Michael Jackson’s “Thriller” is de eeuwige Halloween bop – en nog veel meer

Michael Jackson’s “Thriller” wordt zo nauw geassocieerd met Halloween dat het gemakkelijk kan zijn om over het hoofd te zien dat het ook de meest invloedrijke muziekvideo ooit gemaakt is, om een groot aantal redenen die slechts gedeeltelijk gerelateerd zijn aan het griezelige onderwerp.

Om te beginnen is het de populairste, meest geprezen muziekvideo in de geschiedenis, een waarvan de roem hielp het album waar het deel van uitmaakte, Thriller uit 1982, het best verkochte album in de muziekgeschiedenis te laten worden, met volgens sommige schattingen meer dan 100 miljoen verkochte exemplaren wereldwijd. (Ter vergelijking: van The Eagles’ razend populaire Greatest Hits-album uit 1976, dat onlangs Thriller overtrof qua albumverkoop in de VS, zijn wereldwijd slechts 51 miljoen exemplaren verkocht.)

Het was legendarisch schandalig, met een nu beroemde disclaimer dat het “op geen enkele manier een geloof in het occulte onderschrijft”, wat bijdroeg aan de zinnenprikkelende razernij van het tijdperk over Satanische Paniek. De veelgelaagde verhaallijn was voorbestemd om de preutsheid te plagen: Het verhaal speelde met de tropen van horrorfilms, door een vintage film over een tiener weer-persoon (Jackson) die onverwacht zijn date (model Ola Ray) terroriseert, in te passen in een modern verhaal over een tiener zombie die ook zijn date terroriseert – samen met een graf-frisse dansende zombie opstand.

“Thriller” verlegde de grenzen voor muziekvideo’s, en transformeerde in zijn eentje wat toen een nieuw en vaak verguisd genre was dat de radioster om zeep hielp, tot een cultureel fenomeen en een kunstvorm op zich. De vraag van het publiek om “Thriller” ook buiten de tv-uitzendingen te bekijken, creëerde een hausse aan videoverhuurders. En van cruciaal belang was dat de populariteit van Thriller radiostations op FM en MTV ertoe aanzette om zwarte entertainers evenveel tijd te geven als blanke artiesten, op wat tot dan toe stilzwijgend gescheiden verkooppunten waren geweest.

En dit alles was precies volgens plan. In zijn memoires Moonwalk uit 1988 vertelde Jackson hoe hij de drie korte films die bij Thriller werden geproduceerd – de videoclips voor Billie Jean, Beat It en Thriller – had opgevat als genreontwikkelend, vernieuwend en inventief. “Ik wilde een pionier zijn in dit relatief nieuwe medium en de beste korte muziekfilms maken die we konden maken,” schreef Jackson. “Op de set legde ik uit dat we een film aan het maken waren en dat was hoe ik het benaderde.”

Daartoe wierf Jackson filmmaker John Landis aan, destijds bekend van Blues Brothers en Animal House, om “Thriller” te regisseren. Landis was net klaar met het maken van American Werewolf in London, de film die de “horror-komedie” vestigde als een galvaniserende kracht binnen het horrorgenre. Jackson wilde Landis inhuren omdat het concept van de “Thriller” videoclip ook een transformatie van een weer inhield, en omdat Landis’ duister-komische touch paste bij de komische pastiche van de serieuze horror waar Jackson naar streefde.

Toen het productiebudget meer dan het dubbele werd van het oorspronkelijke voorstel – “Thriller” kostte uiteindelijk 900.000 dollar, toen een ongekende kostprijs voor een videoclip – vond Jackson een ingenieuze manier om het verschil goed te maken: Hij huurde een tweede filmploeg in om de productie te documenteren terwijl die plaatsvond, en overtuigde MTV en Showtime om te betalen voor een licentie voor The Making of Thriller, die uiteindelijk na de videoclip in première ging en (zoals Jackson in Moonwalk meldde) in zijn eentje een miljoen exemplaren verkocht. Het was de eerste keer dat er ooit een documentairefilm was gemaakt over een muziekvideo, en het legitimeerde het werk dat Jackson aan het doen was nog meer.

En dan was er natuurlijk de impact van de video, exclusief uitgebracht op MTV op 2 december 1983. Jackson rapporteerde in Moonwalk dat de video en de titelsong, uitgebracht als single in februari 1984, 14 miljoen extra verkopen van Thriller veroorzaakten in de eerste zes maanden na hun release.

Ultimately, het monumentale succes van het album Thriller – genomineerd voor 12 Grammy’s en het winnen van een recordbrekende acht – maakte Jackson een onstuitbare kracht die serieus genomen moest worden. “Er waren momenten tijdens het Thriller-project dat ik emotioneel of overstuur raakte omdat ik de mensen die met me werkten niet kon laten inzien wat ik was,” schreef Jackson in Moonwalk. Maar na “Thriller”, dat de allereerste muziekvideo zou worden die werd toegevoegd aan de National Film Registry van de Library of Congress, sprak zijn creatieve genialiteit voor zich.

Er valt veel uit te pakken in de 14 minuten durende video. De iconische choreografie, het griezelverhaal, de oogverblindende kostuums en de effecten zijn allemaal het onderwerp geweest van decennia popcultuur schrijven. Maar hier zijn enkele feiten die je misschien gemist hebt tussen alle hype, analyse en dance-offs.

“Thriller” begon als iets van een bijgedachte

Hoewel Epic Records zeker blij was (sorry) met het mijlpaal succes van Thriller na de hitsingles “Billie Jean” en “Beat It” waren uitgebracht, zag het label het titelnummer van het album als iets van een nieuwigheid en had geen plannen om het als een single uit te brengen.

Pas toen het album begon te dalen in de hitlijsten in 1983, maanden na de release in november 1982, kalmeerde promotor Frank DiLeo Jackson’s angst over de dalende verkoop door hem aan te moedigen een derde video te maken om de andere twee te vergezellen. “Thriller” werd beschouwd als een gemakkelijke lift vanwege de inhoud. “Het enige wat je hoeft te doen is dansen, zingen en het eng maken,” herinnerde DiLeo zich dat hij tegen Jackson zei in een 2010 Vanity Fair profiel van Jackson en de film.

En het zag bijna het daglicht niet, dankzij Jackson’s religie

Toen hij Thriller maakte, was Jackson een toegewijde Jehova’s Getuige die boeken over zijn en andere religies met zich meedroeg op de set. Nadat de productie van “Thriller” was afgerond, zoals Jackson’s advocaat John Branca aan Vanity Fair uitlegde, raakte Jackson in paniek omdat leden van zijn kerk hem hadden verteld dat het nummer demonologie promootte.

Bang dat de kerk hem zou excommuniceren, smeekte Jackson Landis om de film te laten vernietigen. In plaats daarvan overtuigde Branca hem om een verklaring van afstand op te nemen aan het begin van de film om afstand te nemen van zijn eigen persoonlijke overtuigingen. “Vanwege mijn sterke persoonlijke overtuigingen, wil ik benadrukken dat deze film op geen enkele manier een geloof in het occulte onderschrijft,” luidde de titelkaart.

Uiteindelijk voegde de disclaimer alleen maar toe aan de hype rond de video en werd het een toevallige zet van marketing genie, ook al was het alleen gemaakt om Jackson zelf gerust te stellen.

Michael Jackson verandert niet in een weerwolf. Nee, echt niet.

Jackson ondergaat in de film twee gedenkwaardige transformaties: eerst als weerwezen en later als zombie. In de eerste scène verandert hij in wat de meeste mensen een weerwolf noemen. Dat is logisch, want vlak voordat hij verandert, reageert hij op de volle maan.

In feite verandert Jackson niet in een weerwolf, maar in een weer-kat. De look werd gecreëerd door Rick Baker, vers van het winnen van de eerste Oscar die werd uitgereikt voor Beste Make-up voor zijn werk aan Landis’s American Werewolf.

“We maakten hem meer in een weerkat omdat ik gewoon niet nog een weerwolf wilde doen,” vertelde Baker aan Vulture in 2010. “In eerste instantie dacht ik bijna als een zwarte panter ding, maar … Ik eindigde met het zetten van een langere manen van haar op en grotere oren.”

In een Guardian interview over het maken van de film vorig jaar, Landis merkte op dat hij had aangedrongen Jackson’s transformatie niet te onaantrekkelijk zijn. Maar Baker was geamuseerd met het idee om M.J. in een monster te veranderen. “Ik dacht, hij is net een rockster – ik denk niet dat hij deze make-up zal willen dragen, maar het bleek dat dat was wat hij meer dan wat dan ook wilde doen,” zei Baker.

Vincent Price’s “rap” had een heel extra couplet

Vincent Price’s beroemde “rap” had een zelden gehoord midden couplet dat werd geknipt uit de uiteindelijke uitvoering in zowel het album als de video. De tekst – “Thriller” songwriter Rod Temperton schreef de regels naar verluidt op de dag van Price’s studiobezoek als een soort Edgar Allan Poe pastiche – is aantoonbaar nog duivelser vrolijker dan de eerste helft, en bevat de onsterfelijke regels, “The demons squeal in sheer delight / It’s you they spy, so plump, so right.”

Alas, Price’s vlezige levering van “Can you dig it?” haalde ook nooit de uiteindelijke cut.

Jackson’s huisdier boa constrictor was een on-set gast

Volgens meerdere accounts, zou Jackson zijn huisdier slang, Muscles, meenemen naar de set tijdens het filmen van “Thriller”. In een interview uit 2016 zei Quincy Jones, die het album produceerde, dat Jacksons menagerie – waartoe ook chimpansees behoorden – alomtegenwoordig was in de studio. “Op een dag zei ik: ‘Waar is Muscles?’ en we gingen naar beneden en Muscles zat in de papegaaienkooi. Hij had net de papegaai opgegeten en zijn hoofd zat vast in de tralies van de kooi.”

“Thriller” heeft een zijdelings verband met een beroemde paranormale hoax

Als Jackson en zijn vriendin in de film, Ola Ray, de bioscoop verlaten na de film-met-een-film, is te zien dat ze voor een filmposter staan voor een film genaamd Schlock. Dit is een echte film geregisseerd door Landis, die zijn vriend, de bekende make-up effecten artiest John Chambers, castte in zijn enige gecrediteerde acteerrol.

Chambers was een special-effects titaan, het meest bekend voor het bewerken van de apen in Planet of the Apes. Het gerucht ging ook lang dat hij verantwoordelijk was voor een legendarische hoax: de Bigfoot die op camera werd vastgelegd in een wazige film uit 1967, bekend als de Patterson-Gimlin footage. Chambers heeft het gerucht naar verluidt altijd ontkend, maar het is vermeldenswaard dat zijn protegé, Baker, een zeer vergelijkbaar wezen zou creëren toen hij de reusachtige pop Bigfoot creëerde in Harry and the Hendersons.

Deze zombies leven hun beste hiernamaals …

Okay, we spelen vals. Er is geen cool feit hier; we wilden gewoon wijzen op deze hilarisch intense leden van Michael’s zombie-team. Misschien zijn ze er wel mee ongeboren.

… en “Thriller” beleeft zijn beste post-leven

De moderne tijd heeft ons een aantal “Thriller” bijverschijnselen gegeven die we nooit hadden kunnen voorzien, zoals:

De oorsprong van popcorn.gif

Vox noemde het moment waarop Michael blij naar zichzelf kijkt op het scherm als de # 1 reactie-GIF aller tijden, geschikt om te reageren op eigenlijk alles.

Dan is er de pure memetische kwaliteit van Jackson’s iconische “Thriller” -dans zelf, die eindeloos is nagebootst, gedupliceerd en gerecreëerd in nostalgische popcultuurmomenten. Onder onze favoriete momenten:

Taika Waititi’s Boy

Voordat hij een geek favoriet werd voor zijn schattige on-set capriolen als regisseur van Thor: Ragnarok, was Taika Waititi een cult fave dankzij een charmante cadre van films die zich afspelen in zijn thuisland Nieuw-Zeeland. Een van die films was Boy (2010), een aangrijpende coming-of-age dramedy over een jongen wiens obsessie voor Michael Jackson hem een ontsnapping biedt uit de omgang met zijn meedogenloze vader. De film is geweldig, maar de eindcredits, waarin de cast een beroemde Maori hymne op “Thriller” bewegingen uitvoert, zijn de beste.

“Thriller” flash mobs

Overal sinds flash mobs een heel ding begon te worden, hebben menigten over de hele wereld uitgebroken in de iconische griezelige-kruipendans van de video. Verreweg de beroemdste is deze virale 2007 Filippijnse gevangenis dans, met honderden veroordeelden rocken hun oranje jumpsuits in stijl.

Ongetwijfeld evenveel en waarschijnlijk meer roem waard is deze werkelijk epische 2009 bijeenkomst in Mexico-Stad van 12.937 “Thriller” fans – en dat is slechts de officiële telling – om de dansroutine massaal uit te voeren:

The Indian “Thriller”

Kondaveeti Donga is een film uit 1985 die rond 2007 een tweede leven kreeg op het internet, nadat de (on)beroemde “Thriller”-parodiescène viral ging door een videomeme waarin het een dosis verkeerd gehoorde Engelse teksten krijgt. Daarin doet de legendarische Indiase acteur Chiranjeevi de zombie-scène uit “Thriller” op ironische wijze na.

De “Thriller” scène uit 13 Going on 30

Okay, ja, het is cheesy en emotioneel manipulatief, maar je kunt het niet helpen te juichen voor Jennifer Garner – een 13-jarige afkomstig uit 1984 die gevangen zit in het lichaam van een 30-jarige – als ze wint over een moeilijke menigte door het oproepen van hun collectieve “Thriller” kennis, die op magische wijze lijkt te zijn gecodeerd in elk van hun dans-liefhebbende genen. Al deze mensen hebben de ziel om neer te gaan, en dat is de magie van rom-coms.

Een ding dat opvalt aan al deze moderne momenten is hoe volledig mondiaal ze zijn. Samen schetsen ze een beeld van de universaliteit van het album Thriller. Nancy Griffin schreef in 2010 voor Vanity Fair: “Voor mij lijkt Thriller de laatste keer dat iedereen op de planeet op hetzelfde moment opgewonden raakte door hetzelfde ding: waar je ook ging in de wereld, ze speelden die nummers, en je kon erop dansen. Sindsdien heeft de fragmentatie van de popcultuur ons gevoel van collectieve opwinding vernietigd, en dat mis ik.”

Maar als er iets is, suggereert het verlengde leven dat Thriller, en “Thriller”, over de hele wereld hebben gehad, dat we nog steeds in staat zijn om bij elkaar te worden gebracht en dat collectieve gevoel van opwinding te voelen. En hoewel het waar is dat onze belangstelling voor “Thriller” elk jaar met Halloween een hoogtepunt bereikt, is dat eigenlijk gewoon een excuus om een liefde te vieren die het hele jaar door stroomt. Voor fans van de King of Pop is elke avond immers een Thriller-avond.