Chronische obstructieve longziekte, of COPD, is een ontstekingsziekte die de luchtstroom naar de longen beperkt. Oudere volwassenen, vooral vrouwen, lopen een verhoogd risico op deze veel voorkomende, vaak te voorkomen ziekte.
COPD is progressief, wat betekent dat het in de loop van de tijd erger wordt. Maar is COPD dodelijk? COPD is de vierde doodsoorzaak in de VS en doodt meer dan 120.000 mensen per jaar.
Over de 16 miljoen mensen hebben COPD, volgens het National Heart, Lung, and Blood Institute. Toch zijn veel mensen met COPD zich er niet van bewust dat ze het hebben.
Lees verder om te leren wat COPD veroorzaakt, wie er risico op loopt, hoe vroege tekenen van COPD kunnen worden geïdentificeerd en hoe het wordt behandeld.
Wat veroorzaakt COPD?
Sigaretten roken is een belangrijke factor bij de ontwikkeling en progressie van COPD. Pijp-, sigaren- en andere vormen van tabaksrook – evenals meeroken – kunnen ook COPD veroorzaken. Andere factoren die bijdragen aan COPD zijn infecties van de luchtwegen, genetische aandoeningen en blootstelling aan luchtverontreinigende stoffen zoals chemische dampen of stof.
Emfyseem en chronische bronchitis zijn de twee meest voorkomende aandoeningen die bijdragen aan COPD. Deze aandoeningen komen meestal samen voor bij mensen met COPD. Ze veroorzaken chronische ontsteking, vernauwing van de luchtwegen, en schade aan de alveoli, dat zijn kleine luchtzakjes in de longen waar de uitwisseling van zuurstof en kooldioxide plaatsvindt.
Wie loopt risico op COPD?
Risicofactoren voor COPD zijn onder meer:
- Roken. Tot 75% van de mensen die COPD hebben, rookt of rookte tabaksproducten.
- Familiegeschiedenis. Mensen met ouders die COPD hebben gehad, hebben meer kans om het te ontwikkelen.
- Blootstelling aan longirriterende stoffen – zoals luchtvervuiling, chemische dampen of stof, en meeroken – kan bijdragen aan COPD.
- Asthma. Zelfs lichte tot matige astma verhoogt iemands risico op COPD. Een adequate behandeling van astma kan echter helpen de ontsteking in de luchtwegen te verminderen, waardoor het risico op COPD afneemt.
- Tuberculose en andere luchtweginfecties tijdens de kindertijd worden in verband gebracht met een verhoogd risico op COPD.
- Genetische factoren. Een zeldzame genetische aandoening die een laag niveau van een eiwit genaamd 1-antitrypsine (AAt) veroorzaakt, kan COPD veroorzaken. Andere genetische factoren kunnen rokers ook meer kans geven om COPD te ontwikkelen.
- Vrouwelijk geslacht. Vrouwen hebben meer kans om COPD te ontwikkelen dan mannen.
- Oldere leeftijd. Mensen die 65 jaar of ouder zijn, lopen een verhoogd risico op COPD.
Stoppen met roken is een belangrijk onderdeel van COPD-preventie. Als uw ouder wordende dierbare rookt, zorg er dan voor dat ze de juiste hulp krijgen van hun arts om te stoppen met het roken van tabaksproducten.
Vroegtijdige tekenen van COPD
Veel mensen met COPD weten niet dat ze het hebben totdat er aanzienlijke schade aan de longen is. Dit komt omdat vroege tekenen van COPD misschien niet opvallen en daarom gemakkelijker te verwerpen zijn.
Als uw dierbare bijvoorbeeld kortademigheid ervaart terwijl hij of zij lichamelijk actief is, kan het zijn dat hij of zij simpelweg de dagelijkse activiteit vermindert. Als gevolg hiervan denkt uw familielid misschien niet dat hij of zij naar de dokter moet totdat COPD is gevorderd en de symptomen ernstiger zijn.
Vroeg kunnen mensen met COPD last hebben van:
- Moeilijke ademhaling, vooral bij activiteit. Naarmate COPD vordert, wordt kortademigheid merkbaar zonder activiteit.
- Chronische hoest die meestal ’s ochtends optreedt en uiteindelijk de hele dag doorgaat.
- Extensief slijm bij het hoesten, ook wel productieve hoest genoemd. Het slijm kan helder, wit, geel of groenig zijn.
Andere tekenen en symptomen van COPD kunnen zijn:
- verkoudheid
- benauwdheid
- vermoeidheid
- gewichtstoename door gebrek aan lichaamsbeweging
- gewichtsverlies door kortademigheid tijdens het eten, vooral wanneer COPD ernstig is
Hoe wordt COPD gediagnosticeerd?
Niet iedereen die last heeft van kortademigheid en een productieve hoest heeft COPD. Andere aandoeningen van de luchtwegen, zoals astma, kunnen soortgelijke symptomen veroorzaken.
De arts van uw dierbare zal vragen stellen over zijn of haar symptomen, familiegeschiedenis en levensstijl. De arts kan vragen of uw ouder rookt of in contact is geweest met andere verontreinigende stoffen of longirriterende stoffen op het werk of thuis.
De arts zal een lichamelijk onderzoek uitvoeren en luisteren naar de longen van uw dierbare. Ze kunnen ook tests bestellen om de longfunctie van uw ouder te controleren.
Spirometrie is een veel voorkomende test voor mensen met tekenen en symptomen van COPD. Deze eenvoudige test meet hoeveel lucht uw dierbare kan inademen en uitademen, en hoe snel ze lucht kunnen uitademen. De arts kan spirometrie gebruiken om COPD op te sporen, de ernst ervan te bepalen en behandeldoelen te stellen.
De arts kan ook opdracht geven voor andere longfunctietests, bloedonderzoek of beeldvormend onderzoek, zoals een röntgenfoto van de borstkas of een CT-scan van de borstkas. Als de oorzaak van de symptomen van uw familielid onduidelijk is, kan beeldvormend onderzoek de arts helpen de diagnose te beperken.
COPD-behandeling
Er is geen genezing voor COPD, maar behandeling kan helpen de symptomen te verlichten en de kwaliteit van leven te verbeteren. Veranderingen in de leefstijl kunnen uw dierbare ook helpen zich beter te voelen, de progressie van de ziekte te vertragen en complicaties te voorkomen.
- Medicatie voor COPD kan de symptomen verlichten en complicaties behandelen. De arts zal de juiste medicatie voor uw dierbare voorschrijven op basis van de ernst van zijn COPD en de symptomen.
Bronchusverwijders helpen de spieren in de luchtwegen te ontspannen om te helpen bij het ademen. Deze medicatie wordt meestal geleverd in de vorm van inhalers. Een combinatie van bronchusverwijders en steroïde-inhalatoren wordt ook gebruikt voor ernstige gevallen van COPD. In sommige gevallen kunnen steroïden – die helpen ontstekingen te verminderen – in pilvorm worden ingenomen.
- Zuurstoftherapie. Uw dierbare kan extra zuurstof nodig hebben. Sommige mensen met COPD gebruiken alleen zuurstof tijdens bepaalde activiteiten, zoals sporten, lopen of traplopen. Anderen hebben het de hele tijd nodig.
- Pulmonale revalidatie geeft mensen met COPD hulpmiddelen om de ademhaling te verbeteren en de symptomen te verlichten. Longrevalidatie omvat oefeningen, voorlichting en voedingsadviezen.
- Stoppen met roken. Stoppen met roken is de belangrijkste stap in de behandeling van COPD. Het helpt de progressie van COPD te vertragen en verergering van de symptomen te voorkomen. Stoppen met roken is moeilijk, maar steungroepen, nicotinevervangende producten en medicatie kunnen helpen.
- Longchirurgie. Mensen met ernstig emfyseem die het niet goed doen met medicatie kunnen een operatie nodig hebben om delen van de long te verwijderen die ernstig beschadigd zijn.
Hoe kan ik mijn dierbare met COPD helpen?
- Help uw dierbare te stoppen met roken. Praat met de arts van uw ouder over het krijgen van hulp bij het stoppen met roken.
- Moedig uw familielid aan om medische afspraken na te komen. Mensen met COPD moeten doorlopend medische zorg krijgen.
- Help uw dierbare bij het omgaan met medicijnen. Als medicijnen volgens voorschrift worden ingenomen, helpen ze de symptomen van COPD te verlichten en de kwaliteit van leven te verbeteren.
- Bespreek met de arts over de griepprik en of uw ouder die elk jaar moet krijgen.
- Wees alert op angst en depressie. Deze aandoeningen komen vaak voor naarmate COPD voortschrijdt. Als uw familielid al enkele weken verdrietig of angstig is, is het belangrijk om naar de dokter te gaan.
- Zorg voor ondersteuning bij dagelijkse taken. Als uw dierbare is gediagnosticeerd met COPD en hulp nodig heeft bij activiteiten van het dagelijks leven, kan hij of zij baat hebben bij begeleid wonen. Begeleid wonen biedt 24-uurs zorg voor senioren die hulp nodig hebben bij dagelijkse taken, zoals aankleden, verzorgen en medicatiebeheer. Het biedt ook maaltijden, wellness-programma’s, huishoudelijke hulp en wasservice. Neem contact op met onze Senior Living Advisors voor gratis informatie over mogelijkheden voor begeleid wonen in uw regio.
Bronnen:
National Heart, Lung, and Blood Institute. COPD. https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/copd.
Centers for Disease Control and Prevention. Basiskennis over COPD. https://www.cdc.gov/copd/basics-about.html.
King Han ML, et al. Chronic obstructive pulmonary disease: Definitie, klinische manifestaties, diagnose en staging. https://www.uptodate.com/contents/chronic-obstructive-pulmonary-disease-definition-clinical-manifestations-diagnosis-and-staging.
Ferguson GT, Make B. Stable COPD: Initial pharmacologic management. https://www.uptodate.com/contents/stable-copd-initial-pharmacologic-management.