Bijna elke student, lid van de faculteit en bibliothecaris weet uit ervaring hoe waardevol Wikipedia eigenlijk kan zijn bij het zoeken naar snelle achtergrondinformatie over bijna elk onderwerp. Maar wat zijn de verschillen tussen Wikipedia en de traditionele, wetenschappelijke naslagwerken die worden opgesomd en beschreven op het tabblad Naslagwerk van deze gids? In dit kader zet ik enkele van die verschillen (en overeenkomsten) uiteen in de context van een van de grootste naslagwerken aller tijden, Encyclopedia Britannica.
De Encyclopedia Britannica bevat zorgvuldig bewerkte artikelen over alle belangrijke onderwerpen. Het voldoet aan het ideale doel van een naslagwerk als een plek om aan de slag te gaan, of om naar terug te verwijzen als je leest en schrijft. De artikelen in de Britannica zijn geschreven door zowel herkenbare als geloofwaardige auteurs. Veel artikelen geven verwijzingen naar boeken en andere bronnen over het behandelde onderwerp. Artikelen zijn geredigeerd op lengte, met als doel studenten (en andere onderzoekers) te voorzien van voldoende achtergrondinformatie zonder ze te overweldigen.
Undergraduates zijn zelden toegestaan om encyclopedie artikelen te citeren. Vraag het aan je professor als je van plan bent dit te doen. De reden voor dit verbod heeft te maken met de functie van naslagwerken. Encyclopedieën zijn het meest geschikt om achtergrondinformatie te geven in plaats van diepgaande analyse of een nieuw perspectief. Het “gesprek” tussen literatuurwetenschappers en historici – of academici in welke andere discipline dan ook – vindt niet plaats binnen de pagina’s of pixels van encyclopedie-artikelen.
Wikipedia is “gezamenlijk geschreven door vrijwilligers van over de hele wereld” en vertrouwt op de collectieve wijsheid van zijn vrijwilligers om de feiten juist te krijgen en om de geuite meningen in evenwicht te brengen. Wikipedia kan natuurlijk zeer nuttig zijn als uitgangspunt voor vele onderwerpen, vooral obscure of onderwerpen met een voorbijgaand of populair belang. Wikipedia artikelen weerspiegelen vaak het enthousiasme van hun anonieme auteur(s) voor het onderwerp. Artikelen zijn soms te gedetailleerd, waardoor het voor niet-ingewijde lezers moeilijk wordt om belangrijke thema’s te identificeren.
Zoals met elk ander naslagwerk, instrueren de meeste docenten studenten om Wikipedia niet te citeren. Maar sommige docenten gaan nog verder en adviseren studenten om Wikipedia niet te raadplegen als achtergrondbron. Verbodsbepalingen van deze aard, die tegenwoordig vrij ongewoon zijn, zijn meestal het gevolg van de vrijwillige aanpak van het bewerken van Wikipedia, die onbetrouwbaar kan zijn. Om veilig te zijn, beschouw Wikipedia als de eerste halte op een onderzoeksreis. Ga verder van Wikipedia naar bewerkte, wetenschappelijke encyclopedieën en andere naslagwerken.
Een interessant compromis tussen traditionele encyclopedieën en Wikipedia is Citizendium, een project dat nog steeds voortkabbelt, maar helaas niet veel tractie heeft gekregen. Het meeste academische werk aan Wikipedia is erop gericht het meer op een wetenschappelijk naslagwerk te laten lijken door tussenkomst van studenten, bibliothecarissen en faculteiten.
Erkentelijkheid: Deze pagina is geïnspireerd door Rick Lezenby, bibliothecaris Sociale Wetenschappen, Temple University Libraries. De tekst is aanzienlijk gewijzigd en uitgebreid ten opzichte van zijn origineel.