The Creation Wall Sculpture in Ancient Stone