Wetenschappelijke naam: Sylvilagus floridanus
Gemeenschappelijke naam: Oostelijk konijn
(Informatie voor deze soortenpagina is gedeeltelijk afgeleid van onderzoek verzameld door Edward Lee voor Biologie 220W in het voorjaar van 2000 op Penn State New Kensington)
Het oostelijk konijn is één van de meest voorkomende zoogdieren van zowel de natuurlijke als de door de mens gecreëerde ecosystemen van Noord Amerika. Het is vooral overvloedig in habitats die randen van open, grasachtige velden en doornige of struikachtige dekking bevatten. Zowel ecosystemen in een vroeg successiestadium als veel beheerde suburbane landschappen zijn bevorderlijk voor zowel de habitat als de voedselbehoeften van de katoenstaart. De grasmonoculturen van sommige voorstedelijke gemeenschappen bieden echter op zichzelf niet voldoende voedselvariëteiten voor de voeding van de katoenstaart. Verder heeft de vereenvoudiging van landelijke habitats (door de grootschalige consolidatie van landbouwvelden, de verwijdering van afrasteringsrijen en heggen, de veroudering en verslechtering van beschuttingsgordels, en de overbegrazing van weilanden en landerijen) de omvang van sommige habitats die in het verleden de oostelijke katoenstaart in stand hielden, verminderd.
Opzicht
Katoenstaarten zijn 15 tot 18 centimeter lang en wegen tussen de twee en drie pond. Hun kleur kan variëren van lichtbruin tot donkergrijs. Habitatkenmerken en kleurschakeringen zijn belangrijk bij het bepalen van het dominante kleurtype van konijnen die in een bepaalde plaats voorkomen. Katoenstaarten hebben relatief lange, rechtopstaande oren, grote achterpoten en hun kenmerkende, witte, pluizige, “katoenen” staart.
Konijn of Haas?
De term “konijn” en de term “haas” worden vaak als synoniemen gebruikt, maar zijn absoluut niet onderling verwisselbaar. Het duidelijkste verschil tussen deze twee soorten kleine, grazende dieren is de vorm van hun oren: hazen hebben veel langere oren dan konijnen en de oren van hazen hebben meestal zwart gekleurde punten. Er zijn ook belangrijke verschillen in de graafgewoonten van de twee groepen (alleen konijnen maken ondergrondse holen) en in de kenmerken van hun jongen (konijnen hebben pasgeborenen met een haven, hazen hebben pasgeborenen met een vacht).
Dieet
Katoenstaartkonijnen eten een grote verscheidenheid aan plantaardig materiaal. In de zomer hebben groene planten de voorkeur. Ongeveer de helft van het voedsel bestaat uit grassen (o.a. blauwgras en wilde rogge), maar wilde aardbeien, klaver, weegbree, tuingroenten en een breed scala van andere planten worden ook graag gegeten als ze seizoensgebonden beschikbaar komen. In de winter foerageert de katoenstaart (die geen winterslaap houdt) aan het oppervlak van het sneeuwdek en eet hij overwegend houtige plantendelen, waaronder twijgen, schors en knoppen van eiken, kornoelje, sumak, esdoorn en berk. Het eetpatroon varieert met het seizoen, maar bereikt meestal een piek in de twee tot drie uur na zonsopgang en het uur na zonsondergang. Katoenstaarten eten ook hun eigen uitwerpselen, een gedrag dat zowel de weerbarstigheid van hun voedsel als de relatieve inefficiëntie van het spijsverteringssysteem van de konijnen weerspiegelt
Gedrag
Het crepusculaire (“schemering en dageraad”) patroon van foerageeractiviteit wordt in de zomer vergroot door een nachtelijke tijdsuitbreiding. Overdag blijft de katoenstaart veilig verborgen voor roofdieren in struikgewas, bosjes of in holle boomstammen. Katoenstaarten die met gevaar geconfronteerd worden, bevriezen ofwel op hun plaats om voordeel te halen uit hun cryptische kleur, of ze vluchten op een snelle, zigzag manier. De rijsnelheid van de oostelijke katoenstaart kan oplopen tot achttien mijl per uur.
De meeste katoenstaarten zijn solitaire dieren en kunnen binnen hun leefgebied agressief intolerant zijn tegenover andere leden van hun soort. Het leefgebied van een vrouwtje varieert van één tot vijftien hectare, terwijl dat van een mannetje wel honderd hectare groot kan zijn. Vóór de paring vertonen het mannetje en het wijfje baltsgedrag dat “cavorting” wordt genoemd. De patronen die men bij het “cavorteren” waarneemt, kunnen veel rennen, rennen, huppelen en zelfs vechten omvatten. Als gevolg van dit paringsgedrag worden stukjes huid en haar soms over meerdere hectaren verspreid. Men denkt dat het selectieve voordeel van dit gedrag is dat zieke, minder beweeglijke of minder agressieve individuen uit de voortplantingspool worden geweerd. De paring kan op elk moment tijdens de warmere maanden van het jaar plaatsvinden. Het paringsgedrag vindt meestal ’s nachts plaats.
Levensduur en voortplanting
De gemiddelde levensduur van een oostelijke katoenstaart in het wild is gewoonlijk minder dan drie jaar. In gevangenschap kan een konijn echter tot acht jaar oud worden. Katoenstaarten kunnen zich voortplanten als ze één jaar oud zijn, en een voortplantingsrijpe hinde kan tot vijf nesten van drie tot acht jongen krijgen in één enkel seizoen! Deze extreem hoge potentiële voortplantingssnelheid kan ervoor zorgen dat konijnenpopulaties in zeer korte tijd sterk in aantal toenemen. Een wilde populatie van oostelijke katoenstaarten bevat meestal een groot aantal individuen van één jaar of minder en staat dus bijna altijd op de rand van een populatie-explosie. De wijfjes werpen hun nesten in met gras begroeide, bovengrondse of ondergrondse nestholten. De jongen worden na een draagtijd van dertig dagen geboren en zijn voor hun voedsel ongeveer twee weken afhankelijk van de voedster. Na twee weken foerageren de kleine konijntjes en zorgen voor zichzelf.
Predatie
Vele soorten roofdieren gebruiken katoenstaartkonijnen als voedselbron. Vossen, haviken en uilen zijn de belangrijkste “natuurlijke” predatoren, terwijl wilde honden en menselijke jagers de belangrijkste “door de mens veroorzaakte” roofdieren zijn. Voortdurende predatiedruk is essentieel om te voorkomen dat de populaties van katoenstaarten te groot worden voor de hulpbronnen van een ecosysteem.