Algemeen HoofdkwartierEdit
Op 18 april 1942 werd MacArthur benoemd tot opperbevelhebber van de geallieerde strijdkrachten in het zuidwestelijk deel van de Stille Oceaan (SWPA). Luitenant-generaal George Brett werd commandant van de geallieerde luchtstrijdkrachten en vice-admiraal Herbert F. Leary werd commandant van de geallieerde zeestrijdkrachten (hoewel geen van beide mannen door MacArthur was gekozen). Omdat het grootste deel van de landstrijdkrachten in het theater Australisch waren, drong Generaal Marshall erop aan dat een Australiër als bevelhebber van de Geallieerde Landstrijdkrachten werd aangesteld, en de baan ging naar Generaal Sir Thomas Blamey. Hoewel voornamelijk Australisch en Amerikaans, omvatte MacArthur’s commando ook kleine aantallen personeel uit Nederlands Indië, het Verenigd Koninkrijk en andere landen. MacArthur bouwde een hechte relatie op met de premier van Australië, John Curtin, hoewel veel Australiërs MacArthur kwalijk namen als een buitenlandse generaal die aan hen was opgedrongen.
De staf van MacArthur’s General Headquarters (GHQ) was opgebouwd rond de kern die met hem uit de Filippijnen was ontsnapt, die bekend werd als de “Bataan Gang”. Hoewel Roosevelt en Generaal Marshall aandrongen op de aanstelling van Nederlandse en Australische officieren in het GHQ, waren de hoofden van alle stafafdelingen Amerikaans en dienden de officieren van andere nationaliteiten die waren aangesteld onder hen. Het hoofdkwartier was aanvankelijk in Melbourne gevestigd, maar werd in juli naar Brisbane overgeplaatst omdat Brisbane de meest noordelijke stad in Australië was met de nodige communicatiemogelijkheden. Het GHQ nam zijn intrek in het gebouw van de Australian Mutual Provident Society (na de oorlog omgedoopt tot MacArthur Chambers). MacArthur’s kantoor en Willoughby’s G-2 afdeling bevonden zich op de 8ste verdieping (nu het MacArthur Museum), terwijl andere stafafdelingen de vier verdiepingen daaronder bezetten.
MacArthur vormde zijn eigen signaal inlichtingen organisatie, bekend als het Centraal Bureau, uit Australische inlichtingen eenheden en Amerikaanse cryptanalysten die uit de Filippijnen waren ontsnapt; deze eenheid stuurde Ultra informatie door naar Willoughby voor analyse. Nadat een persbericht details onthulde over de Japanse marineconcentratie bij Rabaul tijdens de Slag in de Koraalzee, beval president Roosevelt dat in Australië censuur zou worden ingesteld. De adviserende oorlogsraad verleende daarop het hoofdkwartier de bevoegdheid tot censuur van de Australische pers. Australische kranten werden voortaan beperkt tot wat in het dagelijkse GHQ communiqué werd gemeld. Veteraancorrespondenten beschouwden deze als “een totale farce” en karakteriseerden ze als “Alice-in-Wonderland informatie die op hoog niveau werd verspreid.”
Papoea CampagneEdit
Anticiperend op het feit dat de Japanners Port Moresby weer zouden aanvallen, werd het garnizoen versterkt en MacArthur gaf opdracht tot de oprichting van nieuwe bases bij Merauke en Milne Bay om de flanken te dekken. De slag bij Midway in juni 1942 leidde tot plannen om deze overwinning uit te buiten met een beperkt offensief in de Pacific. MacArthur’s voorstel voor een aanval op de belangrijkste Japanse basis bij Rabaul stuitte op bezwaren van de Amerikaanse marine, die een minder ambitieuze aanpak voorstond en er bezwaar tegen had dat een generaal van het leger het bevel zou voeren over wat een amfibische operatie zou zijn. Het compromis dat hieruit voortvloeide behelsde een opmars in drie fasen, waarbij de eerste fase, de verovering van het gebied Tulagi, zou worden uitgevoerd door het Pacific Ocean Areas command, onder Admiraal Chester W. Nimitz. De latere fasen zouden worden uitgevoerd onder bevel van MacArthur als opperbevelhebber van het gebied ten zuidwesten van de Stille Oceaan.
De Japanners sloegen het eerst toe, met een landing bij Buna in juli, en bij Milne Bay in augustus. De Australiërs versloegen de Japanners al snel bij Milne Bay, maar een reeks nederlagen in de Kokoda Track campagne had een deprimerend effect terug in Australië. Op 30 augustus liet MacArthur via de radio aan Washington weten dat als er geen actie ondernomen werd, de strijdkrachten van Nieuw-Guinea overweldigd zouden worden. Nadat hij alle beschikbare Australische troepen had ingezet, besloot MacArthur om Amerikaanse troepen te sturen. De 32ste Infanteriedivisie, een slecht getrainde divisie van de Amerikaanse Nationale Garde, werd uitgekozen om een flankerende manoeuvre uit te voeren. Een reeks beschamende Amerikaanse tegenslagen in de Slag om Buna-Gona leidde tot uitgesproken kritiek op de Amerikaanse troepen door Blamey en andere Australiërs. MacArthur stuurde luitenant-generaal Robert L. Eichelberger om “Buna in te nemen, of niet levend terug te komen”. MacArthur verplaatste het vooruitgeschoven echelon van het GHQ op 6 november 1942 naar Port Moresby. Buna viel uiteindelijk op 3 januari 1943. MacArthur kende het Distinguished Service Cross toe aan twaalf officieren voor “nauwkeurige uitvoering van operaties.” Dit gebruik van de op één na hoogste onderscheiding van het land wekte enige wrevel op, want terwijl sommigen, zoals Eichelberger en Generaal-majoor George Alan Vasey, in het veld hadden gevochten, hadden anderen, zoals Sutherland en Willoughby, dat niet. Van zijn kant kreeg MacArthur zijn derde Distinguished Service Medal, en de Australische regering maakte hem tot ere-ridder Grootkruis van de Orde van Bath.
MacArthur had weinig vertrouwen in Brett’s capaciteiten als commandant van Allied Air Forces SWPA, en koos in augustus 1942 Generaal-Majoor George C. Kenney om hem te vervangen. Kenney’s toepassing van luchtmacht ter ondersteuning van Blamey’s grondtroepen zou spoedig doorslaggevend blijken voor Blamey’s overwinning in de Slag om Wau. In september 1942 werd vice-admiraal Leary vervangen door vice-admiraal Arthur S. Carpender als bevelhebber van de Geallieerde Zeestrijdkrachten SWPA. Op dat moment bestond MacArthur’s marinevloot (algemeen aangeduid als MacArthur’s Navy) uit slechts 5 kruisers, 8 torpedojagers, 20 onderzeeërs en 7 kleine vaartuigen. Deze vloot werd op 15 maart 1943 de Zevende Vloot, voorafgaand aan Operatie Cartwheel.
Operatie CartwheelEdit
Tijdens de Pacific Military Conference in maart 1943 keurden de Joint Chiefs of Staff het plan van generaal MacArthur goed voor Operatie Cartwheel, een opmars naar Rabaul. Door een tekort aan middelen, met name zware bommenwerpers, werd de laatste fase van het plan, de inname van Rabaul zelf, uitgesteld tot 1944. MacArthur legde zijn strategie uit:
Mijn strategisch concept voor het Pacific Theater, dat ik na de Papoea Campagne heb geschetst en sindsdien consequent heb bepleit, overweegt massale aanvallen op alleen de belangrijkste strategische doelen, gebruikmakend van verrassing en lucht-grond aanvalskracht ondersteund en bijgestaan door de vloot. Dit is precies het tegenovergestelde van wat men noemt “island hopping”, het geleidelijk terugdringen van de vijand door directe frontale druk met de daaruit voortvloeiende zware verliezen die daar zeker mee gepaard zullen gaan. Er moeten natuurlijk belangrijke punten worden ingenomen, maar een verstandige keuze van die punten zal de noodzaak wegnemen om de massa eilanden te bestormen die nu in vijandelijk bezit zijn. “Eilandhoppen” met extravagante verliezen en trage vooruitgang…is niet mijn idee van hoe we de oorlog zo snel en zo goedkoop mogelijk kunnen beëindigen. Nieuwe omstandigheden vragen om een oplossing en nieuwe wapens vragen om een maximale toepassing van nieuwe en vindingrijke methoden. Oorlogen worden nooit gewonnen op basis van het verleden.
Hoofdkwartier van het Zesde Leger van luitenant-generaal Walter Krueger arriveerde begin 1943 in SWPA, maar MacArthur had slechts drie Amerikaanse divisies, en die waren moe en uitgeput van de gevechten bij Buna en Guadalcanal. Als gevolg hiervan “werd het duidelijk dat elk militair offensief in het zuidwestelijk deel van de Stille Oceaan in 1943 voornamelijk door het Australische leger zou moeten worden uitgevoerd.”
In Nieuw-Guinea, een land zonder wegen, zou grootschalig transport van manschappen en materiaal door vliegtuigen of schepen moeten worden uitgevoerd. Een meervoudige aanpak werd gebruikt om dit probleem op te lossen. Gedemonteerde landingsvaartuigen werden naar Australië verscheept, waar ze in Cairns in elkaar werden gezet. Het bereik van deze kleine landingsvaartuigen zou sterk worden uitgebreid door de landingsschepen van Rear Admiral Daniel E. Barbey’s VII Amphibious Force, die eind 1942 begonnen aan te komen. Barbey’s strijdmacht maakte deel uit van Carpender’s nieuw gevormde Zevende Vloot. Carpender rapporteerde aan MacArthur als Supreme Allied Commander, SWPA, maar aan Admiraal Ernest King als Commander Seventh Fleet, die deel uitmaakte van King’s United States Fleet. Aangezien de Zevende Vloot geen vliegdekschepen had, werd het bereik van de marineoperaties SWPA beperkt door dat van de gevechtsvliegtuigen van de Vijfde Luchtmacht. Hoewel een paar lange-afstands P-38 Lightning gevechtsvliegtuigen eind 1942 in SWPA waren aangekomen, werden verdere leveringen opgeschort vanwege de eisen van Operatie Torch.
Het hoofdoffensief begon met de landing bij Lae door de Australische 9de Divisie van generaal-majoor George Wootten en de 2de Speciale Geniebrigade op 4 september 1943. De volgende dag zag MacArthur de landing bij Nadzab door parachutisten van de 503de Parachutisteninfanterie vanuit een B-17 die boven hen cirkelde. De B-17 maakte de reis op drie motoren omdat er een uitviel kort na het vertrek uit Port Moresby, maar MacArthur stond erop dat hij doorvloog naar Nadzab. Hiervoor werd MacArthur onderscheiden met de Air Medal.
Vasey’s Australische 7de Divisie en Wooten’s 9de Divisie convergeerden naar Lae, dat op 16 september viel. MacArthur vervroegde zijn tijdschema en gaf de 7de Divisie de opdracht om Kaiapit en Dumpu in te nemen, terwijl de 9de Divisie een amfibische aanval op Finschhafen opzette. Hier liep het offensief vast. Een deel van het probleem was dat MacArthur zijn beslissing om Finschhafen aan te vallen had gebaseerd op Willoughby’s inschatting dat er slechts 350 Japanse verdedigers in Finschhafen waren, terwijl het er in werkelijkheid bijna 5.000 waren. Er volgde een hevige strijd.
Aan het begin van november werd MacArthurs plan voor een westwaartse opmars langs de kust van Nieuw-Guinea naar de Filippijnen opgenomen in de plannen voor de oorlog tegen Japan die tijdens de Conferentie van Caïro werden goedgekeurd. Drie maanden later meldden vliegeniers geen tekenen van vijandelijke activiteit op de Admiraliteitseilanden. Hoewel zijn inlichtingendienst het er niet mee eens was dat de eilanden geëvacueerd waren, gaf MacArthur opdracht tot een amfibische landing op het eiland Los Negros, wat het begin markeerde van de campagne op de Admiraliteitseilanden. MacArthur vergezelde de aanvalsmacht aan boord van de USS Phoenix, het vlaggenschip van Vice Admiraal Thomas C. Kinkaid, die onlangs Carpender had vervangen als commandant van de Zevende Vloot. MacArthur, die slechts zeven uur na de eerste golf landingsvaartuigen met Kinkaid aan land kwam, werd voor zijn daden in deze campagne onderscheiden met de Bronzen Ster. Na zes weken van hevige gevechten veroverde de 1ste Cavaleriedivisie de eilanden; de campagne eindigde officieel op 18 mei 1944.
MacArthur omzeilde nu de Japanse troepen bij Hansa Bay en Wewak, en viel Hollandia en Aitape aan, die volgens Willoughby licht verdedigd werden. Hoewel ze buiten het bereik van de jagers van de Vijfde Luchtmacht in de Ramu-vallei lagen, bood de timing van de operatie de vliegdekschepen van de Pacific Fleet de gelegenheid luchtsteun te bieden. Hoewel riskant, werd de operatie een groot succes. MacArthur verraste de Japanners en sneed het Japanse XVIII Leger van luitenant-generaal Hatazō Adachi in de buurt van Wewak de pas af. Omdat de Japanners geen aanval verwachtten, was het garnizoen zwak en vielen er weinig geallieerde slachtoffers. Het terrein bleek echter minder geschikt voor de ontwikkeling van een luchtmachtbasis dan aanvankelijk gedacht, waardoor MacArthur gedwongen werd verder naar het westen betere locaties te zoeken. Bovendien had het omzeilen van de Japanse troepen weliswaar grote tactische verdiensten, maar het ernstige strategische nadeel dat grote aantallen geallieerde troepen vastgebonden moesten worden om ze in bedwang te houden, en Adachi was nog lang niet verslagen. In de Slag om de Driniumorivier zou hij “de bloedigste en strategisch meest nutteloze veldslag van de Nieuw-Guinea campagne” veroorzaken
.