Mensen met een bipolaire stoornis ervaren angst vaak als een symptoom van hun aandoening. Angst vergezelt de diepe depressies en de manische pieken, wat symptomen veroorzaakt die omvatten:
- Compulsief gedrag
- Paniekaanvallen
- Overweldigende angsten en zorgen
- Gevoelens van terreur
- Resteloosheid
- Het vermijden van mensen en plaatsen
- Lichamelijke onrust zoals kortademigheid, hartkloppingen, misselijkheid, zweten, trillen…
- Moeite met concentreren…
Veel mensen met een bipolaire stoornis hebben echter ook een duidelijke angststoornis. Angststoornissen treden op wanneer je zorgen of angsten maanden of zelfs jaren aanhouden. Ze gaan door of er nu wel of geen logische of zinnige reden voor is. Je kunt angstig worden als je alleen al denkt aan gewone dagelijkse verantwoordelijkheden en hoe je de dag doorkomt.
Banden tussen bipolaire stoornis en angst
Het is bekend dat zowel een bipolaire stoornis als een angststoornis vaak samen voorkomen. Uit onderzoek is gebleken dat ongeveer de helft van de mensen met een bipolaire stoornis ook een of andere angststoornis heeft.
De combinatie kan moeilijk zijn voor patiënten. Bipolaire patiënten met een angststoornis hebben een grotere kans op middelenmisbruik en suïcidaal gedrag. De stemmingswisselingen zijn veel dieper en geprononceerder, en de intervallen waarin een “normale” stemming aanwezig is, zijn korter. Angstgevoelens maken dat patiënten in manische fasen meer geneigd zijn tot impulsief, zelfdestructief gedrag. Het is ook aangetoond dat angst een succesvolle behandeling van bipolaire stoornis veel minder waarschijnlijk maakt.
Hoewel het onderzoek wordt voortgezet, hebben artsen ontdekt dat angststoornis enkele elementen gemeen heeft met bipolaire stoornis. Beide worden in verband gebracht met lage niveaus van de neurotransmitter serotonine in de hersenen. Ook is aangetoond dat bipolaire stoornis behandelingen zoals antipsychotische medicijnen de symptomen bij patiënten met een angststoornis verlichten. Triggers voor verschillende symptomen in elke stoornis lijken ook over te gaan in de andere. Zo is slapeloosheid een veel voorkomend symptoom van een angststoornis en is ook aangetoond dat het manische episoden bij bipolaire patiënten uitlokt.
Diagnosticeren van bipolaire stoornis en angststoornis
Een nauwkeurige diagnose van zowel bipolaire stoornis als angststoornis is nodig om de best mogelijke behandeling voor de patiënt na te streven. Enkele aanwijzingen die op de aanwezigheid van beide stoornissen kunnen wijzen, zijn onder meer:
- Stemmingswisselingen die meestal gepaard gaan met angstgevoelens, paniekaanvallen, nervositeit, bezorgdheid en andere symptomen van angst
- Onvermogen om te slapen en aanhoudende gevoelens van angst, zelfs wanneer de persoon niet midden in een manische toestand zit
- Problemen om de juiste medicatie en dosering voor behandeling te bepalen of een verhoogde neiging om bijwerkingen van medicatie te ervaren
- De ontwikkeling van bipolaire of angstsymptomen als een kind, tiener, of jonge volwassene – mensen met beide stoornissen hebben waarschijnlijk een of beide van jongs af aan gehad
Behandeling van bipolaire stoornis en angststoornis
Succesvolle behandeling moet zich richten op zowel de angststoornis als de bipolaire stoornis, maar het naast elkaar bestaan van beide bij een patiënt maakt het behandelplan veel complexer. In het algemeen zullen artsen beginnen met het aanpakken van de bipolaire stoornis door het voorschrijven van een stemmingsstabilisator zoals lithium.
Als de bipolaire symptomen zijn gestabiliseerd, zal de arts vervolgens medicatie voorschrijven voor het behandelen van de angststoornis. Benzodiazepinen worden vaak gebruikt, omdat ze de angst lijken te behandelen zonder de bipolaire stoornis negatief te beïnvloeden. Artsen gebruiken meestal geen antidepressiva, een veel voorkomende klasse van angstmedicatie, omdat is aangetoond dat ze de bipolaire symptomen destabiliseren en verergeren.
Naast medicatie kunnen artsen ook therapie aanbevelen om zowel de bipolaire stoornis als de angst aan te pakken; benaderingen omvatten cognitieve gedragstherapie, gezinstherapie en ontspanningstherapie.