Het privéleger van de paus – 10 fascinerende feiten over de Zwitserse garde van het Vaticaan

“Hier zijn enkele weinig bekende feiten over het vijf eeuwen oude huurlingenlegioen van het Vaticaan.”

(Oorspronkelijk gepubliceerd op 8 dec. 2014)

POPE FRANCIS heeft de commandant van het 500 jaar oude veiligheidsregiment van het Vaticaan – de Zwitserse Garde – ontslagen.

Nieuws wereldwijd meldde afgelopen woensdag dat de Argentijnse paus kolonel Daniel Rudolf Anrig ontsloeg vanwege zorgen dat de officier die de leiding had over de oude 135-man sterke eenheid een te harde disciplinaris was.

Volgens Canada’s National Post zou Franciscus de 42-jarige leiderschapsstijl van de commandant hebben gekarakteriseerd als “Teutoons.” Het gerucht gaat dat de paus bijzonder ontstemd was over het feit dat de bewakers urenlang zonder pauze de wacht moesten houden. Volgens ingewijden in het Vaticaan heeft Franciscus na een ontmoeting met een vermoeide cavalerist in de vroege ochtend de wachtpost verzocht te gaan zitten terwijl hij een cappuccino voor hem ging halen. De paus is sindsdien gezien terwijl hij handen schudde met de sierlijk geklede lijfwachten als hij hun Vaticaanse wachthuizen passeerde.

Een vervangende commandant zal in het nieuwe jaar worden aangesteld.

Nieuws over de high-profile beëindiging heeft de publieke belangstelling voor de Zwitserse Garde en haar lange en merkwaardige geschiedenis verhoogd. Hier volgen enkele weinig bekende feiten over het vijf eeuwen oude privé-leger van het Vaticaan.

Nu in te huren: Zwitserse huurlingen

De 16e-eeuwse paus Julianus II, tegenwoordig bekend als de “Krijgerpaus”, stichtte de Zwitserse Garde tijdens de zes decennia durende Italiaanse oorlogen. Nadat hij zich op listige wijze een weg naar het pausdom had gebaand, trachtte de 60-jarige Heilige Vader zijn pas verworven gezag te beschermen tegen rivaliserende kardinalen door zijn eigen gewapende regiment op te richten. In 1506 stuurde Julianus 150 Zwitserse huurlingen om het korps te vormen. De garde heeft sindsdien het Vaticaan gediend.

Renaissance Rent-A-Cops

Toen Julianus aan de macht kwam, deden legioenen Zwitserse huursoldaten een duit in het zakje tijdens de schijnbaar eindeloze oorlogen in Europa. Anderen vonden werk in het bewaken van buitenlandse monarchen. Al in 1480 dienden 100 Zwitserse huurlingen als persoonlijke lijfwacht voor de Franse koning Lodewijk XI. Het regiment bleef deze taak vervullen tot aan de Franse Revolutie. Tussen de 15e en 19e eeuw waakten Zwitserse huurlingen ook over heersers in Sardinië, Pruisen, Nederland en Oostenrijk.

Een van de oudste regimenten uit de geschiedenis

Na het eerste regiment infanterie van de Spaanse koning, dat in 1248 werd opgericht, is de Pauselijke Zwitserse Garde de militaire eenheid die het langst in dienst is gebleven in de geschiedenis. De Garde, die momenteel een groot aantal ceremoniële taken in het Vaticaan vervult, bestaat uit 99 soldaten, ruwweg 35 officieren en onderofficieren, en heeft nog steeds tot taak de pauselijke persoon te beschermen.

Verbod op Zwitserse huurlingen?

In 1874 werd de Zwitserse grondwet gewijzigd om het inhuren van soldaten door buitenlandse mogendheden te verbieden. In 1927 had Bern Zwitsers zelfs verboden dienst te nemen in het leger van andere naties. Interessant genoeg was de beroemde Vaticaanse garde vrijgesteld van deze nieuwe beperkingen.

De andere lijfwachten van het pausdom

Hoewel de Zwitserse Garde de bekendste militaire eenheid van het Vaticaan is, heeft het regiment in de loop der eeuwen wel wat hulp gehad om de paus te beschermen. De Garde van de Palts was een volledig vrijwillig geweerregiment dat in 1850 werd gevormd door burgers van de Pauselijke Staten. De Edele Garde, een Italiaanse cavalerie-eenheid, werd in 1801 opgericht om pausen te begeleiden wanneer zij op reis waren. Beide ceremoniële eenheden werden in 1970 opgeheven; alleen de Zwitserse Garde bleef over.

Dressed to Kill

Vreemd genoeg is het schijnbaar historische blauw, rood en oranje gestreepte uniform van de Zwitserse Garde een vrij recente creatie. De kenmerkende wijde tuniek en broek van het regiment werd ontworpen in 1914, hoewel de huidige outfit zeker is geïnspireerd op de oorspronkelijke 16e-eeuwse kleding van de groep. Het hele ensemble, waarvan elk stuk op maat van de drager is gemaakt, wordt bekroond met een grote zwarte baret of een morian helm in renaissancestijl.

Tools of the Trade

Bijna net zo beroemd als het kleurrijke uniform van de Zwitserse Garde zijn de beruchte hellebaarden uit de Middeleeuwen. Deze angstaanjagende, drie meter lange stokken zijn voorzien van een combinatie van een stalen bijl, een speerpunt en een snavelhaak. De hellebaard, die in de 14e eeuw voor het eerst in Midden-Europa opdook, werd in de late Middeleeuwen op de slagvelden algemeen gebruikt als steek- en houwwapen. In de handen van een ervaren soldaat kon het naar beneden gebogen achterzwaard van de hellebaard worden gebruikt om achter de nek van een aanvaller te komen, zelfs te paard, om een dodelijke slag toe te brengen. Aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw voegde de garde grendelgeweren, zoals de Duitse K98 Mauser, en vroege automatische pistolen toe aan het arsenaal. Later trainden de bewakers op SIG machinepistolen. Tegenwoordig hebben de soldaten toegang tot een assortiment compacte automatische wapens zoals de HK MP-5 , maar ook SIG aanvalsgeweren en Glock-pistolen.

De Zwitserse Garde in actie

Hoewel de Garde zelden is opgeroepen om te vechten, heeft de eenheid wel strijd meegemaakt. Toen keizer Karel V in 1527 een leger van 20.000 man op pad stuurde om Rome te plunderen en paus Clemens VII van de troon te stoten, hielden 147 Zwitserse wachters op de trappen van de Sint-Pietersbasiliek stand tegen een veel grotere strijdmacht. De soldaten hielden de aanvallers lang genoeg op afstand zodat de paus en een gevolg van 42 soldaten konden ontsnappen. Allen die achterbleven werden uiteindelijk overmeesterd en afgeslacht. Onder de doden bevond zich de commandant van de Garde.

Dus je wilt de paus bewaken…

Heden ten dage staat het lidmaatschap van de Pauselijke Garde open voor iedere katholieke mannelijke Zwitser die reeds een reguliere militaire opleiding heeft voltooid. Kandidaten moeten minstens 1,80 m lang zijn en tussen de 19 en 30 jaar oud zijn. Eenmaal aangenomen, zweren de vrijwilligers “trouw, loyaal en eervol” de paus en zijn opvolgers te dienen “en zo nodig hun leven op te offeren om hen te verdedigen”. Het jaarsalaris voor een beginnend hellebaard (soldaat) in de Zwitserse Garde is €15.600 per jaar (ongeveer $18.400 USD). Ook voor eten en onderdak wordt gezorgd.

Schandaal

De Zwitserse Garde haalde in 1998 de krantenkoppen na de gruwelijke dood van de commandant van het regiment, Alois Estermann, zijn Venezolaanse echtgenote die model stond voor de mode, en een 23-jarige lance corporal, Cedric Tornay. De drie lichamen werden op de avond van 5 mei gevonden in Estermanns appartement in het Vaticaan. Onderzoekers beweerden dat Tornay het echtpaar heeft neergeschoten nadat hem een promotie was geweigerd. Daarna richtte hij het pistool op zichzelf. Later bleek dat de jonge korporaal in feite een verhouding had met de commandant van de wacht. De officier had onlangs de clandestiene relatie verbroken, waarop de gedumpte onderofficier wraak nam. Anderen hebben sindsdien beweerd dat de drie moorden deel uitmaakten van een interne vete over de controle over het regiment en dat het echte verhaal achter de misdaad nog steeds wordt achtergehouden door insiders van de kerk. In 2011 drong de moeder van Tornay er bij Vaticaanse functionarissen op aan om het onderzoek te heropenen.

Niet al het recente nieuws is slecht. In 2006 vierde de Zwitserse Garde zijn 500-jarig bestaan. Ter gelegenheid daarvan trokken 80 voormalige leden van de eenheid in 1506 de stappen na van de tocht van het allereerste contingent van Zwitserland naar Rome.