Appendicitis betekent ontsteking van de blindedarm. De blindedarm is een kort, vingervormig zakje van ongeveer 5-10 cm lang. Het bevindt zich rechtsonder in de buik, en is verbonden met de dikke darm (colon).
Als iemand een blindedarmontsteking heeft, kan de blindedarm zich vullen met pus, opzwellen en pijnlijk worden. De blindedarm kan zelfs barsten, wat kan leiden tot een ernstige infectie (buikvliesontsteking genoemd) in de buik.
Appendicitis kan bij mensen van elke leeftijd voorkomen, maar komt het meest voor bij mensen tussen de 10 en 30 jaar.
Appendicitis symptomen
Appendicitis begint meestal met pijn in het midden van de buik, rond de navel. Aanvankelijk kan de pijn komen en gaan. Binnen een paar uur verplaatst de pijn zich naar de rechteronderkant van de buik (waar de blindedarm zit), en wordt zeer sterk en constant. Sommige mensen hebben geen pijn, maar wel andere symptomen van een blindedarmontsteking.
Drukken op de pijnlijke plek, bewegen, hoesten of niezen kan de pijn verergeren.
Als u op de plek drukt en deze dan snel weer loslaat – en dit veroorzaakt pijn, heeft u een symptoom dat ‘rebound tenderness’ wordt genoemd – de pijn ontstaat wanneer u de druk loslaat, niet wanneer u deze uitoefent.
Mensen met een blindedarmontsteking kunnen ook:
- hun eetlust verliezen;
- zich ziek voelen (misselijkheid);
- overgeven;
- koorts ontwikkelen; en
- constipatie of diarree hebben.
Sommige mensen hebben deze typische blindedarmontstekingssymptomen misschien niet. Zwangere vrouwen kunnen bijvoorbeeld pijn hebben in een ander deel van de buik, omdat de blindedarm hoger wordt geduwd tijdens de zwangerschap.
Iedereen met ernstige of verergerende pijn in de buik moet dringend medische hulp zoeken.
Wat veroorzaakt appendicitis?
De exacte oorzaak van appendicitis is onbekend, maar deskundigen denken dat het kan ontstaan wanneer iets de opening van de blindedarm blokkeert – bijvoorbeeld uitwerpselen van de darm. Hierdoor kunnen bacteriën in de blindedarm opgesloten raken, wat leidt tot infectie, zwelling en pijn.
Diagnose
Om appendicitis te diagnosticeren, zal een arts vragen naar uw symptomen en een lichamelijk onderzoek doen, waaronder het onderzoeken van de buik.
Mensen met appendicitis hebben meestal pijn wanneer druk wordt uitgeoefend op de rechteronderkant van de buik. Mensen kunnen ook ‘rebound tenderness’ hebben – dat is een scherpe pijn rechtsonder in de buik die optreedt nadat druk op het gebied is uitgeoefend en vervolgens snel wordt losgelaten.
Als de diagnose niet duidelijk is of de symptomen niet typisch zijn voor een blindedarmontsteking, kan het zijn dat iemand andere onderzoeken nodig heeft, waaronder:
- Bloedonderzoek;
- Ultrasound scan;
- Röntgenfoto van de buik of computergestuurde tomografie (CT) scan;
- Onderzoek van de urine;
- Verzwangerschapstest bij vrouwen.
Appendicitis kan moeilijk te diagnosticeren zijn bij mensen die geen typische symptomen hebben. Dit komt omdat bij sommige mensen de appendix op een iets andere plaats in de buik zit. Soms zit hij ‘retrocaecaal’ – achter het caecum. Bovendien kunnen sommige andere medische problemen zich presenteren met vergelijkbare buikklachten.
Waardoor barst een blindedarm?
Als een blindedarmontsteking niet wordt behandeld, kunnen de ontsteking en zwelling zo erg worden dat de blindedarm barst. De bacteriën in de blindedarm komen dan in de buikholte terecht, wat een ernstige infectie kan veroorzaken die buikvliesontsteking (peritonitis) wordt genoemd. Peritonitis kan op zijn beurt leiden tot bloedvergiftiging, die levensbedreigend kan zijn.
Behandeling voor appendicitis
Appendicitis is een medische noodsituatie, en de behandeling bestaat meestal uit een spoedoperatie om de appendix te verwijderen (een appendicectomie, of appendectomie genoemd). Een operatie kan ook worden aanbevolen als appendicitis wordt vermoed, maar nog niet is bevestigd – dit wordt beschouwd als een betere optie dan het risico van een gebarsten appendix.
Appendicitis operatie
Een operatie voor appendicitis kan op 2 verschillende manieren worden uitgevoerd:
Laparoscopische chirurgie (kijkoperatie): hierbij worden verschillende kleine incisies (1-2 cm lang) in de buik gemaakt. Een dunne buis met een camera en licht erop (laparoscoop) wordt in deze gaatjes ingebracht. Speciale chirurgische instrumenten worden dan door de buis gevoerd en gebruikt om de blindedarm weg te snijden onder geleide van de camera. Bij deze vorm van chirurgie kan er minder pijn zijn na de operatie, minder littekens en een snellere hersteltijd dan bij open chirurgie, maar het is niet in alle gevallen geschikt.
Open chirurgie: Hierbij wordt één incisie (snede) van ongeveer 5-7 cm lang gemaakt in de buikwand ter hoogte van de blindedarm. De chirurg verwijdert vervolgens de blindedarm via deze incisie. Deze vorm van chirurgie kan nodig zijn als de blindedarm al is gebarsten of als er een abces (een zakje gevuld met geïnfecteerd materiaal) op de blindedarm zit.
Herstel na de operatie
Als iemand een kijkoperatie heeft ondergaan, kan hij meestal een of twee dagen na de ingreep naar huis. Er wordt koolzuurgas gebruikt om de buikholte op te zwellen, zodat de chirurg de binnenkant van uw buik beter kan zien. U kunt een opgeblazen gevoel hebben gedurende een paar weken na de operatie, totdat uw lichaam het gas weer kan absorberen. U krijgt advies over wanneer u uw normale lichamelijke activiteiten kunt hervatten en uw kleine wondjes moeten waarschijnlijk een week of zo worden afgedekt.
Mensen die een open operatie hebben ondergaan, moeten soms tot 7 dagen in het ziekenhuis blijven. Er kan enige pijn en blauwe plekken rond de incisieplaatsen zijn gedurende een paar dagen, en sommige mensen hebben constipatie na de operatie. Het ziekenhuispersoneel zal verdere informatie geven over de verzorging van de wond en welke activiteiten u moet vermijden. De meeste mensen kunnen hun normale activiteiten binnen een paar weken hervatten.
De functie van de blindedarm is niet bekend, en er lijken geen langetermijneffecten te zijn van het verwijderen van de blindedarm.
Moet mijn blindedarm eruit?
Nonchirurgische behandeling kan in sommige omstandigheden een mogelijkheid zijn (bijvoorbeeld als een operatie niet mogelijk is of de persoon te onwel is om een operatie te ondergaan). Een niet-chirurgische behandeling bestaat uit antibiotica om de infectie te behandelen en een vloeibaar of zacht dieet totdat de infectie is verdwenen. Dit type behandeling wordt momenteel echter in de meeste gevallen niet als alternatief voor een operatie beschouwd.
Kunt u meer dan eens een blindedarmontsteking krijgen?
In de meeste gevallen van acute (nieuwe) blindedarmontsteking – waarbij de pijn zich snel uitbreidt en gedurende enkele uren verergert – wordt de blindedarm verwijderd, zodat iemand niet opnieuw een blindedarmontsteking kan krijgen.
Een klein aantal mensen kan een chronische (langdurige) blindedarmontsteking krijgen – soms een ‘knorrende blindedarm’ of ‘rommelende blindedarm’ genoemd. Deze mensen hebben buikpijn die vanzelf overgaat, maar later weer terugkomt. Het is niet altijd duidelijk dat ze een blindedarmontsteking hebben totdat ze een acute episode hebben met ernstige en verergerende pijn.
Kan blindedarmontsteking worden voorkomen?
Appendicitis kan niet worden voorkomen, maar het lijkt minder voor te komen bij mensen die vezelrijke voeding eten, bijvoorbeeld fruit en groenten.