Er zijn drie termen die we moeten leren kennen om te begrijpen wat een antioxidant is: antioxidant, oxidatie en ‘vrije radicaal’.
‘Vrije radicalen’ zijn zeer instabiele atomen die een aantal elektronen missen die ze anders zouden stabiliseren. Ze worden gemaakt wanneer uw lichaam voedsel afbreekt of wanneer u wordt blootgesteld aan tabaksrook of straling.
De reden waarom vrije radicalen gevaarlijk worden geacht, is dat vrije radicalen, om te proberen zich te stabiliseren, het dichtstbijzijnde stabiele molecuul aanvallen en het elektron daarvan stelen. Wanneer het aangevallen molecuul zijn elektron verliest, wordt het zelf een vrije radicaal en begint een kettingreactie. Als het proces eenmaal op gang is gebracht, kan het een kettingreactie teweegbrengen, die uiteindelijk kan leiden tot de ontwrichting van een levende cel.
De opeenhoping van vrije radicalen in de loop der tijd is grotendeels verantwoordelijk voor het verouderingsproces en men denkt dat vrije radicalen een rol kunnen spelen bij kanker, hartziekten en aandoeningen als artritis.
Dus hoe kunnen we vrije radicalen bestrijden?
Het antwoord is anti-oxidanten. Een antioxidant is een stof die oxidatie remt. Zuurstof is in feite een vrije radicaal. Wanneer zuurstof in aanraking komt met vet of pigmenten in voedsel, wordt dit oxidatie genoemd. Als vetten oxideren, produceren ze muffe of ranzige geuren en smaken. Stel je een appel voor waar een hap uit is genomen. Al snel begint het wit van de appel bruin te worden – dit is het effect van oxidatie. Dit proces van oxidatie kan ook in het lichaam gebeuren.
Maar antioxidantmoleculen zijn stabiel genoeg om een elektron te ‘doneren’ aan een vrije radicaal, waardoor ze worden gestabiliseerd. Dit stopt de kettingreactie en vertraagt en remt schade aan cellen.
Jouw lichaam produceert sommige antioxidanten, maar andere zitten in vitaminen die het lichaam niet zelf kan aanmaken. Als je zorgt voor een goede balans van deze vitamines in je voeding, zou je ook extra antioxidante effecten moeten krijgen.
Waar vind je antioxidanten?
Vruchten en groenten zijn de beste bron van antioxidanten, die zich in vitamines bevinden. Een goede vuistregel is dat hoe donkerder de schil en het vruchtvlees van groenten en fruit, hoe hoger het gehalte aan antioxidanten. Maar het is niet alleen fruit en groenten, donkere chocolade en koffie zijn ook een goede bron van antioxidanten, evenals vele andere voedingsmiddelen.
De beste bronnen van antioxidanten zijn:
Vitamine A heeft antivirale eigenschappen en is belangrijk voor gezonde slijmvliezen die onze eerste verdedigingslinie vormen bij het buiten houden van binnendringende ziekteverwekkers in de neus, keel, mond en longen.
Bronnen zijn: Oranje gekleurde groenten en fruit zoals papaja, butternutpompoen, wortelen, zoete aardappelen, tomaten en groene groenten. Ook te vinden in eieren en lever.
Vitamine C helpt bij de bescherming van cellen en houdt ze gezond. Het is ook nodig voor de instandhouding van gezond bindweefsel, dat steun en structuur geeft aan andere weefsels en organen.
Bronnen zijn: bessen, broccoli, spruitjes, bloemkool, grapefruit, boerenkool, kiwi, mango, nectarine, sinaasappel, papaja, zoete aardappel, aardbeien, tomaten, en rode, groene, of gele paprika’s.
Vitamine E is een krachtige antioxidant die samenwerkt met vitamine C en selenium om lichaamscellen te beschermen tegen schade door vrije radicalen.
Bronnen zijn: avocado’s, amandelen, sesamzaad, pinda’s, walnoten, tarwekiemen, zonnebloempitten, cashewnoten, eieren, olijfolie, tonijn, aardappelen, groene bladgroenten.
Mangaan is een co-factor voor een enzym genaamd mangaan superoxide dismutase (MnSOD), dat een krachtige antioxidant is die wordt geassocieerd met bescherming tegen schade door vrije radicalen.
Bronnen zijn: quorn, groene bladgroenten, linzen, roggebrood, bruine rijst, havermout, quinoa, boekweit.
Selenium heeft de reputatie het lichaam te beschermen tegen kanker en helpt het lichaam te beschermen tegen de giftige effecten van zware metalen en andere schadelijke stoffen.
Bronnen zijn: paranoten, tonijn, rundvlees, gevogelte, verrijkt brood en andere graanproducten.
Zink is van vitaal belang voor de immuniteit, omdat het nodig is voor de vorming en activering van T-cellen en helpt bij de bestrijding van virussen. T-cel, ook wel T-lymfocyt genoemd, een type leukocyt (witte bloedcel) is een essentieel onderdeel van het immuunsysteem. T-cellen zijn een van de twee hoofdtypen lymfocyten en B-cellen zijn het tweede type die de specificiteit van de immuunreactie op antigenen (lichaamsvreemde stoffen) bepalen.