Verhalende uiteenzetting:
“A Good Man is Hard to Find” door Flannery O’Connor
Flannery O’Connor gebruikt haar korte verhaal “A Good Man is Hard to Find” om de transformerende kracht van menselijk mededogen en genade aan te tonen. Transformaties van de twee karakterstereotypen, die worden belichaamd door de grootmoeder en de Misfit, worden gebruikt om de boodschap van het verhaal over te brengen. Door de stereotypen te laten evolueren tot ronde personages met het potentieel om te veranderen, laat de auteur zien dat iedereen kan veranderen door de aanwezigheid van genade.
De grootmoeder vertegenwoordigt het stereotype van een zuidelijke, christelijke, dominante moeder die vaak hypocriet is en twee gezichten heeft. Zij is van meet af aan gebrekkig en vervelend, en meer dan wie ook verantwoordelijk voor de penibele situatie van het gezin. Hoewel zij zichzelf als een “dame” (2) en moreel superieur aan anderen beschouwt, velt zij vrijelijk en vaak een oordeel over anderen zonder haar eigen hypocrisie, egoïsme en oneerlijkheid te onderzoeken. Ze bekritiseert de moeder van de kinderen omdat ze niet naar een plaats reist waar de kinderen “breed” kunnen zijn, (1) en ze vergelijkt het gezicht van de moeder met een kool. Ze kastijdt John Wesley omdat hij niet meer respect toont voor zijn thuisstaat Georgia. Ze grijpt ook elke gelegenheid aan om te oordelen over het gebrek aan goedheid in mensen. Al die tijd ziet ze er keurig uit, met een zorgvuldig uitgekozen jurk en hoed. Wanneer de familie een ongeluk krijgt, kiest ze ervoor niet te onthullen dat ze zich vergist heeft in de locatie van het huis met het geheime paneel. En wanneer de Misfit haar familie systematisch executeert, smeekt de grootmoeder hem nooit om haar familie te sparen, maar pleit ze voor haar leven wanneer ze haar eigen beurt ziet aankomen.
De Misfit wordt afgeschilderd als de stereotiepe crimineel en meer specifiek, een ongeletterde, gewelddadige hick – iemand die het verkeerd heeft gedaan in het leven. Het is moeilijk je in hem in te leven, vooral nadat hij de familie van de grootmoeder op zo’n nonchalante manier vermoordt, alsof hij gewend is aan moord. De Misfit voert een filosofisch gesprek met de grootmoeder, waarin hij uitlegt dat hij acties niet ziet als goed of fout, en dat als hij iets doet wat anderen als fout beschouwen, hij gestraft wordt, en dat is het dan. Hij erkent dat bidden tot Jezus hem zou kunnen redden, maar hij beweert dat hij dat soort hulp niet nodig heeft. De houding van de Misfit is over het algemeen apathisch ten opzichte van elk begrip van moraliteit. De Misfit en de grootmoeder belichamen beiden perfecte kandidaten om genade te ontvangen, maar genade is toch zeker voor iedereen bedoeld.
Beide personages ondergaan, tegen de tijd van hun laatste ontmoeting, diepe transformaties. Pas wanneer de grootmoeder de dood onder ogen ziet, beseft ze waar ze in haar leven de fout is ingegaan. In plaats van zich superieur te gedragen, zoals ze in het hele verhaal heeft gedaan, erkent ze dat ze gebreken heeft, net als iedereen. Ze ziet in dat zij en de Misfit in de kern hetzelfde zijn – het zijn zondaars die genade nodig hebben. Door de moordenaar te zien als “een van mijn eigen kinderen!” (15), biedt de grootmoeder hem onvoorwaardelijke liefde en acceptatie die uitstijgt boven wat hij verdient. In christelijke termen wordt dit vermogen om liefde te voelen voor iemand die je zou moeten haten, al is het maar in een ogenblik, genade genoemd, iets wat van God wordt aangenomen. Het verlost mensen door hen te veranderen van zondaars in mensen van God. Vanuit het katholieke wereldbeeld is de grootmoeder als mens geneigd tot slechtheid en egoïsme, en zou zij dus zonder Gods hulp nooit tot zulke liefde hebben kunnen komen. De grootmoeder is op het moment van haar dood meer gegroeid dan ze ooit in haar leven heeft gedaan en sterft vredig met “haar gezicht glimlachend naar de wolkenloze hemel” (15). Omdat lijden een essentieel onderdeel is van het ontvangen van genade, heeft de grootmoeder deze reis gemaakt van geestelijke blindheid naar lijden, en dus genade.
Deze erkenning van gedeelde menselijkheid vertegenwoordigt het gezondste moment van de grootmoeder in het korte verhaal. Als “haar hoofd voor een ogenblik helder wordt” (14), heeft ze helderheid en medeleven gekregen voordat ze sterft. Niet alleen verlost ze zichzelf, maar ze lijkt ook een soort verandering in de Misfit teweeg te hebben gebracht. Met andere woorden, deze actie van genade blijft niet helemaal beperkt tot de grootmoeder, maar begint het sadistische egoïsme van The Misfit zelf te ondermijnen. Nadat hij haar heeft neergeschoten, zegt de Misfit over de grootmoeder dat ze een goede vrouw zou zijn geweest als hij er was geweest “om haar elke minuut van haar leven neer te schieten” (15). Uit de reactie van de Misfit blijkt dat hij haar daad erkent als een daad van goedheid, ook al reageerde hij door haar te doden. Aan het einde van het verhaal, waar hij eerder beweerde dat het enige plezier in het leven “gemeenheid” was, verklaart de Misfit nu dat geweld en gemeenheid “geen plezier in het leven” zijn (15). Het doden van de grootmoeder verschafte hem geen plezier; in plaats daarvan stoorde het hem. Op deze manier heeft de genade ook op de Misfit gewerkt, en dit zou het begin kunnen zijn van een diepe transformatie voor de Misfit. Genade die de Misfit begint binnen te dringen is hoop voor genade in het algemeen.
Zowel de grootmoeder als de Misfit worden in het hele verhaal afgebeeld als hun stereotypen, maar hun uiteindelijke ontmoeting verandert hen. De reis van de grootmoeder van geestelijke blindheid naar het besef van haar eigen zonden stelt haar in staat een hoopvolle verandering teweeg te brengen in zelfs het meest verachtelijke, onberouwvolle personage, de Misfit. De auteur van dit korte verhaal gebruikt met opzet de twee karaktertypen die de grootmoeder en de Mislukkeling voorstellen om te laten zien dat iedereen kan veranderen, omdat beide personages, in verschillende mate, de mensheid in al haar zondigheid vertegenwoordigen. Als we zorgvuldig kijken naar de laatste ontmoeting in het verhaal, zien we dat genade, een ongelooflijk belangrijk concept voor Flannery O’Connor, in beide personages werkzaam is en hen de mogelijkheid biedt om te veranderen. Verandering door de levering van genade is bij iedereen mogelijk, zoals het verhaal lijkt te suggereren.