Een bloedtransfusie kan worden gedaan wanneer u bloed hebt verloren als gevolg van een verwonding of tijdens een operatie. Het kan ook worden gedaan als gevolg van ziekten of aandoeningen die het bloed aantasten. Bloed bestaat uit verschillende delen (bloedproducten). Tijdens een transfusie kunt u sommige of al deze bloedproducten toegediend krijgen. Bloed voor een transfusie wordt meestal van een andere persoon (donor) gegeven. Er worden strenge maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat gedoneerd bloed veilig is voordat het aan u wordt gegeven. Dit blad helpt u te begrijpen hoe een bloedtransfusie wordt uitgevoerd. Uw zorgverlener zal uw aandoening met u bespreken en uw vragen beantwoorden.
De delen van bloed
Bloed kan worden onderverdeeld in verschillende delen die speciale functies in het lichaam vervullen. Deze onderdelen zijn:
-
Rode bloedcellen, die zuurstof door het hele lichaam vervoeren.
-
Plaatjes, die helpen bloedingen te stoppen.
-
Plasma (het vloeibare deel van bloed), dat rode bloedcellen en bloedplaatjes door het hele lichaam vervoert. Plasma helpt ook de bloedplaatjes bij het stelpen van bloedingen.
Waar komt donorbloed vandaan?
-
Vrijwillige donors. Dit zijn mensen die hun bloed doneren om anderen te helpen die bloed nodig hebben. Bloeddonatie kan op verschillende plaatsen plaatsvinden, zoals een ziekenhuis, een bloedbank of tijdens een bloedinzameling.
-
Directe donatie. Als u tijdens een geplande operatie een bloedtransfusie nodig hebt, kunnen familie en vrienden hun bloed op compatibiliteit laten testen en vóór de operatie bloed voor u doneren. Dit moet ten minste 7 dag(en) van tevoren gebeuren. Het bloed moet namelijk op veiligheid worden getest.
-
Autologe donatie. Dit wordt ook wel zelfdonatie genoemd. Voor geplande operaties kunt u uw eigen bloed doneren vanaf 6 weken voor de operatie.
Zijn bloedtransfusies veilig?
Gedoneerd bloed wordt getest en verwerkt om er zeker van te zijn dat het bloed veilig is:
-
De gezondheid en medische voorgeschiedenis van elke donor worden zorgvuldig gescreend. Als iemand een hoog risico op infecties of problemen loopt, wordt hij of zij niet als bloeddonor geaccepteerd.
-
Gedoneerd bloed wordt getest op infecties zoals hepatitis, syfilis en HIV (het virus dat AIDS veroorzaakt). Als het geteste bloed onveilig blijkt te zijn, wordt het vernietigd.
-
Bloed wordt in vier soorten verdeeld: A, B, AB en O. Bloed heeft ook Rh-types: positief (+) en negatief (-). U kunt alleen bloedproducten krijgen die compatibel zijn (overeenkomen) met uw bloedgroep. Een monster van uw bloed wordt getest op compatibiliteit met donorbloed. Dit gebeurt voordat bloedproducten voor een transfusie worden klaargemaakt.
Hoe wordt een bloedtransfusie uitgevoerd?
Een bloedtransfusie vindt plaats in een bloedcentrum, infuuscentrum, ziekenhuiskamer of operatiekamer. Uw zorgverlener bespreekt de bloedtransfusie met u voordat deze wordt uitgevoerd. U moet toestemming geven voor de bloedtransfusie door een toestemmingsformulier te ondertekenen.
-
Twee zorgverleners bevestigen uw identiteit. Zij bevestigen ook dat zij het juiste bloedproduct of de juiste bloedproducten voor u hebben.
-
Er wordt een intraveneuze (IV) lijn in een ader geplaatst als u nog geen IV hebt.
-
Het bloedproduct wordt geleverd in een plastic zak die aan een IV-paal wordt gehangen. Het bloedproduct stroomt uit de zak in uw infuuslijn. De infuuslijn kan worden aangesloten op een pomp, die de transfusiesnelheid regelt. U kunt meer dan één soort bloedproduct via het infuus krijgen.
-
Uw vitale functies (bloeddruk, hartslag, ademhalingsfrequentie en temperatuur) worden tijdens de transfusie gecontroleerd. Dit is om ervoor te zorgen dat u geen reactie op het bloedproduct krijgt.
-
De infuuslijn kan worden verwijderd zodra de transfusie is voltooid.
Mogelijke risico’s en complicaties van bloedtransfusies
De meeste transfusies verlopen zonder problemen. In sommige gevallen treden er reacties op. Deze kunnen optreden binnen enkele seconden tot minuten tijdens de transfusie of een week tot enkele maanden na de transfusie. Bel onmiddellijk uw arts of verpleegkundige als u tijdens of na een transfusie een van de tekenen of symptomen in onderstaande tabel hebt:
|
Reactie |
Tijdstip |
Tekenen en verschijnselen |
|
|
Allergische reactie (mild) |
|
Bloeding of rode bulten op de huid, lichte jeuk, huiduitslag, plaatselijke zwelling, blozen (rood gezicht), piepende ademhaling, kortademigheid, of stridor (hoge tonen of geluid) |
|
|
Anafylactische reactie |
|
Binnen enkele seconden na de transfusie |
Geestelijke ademnood, blozen (rood gezicht), piepende ademhaling, moeizame ademhaling, lage bloeddruk, plaatselijke zwelling, benauwdheid op de borst, of krampen |
|
Febriele niet-hemolytische reactie |
|
Koorts (stijging van 1° C of hoger), rillingen, blozen (rood gezicht), misselijkheid, hoofdpijn, lichte ongemakken of lichte kortademigheid |
|
|
Acute immuun hemolytische reactie |
|
Koorts, rode of bruine urine, rugpijn, snelle hartslag (tachycardie), buikpijn, lage bloeddruk, angstig gevoel, rillingen, pijn op de borst, misselijkheid, of flauwvallen |
|
|
Transfusiegerelateerd acuut longletsel (TRALI) |
|
Binnen 1 à 2 uur tijdens de transfusie Tot 6 uur na de transfusie |
Gemoeilijkheden in de ademhaling, ademhalingsmoeilijkheden, lage bloeddruk, koorts, longoedeem |
|
Geassocieerde circulatie-overbelasting |
|
Binnen 6 uur na de transfusie |
Blijfweefselbeschadiging, snelle hartslag (tachycardie), ademhalingsmoeilijkheden wanneer u op de rug ligt, abnormale bloeddruk |
|
Post-transfusie purpura (PUP) |
|
Paarse vlekken op de huid; bloedneus; bloedingen in urinewegen, buik, dikke darm of rectum; koorts; of rillingen |
|
|
“Vertraagde” transfusie-gerelateerd acuut longletsel (TRALI) |
|
“Plotseling” begin van ademnood of ademhalingsmoeilijkheden |
|
|
“Vertraagde” hemolytische reactie |
|
Lage-koorts, lichte geelzucht (vergeling van de huid en het oogwit), daling van het hematocriet, rillingen, pijn op de borst, rugpijn, misselijkheid |