Achtergrond: Bacteriële huid- en weke delen infecties (SSTI’s) reageren van oudsher goed op behandeling met beta-lactam antibiotica (bijv. penicilline derivaten, eerste- of tweede-generatie cefalosporines) of macro-liden. Er is echter bezorgdheid gerezen of deze nog wel doeltreffend zijn gezien de opkomende resistentie van Staphylococcus- en Streptococcus-soorten. Daarom zijn artsen begonnen met het gebruik van bèta-lactamines met een breder spectrum (bv. cefalosporines van de derde generatie) of fluoroqui-nolonen voor de behandeling van SSTI’s, in de overtuiging dat deze doeltreffender kunnen zijn, ondanks het beperkte bewijs dat deze aanpak ondersteunt. Falagas en collega’s voerden een meta-analyse uit van studies waarin de bèta-lactamines werden vergeleken met fluoro-chinolonen bij de empirische behandeling van SSTI’s.
De studie: De PubMed en Cochrane databases werden gebruikt om relevante studies te identificeren, gepubliceerd tussen januari 1980 en februari 2006. Om te worden opgenomen, moesten de studies gerandomiseerde gecontroleerde trials zijn die de klinische of microbiologische effectiviteit van de medicatie onderzochten. Studies met febriele neutropene patiënten werden uitgesloten, evenals studies die niet-klinische markers van effectiviteit evalueerden (bv. farmacokinetische analyse). Trials werden ook uitgesloten indien zij antibiotica betroffen die van de markt waren gehaald.
Resultaten: Twintig studies met 4.817 patiënten werden beoordeeld. De in de studies opgenomen beta-lactamagentia waren agentia met uitgebreid spectrum (amoxicilline/clavula-nate , ampicilline/sulbactam , en piperacilline/tazobactam ); cefalosporines van de eerste generatie (cefalexine ); en cefalosporines van de derde generatie (cefotaxime en ceftazidime ). Inbegrepen fluoroquinolonen waren ofloxacine (Floxin), ciprofloxacine (Cipro), fleroxacine (niet beschikbaar in de VS), levofloxacine (Levaquin), en moxifloxacine (Avelox).
Over het geheel genomen waren fluoroquinolonen effectiever dan bèta-lactamantibiotica voor empirische behandeling van SSTI’s, maar het verschil was klein (90,4 versus 88,2 procent resolutie). Fluorochinolonen waren ook effectiever bij de behandeling van milde tot matige SSTI’s. Deze beide voordelen verdwenen echter wanneer cefalosporines van de derde generatie van de analyse werden uitgesloten. Er was ook geen verschil tussen de antibioticaklassen bij de behandeling van matige tot ernstige infecties.
Fluoroquinolonen waren niet effectiever dan bèta-lactam antibiotica bij de behandeling van abcessen en wondinfecties, noch waren ze effectiever bij de behandeling van patiënten die in het ziekenhuis werden opgenomen voor SSTI’s. Microbiologisch gezien waren de eradicatiepercentages van S. aureus- en streptokokkeninfecties gelijk voor de twee groepen van geneesmiddelen. Fluoroquinolonen waren echter effectiever wanneer gramnegatieve of anaerobe infecties werden vastgesteld.
Er werd geen verschil in sterftecijfers gevonden tussen de groepen. Hoewel de meeste medicatiegerelateerde bijwerkingen mild waren en betrekking hadden op het maagdarmkanaal, werden fluoroquinolonen geassocieerd met een significant hoger percentage bijwerkingen in vergelijking met bèta-lactam antibiotica (respectievelijk 19,2 en 15,2 procent).
Conclusie: De auteurs concludeerden dat hoewel fluo-roquinolonen iets effectiever waren in de behandeling van SSTI’s in vergelijking met bèta-lactam antibiotica, dit verschil verdween wanneer cefalosporines van de derde generatie werden uitgesloten. Wanneer ook rekening werd gehouden met het grotere bijwerkingenprofiel van fluorochinolonen, was er geen substantieel voordeel om ze te gebruiken boven bèta-lactammiddelen voor de empirische behandeling van SSTI’s. Hoewel cefalosporinen van de derde generatie vaak worden gebruikt voor de behandeling van SSTI’s, lijken ze minder effectief te zijn dan penicillinen met verlengd spectrum en cefalosporinen van de eerste generatie.