Het trofeeënkind is een porseleinen pop, die naar de camera lacht. Ze zijn ook de favoriet onder alle broers en zussen. Ze zijn een verlengstuk van die ouder die zijn perfecte kind wil om aan zijn emotionele behoeften, fantasieën of onvervulde verlangens te voldoen. Hoewel het misschien moeilijk te herkennen is binnen het gezin, bestaat voorkeursbehandeling tussen broers en zussen en heeft het gevolgen.
In onze samenleving denken we graag dat ouders met veel kinderen hun kinderen gelijk waarderen en liefhebben, zonder voorkeuren. Er zijn echter verschillende studies die ons laten zien dat dat niet altijd het geval is. Voorkeursbehandeling in de opvoeding bestaat. Sterker nog, bijna 70% van de ouders geeft toe dat ze op een bepaald moment één kind anders hebben behandeld dan de rest.
“Mijn vader gaf me het grootste geschenk dat iemand een ander kan geven, hij geloofde in mij.”
-Jim Valvano-
Een keer doen, of het nu vanwege de leeftijd is of vanwege de verschillende behoeften van een kind, is geen misdaad. Het probleem is echter wanneer die vooringenomenheid buitensporig en constant is. Wanneer ouders een van hun kinderen een voorkeursbehandeling geven door hen boven alle anderen te prijzen en aandacht te geven, dan hebben we te maken met een verschijnsel dat bekend staat als ‘het trofee-kind’.
Het trofee-kind en narcistische gezinnen
Het lievelingskind is niet altijd het oudste en ook niet het jongste. Veel deskundigen op het gebied van kinderpsychologie en gezinsdynamiek vertellen ons dat de relaties tussen ouders en kinderen niet stabiel zijn. Ze hebben de neiging te veranderen op basis van interacties, de leeftijd van de kinderen, en andere gebeurtenissen.
De reden waarom een trofee kind ontstaat en voorkeursbehandeling verschijnt is niet altijd duidelijk. Ouders (of ten minste een van hen) kunnen zichzelf weerspiegeld zien in een van hun kinderen en niet in anderen. Ze kunnen ook voor een van hen kiezen vanwege hun fysieke kenmerken of hun capaciteiten. Soms kan het gewoon zijn dat een van de kinderen beter handelbaar is dan de andere. Hoe dan ook, wat duidelijk moet zijn is dat deze situatie ook voor het trofee-kind niet gemakkelijk is.
Deze kinderen zullen al vroeg leren dat zij, om een positieve overweging van hun ouders te krijgen, hun eigen verlangens en behoeften moeten onderdrukken om in het ideaal van hun ouders te passen. Daarom is het gebruikelijk om het trofee-kind naar een aantal doelen te leiden, zoals het beoefenen van een sport, het bespelen van een instrument, model worden, enz.
Aan de andere kant staat er meestal een narcistische vader of moeder achter het trofee-kind. Het zijn mensen die van deze bevoorrechte opvoeding hun grootste plezier en obsessie maken. Deze kinderen zijn hun dagelijkse emotionele voorraad. Ze zijn een manier om verlangens en onbereikte doelen uit het verleden te vervullen. Het trofee-kind wordt gedwongen deze dingen voor hun ouders in het heden te verwezenlijken.
De narcistische ouder zal niet in staat zijn te erkennen dat het kind zijn eigen behoeften en voorkeuren heeft en dat het de rest van de broers en zussen heeft genegeerd. Het is een complexe situatie die geen enkel kind verdient mee te maken.
Het trofee-kind en broers en zussen: Verwaarloosde kinderen gelijk
Als een kind twee jaar oud is, begint het een gevoel van identiteit en erbij horen te krijgen. Dat is wanneer de eerste vergelijkingen verschijnen. “Jij hebt dit en ik niet”, “Jij kunt dit en ik niet”… Jaloezie kan slagvelden creëren tussen broers en zussen en het wordt nog erger als ze merken dat hun ouders hen voortrekken.
Dit alles kan al op heel jonge leeftijd een stempel drukken. Wanneer een ouder het trofee-kind kiest, veroorzaakt dat problemen met eigenwaarde en onzekerheid bij de andere broers en zussen. Als ze echter in staat zijn hun wrok, de tegenstrijdige emoties en de slechte relatie met hun ouders onder controle te houden, kan het onbeschermde kind een zelfverzekerde volwassene worden.
Het is belangrijk om nogmaals op te merken dat de situatie van het trofee-kind ook niet gemakkelijk is. De voorkeursbehandeling waar zij van profiteren heeft een hoge prijs. Vaak is het de ontkenning van hun eigen levensprojecten. Ook ontwikkelen ze vaak een onvolwassen karakter, een laag gevoel van eigenwaarde en een lage tolerantie voor frustratie.
De conclusie is dat deze situatie niet gemakkelijk is voor het overbeschermde kind en zijn broers en zussen. Deze situaties zijn het gevolg van een slechte, onvolwassen en, in veel gevallen, narcistische opvoeding. Opvoeding en onderwijs moeten evenwichtig, consequent en respectvol zijn om verdringing of vriendjespolitiek te voorkomen. We moeten onthouden dat positieve aandacht ook onze identiteit opbouwt.