De term “Pax Romana”, wat letterlijk “Romeinse vrede” betekent, verwijst naar de periode van 27 v. Chr. tot 180 v. Chr. in het Romeinse Rijk.
In deze 200 jaar durende periode heerste er een ongekende vrede en economische voorspoed in het hele Rijk, dat zich uitstrekte van Engeland in het noorden tot Marokko in het zuiden en Irak in het oosten. Tijdens de Pax Romana bereikte het Romeinse Rijk qua oppervlakte zijn hoogtepunt en groeide de bevolking tot naar schatting 70 miljoen mensen.
Deze kaart toont het Romeinse Rijk in 117 v. Chr., op het hoogtepunt van de Pax Romana.
Desondanks waren de burgers van Rome relatief veilig en handhaafde de regering over het algemeen wet, orde en stabiliteit. De Pax Romana begon toen Octavianus de leider van het Romeinse Rijk werd.
Burgeroorlog en meer
Na de moord op Julius Caesar brak er in Rome een periode van burgeroorlog uit. Uit deze onrust ontstond het Tweede Driemanschap, bestaande uit Lepidus, Antonius en Octavianus, die de neef was van Julius Caesar. Dit nieuwe driemanschap regeerde Rome een decennium lang, maar net als bij het Eerste Triumviraat ontstonden er uiteindelijk meningsverschillen tussen de leiders.
De romance tussen Antonius en Cleopatra heeft een millennium lang de verbeelding van kunstenaars geïnspireerd.
Octavianus versloeg Lepidus in de strijd, en richtte zijn legers vervolgens tegen de machtigere Marcus Antonius. Antonius was verliefd geworden op en getrouwd met de betoverende koningin van Egypte, Cleopatra. In de Slag bij Actium voor de kust van Griekenland in 31 v. Chr. versloeg Octavianus’ zeemacht de zeemacht van Antonius en Cleopatra, die later beiden zelfmoord pleegden.
Octavianus keerde triomfantelijk terug naar Rome en gaf zichzelf de titel van princeps of “eerste burger”. Octavianus was voorzichtig om de Senaat niet voor het hoofd te stoten door zichzelf tot dictator uit te roepen, zoals zijn oom Julius Caesar had gedaan. Hoewel Octavianus de facto als dictator regeerde, handhaafde hij de senaat en andere instellingen van de republikeinse regering.
In 27 v. Chr. verleende de senaat Octavianus de heilige titel van Augustus. Augustus, zoals hij bekend werd, regeerde 41 jaar lang, en het beleid dat hij voerde legde de basis voor de vrede en stabiliteit van de Pax Romana.
Alle wegen leiden naar Rome
In de 200 jaar van de Pax Romana werd veel vooruitgang geboekt, vooral op het gebied van techniek en kunst. Om hun uitgestrekte rijk in stand te houden, legden de Romeinen een uitgebreid wegennet aan. Deze duurzame wegen vergemakkelijkten de verplaatsing van troepen en de communicatie. De Romeinen bouwden aquaducten om water over land naar steden en boerderijen te vervoeren.
Het Romeinse leger legde de wegen aan die het uitgestrekte Romeinse rijk met elkaar verbonden. Door zand, cement en steen in lagen aan te brengen, creëerden zij duurzame wegen die nog lang na de val van Rome standhielden.
Veel van de vooruitgang in de architectuur en de bouw berustte op de ontdekking van beton door de Romeinen. Beton maakte de creatie van enorme ronde bogen en koepels mogelijk.
Een van de beroemdste bouwwerken gebouwd tijdens de Pax Romana, het Pantheon in Rome, heeft tot op de dag van vandaag een van de grootste vrijstaande koepels ter wereld.
Tijdens de Pax Romana produceerden veel van Rome’s beste schrijvers (zoals Horatius, Vergilius, Ovidius, en Livius) literaire en poëtische meesterwerken. Rome werd de economische, politieke en culturele hoofdstad van de hele westerse wereld.
Caligula’s bizarre en soms sadistische gedrag leidde uiteindelijk tot zijn moord in 41 v. Chr.
Bald is niet mooi
Na de dood van Augustus in 14 v. Chr. regeerden andere Romeinse keizers met wisselende effectiviteit. Eén keizer, Caligula, was geestesziek en misbruikte regelmatig zijn macht. Hij was zo gevoelig voor zijn kaalheid dat hij iedereen verbood op zijn hoofd neer te kijken en sommige mensen met een volle bos haar kaalschoor.
Caligula was een wrede sadist die er een groot genoegen in schepte toe te zien hoe mensen ter dood werden gebracht. In feite vroeg hij vaak om de moorden zo lang mogelijk te laten duren. Caligula had ook een enorme seksuele lust en pleegde incest met zijn zusters.
“Bedenk, wanneer gij zeer geërgerd of bedroefd zijt, dat het leven van de mens slechts een ogenblik is, en dat wij allen na korte tijd dood worden neergelegd.” -Marcus Aurelius
Hij nodigde zelfs zijn lievelingspaard uit om te eten tijdens formele staatsdiners.
Uiteindelijk keerde zijn bizarre en tirannieke gedrag de Romeinen tegen hem, en in 41 v. Chr. werd Caligula vermoord door leden van zijn eigen Praetoriaanse garde.
Niet alle keizers waren ongeschikt om te regeren. In feite regeerde een reeks leiders, bekend als de Vijf Goede Keizers, elkaar opeenvolgend en stonden aan het hoofd van een langdurige periode van vrede en voorspoed.
De laatste van deze keizers, Marcus Aurelius, was de laatste keizer van de Pax Romana. Zijn heerschappij werd gevolgd door de rampzalige heerschappij van zijn wrede zoon Commodus (160-192 n.Chr.). Tegen die tijd had het Rijk moeite om aanvallende stammen aan de grenzen af te weren.