Co jakiś czas pojawia się nowy przypadek gruźlicy, choroby, która wydaje się należeć do innej epoki. Tym razem był to wybuch epidemii, z kilkoma przypadkami, w Katalonii. Jednak nie jest to niczym niezwykłym.
Jak wyjaśnia dr Javier García Pérez, koordynator obszaru gruźlicy w Hiszpańskim Towarzystwie Pneumologii i Torakochirurgii, „wiele osób uważa, że gruźlica została zwalczona, ale tak nie jest. W Hiszpanii odnotowuje się około 5.000 przypadków rocznie. Znacznie zmniejszyliśmy liczbę zachorowań, ale nadal są one wyższe niż w krajach sąsiednich.”
Teraz, gdy zbliża się Światowy Dzień Gruźlicy, 24 marca, warto wyjaśnić kilka błędnych przekonań.
JAK WYSTĘPUJE GRUŹLICA
Gruźlica jest zakażeniem wywołanym przez bakterię zwaną pałeczką Kocha, która rozprzestrzenia się przez krople wydalane przez kaszel chorych ludzi. Najczęstszym typem gruźlicy jest ten, który wpływa na płuca, chociaż w jednej trzeciej przypadków może mieć wpływ na inne organy.
To pozostaje bardzo częste zakażenie w dzieciństwie i główną przyczyną śmiertelności w krajach rozwijających się, ponieważ występuje najczęściej w sytuacjach ubóstwa, złej higieny i przeludnionych mieszkań.
Coraz częściej występuje w krajach rozwijających się, gdzie panuje ubóstwo i słaba higiena
Choroba ta ma wysoki wskaźnik śmiertelności w tych krajach z powodu niewystarczających środków higienicznych lub niewielkich zasobów zdrowotnych, gdzie pacjenci nie są diagnozowani lub są leczeni zbyt późno.
GDY NIE JEST TO CHOROBA ŚMIERTELNA
Gruźlica dotyka również kraje rozwinięte, takie jak Hiszpania, gdzie liczba zachorowań wzrosła z powodu napływu emigrantów: jedna trzecia przypadków występuje w tej grupie ludności.
Ale nie tylko oni. 70% przypadków zachorowań występuje wśród ludności tubylczej. Więcej niż na przykład w Niemczech czy Francji. Są one pozostałością ubóstwa, w którym nasz kraj żył przez większą część XX wieku.
W Hiszpanii jest więcej zachorowań niż we Francji czy Niemczech, ale chorobie można zapobiegać i można ją leczyć
Nawet w związku z tym „nie wolno nam wywoływać alarmu, ponieważ obecnie jest to choroba, której można zapobiegać, którą można leczyć i istnieją zasoby zdrowotne i społeczne, aby ją kontrolować”, uspokaja dr García Pérez.
JAK SIĘ CHORUJE NA TUBERCULOZĘ?
Zarażenie następuje poprzez kropelki wydalane przez osoby dotknięte chorobą w wyniku kaszlu.
Dzieci są bardziej narażone niż dorośli na zakażenie gruźlicą, głównie ze względu na cechy systemu obronnego ich organizmu, który jest jeszcze zbyt niedojrzały, aby zwalczać te zarazki.
Zwykle tymi, którzy zarażają dzieci, są chorzy dorośli mieszkający w tym samym domu. Sporadyczny kontakt z osobą chorą nie jest bardzo niebezpieczny. Długotrwała ekspozycja (minimum 6-8 godzin dziennie) w zamkniętym środowisku jest konieczna do zakażenia.
Bakterie wdychane docierają do płuc i tam walczy z nimi system obronny organizmu.
- Jeśli system obronny jest w stanie zwalczyć zakażenie, mamy do czynienia z gruźlicą utajoną.
- Ale jeśli infekcja jest w stanie pokonać mechanizmy obronne, to właśnie wtedy pojawia się choroba.
JAKIE OBJAWY DAJE TURBULOZA?
Główną bronią jest złapanie choroby w jej wczesnym stadium i postawienie prawidłowej diagnozy. Stąd tak ważne jest zwracanie uwagi na objawy.
- Najczęstszym z nich jest kaszel, uporczywy kaszel, przez piętnaście do dwudziestu dni.
- Zaparcie, brak sił i apetytu.
- Gorączka i nocne poty.
Choroba u dzieci na ogół daje niewiele objawów, ponieważ bardzo różni się od reakcji dorosłych. Przenoszenie choroby jest zwykle wykrywane poprzez badanie bliskich kontaktów osoby dorosłej z gruźlicą.
JAK SIĘ JĄ WYKRYWA?
Początkowo może być mylona z zapaleniem płuc. Aby dowiedzieć się tego na pewno, wykonuje się kilka testów:
- Zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej: daje ono informacje o tym, czy w płucach występują plamy lub obrzęk węzłów chłonnych.
- Próba tuberkulinowa: jest to test stosowany w celu stwierdzenia, czy dana osoba miała kontakt z bakterią i czy organizm wytworzył przeciwko niej mechanizmy obronne. Polega ona na zaszczepieniu w skórze białka pałeczki Kocha. Jeśli po 3 dniach pojawi się twarde zapalenie skóry, oznacza to, że dana osoba została zakażona bakterią.
Jednakże cała populacja hiszpańska była szczepiona przeciwko gruźlicy aż do początku lat 80-tych, kiedy to okazało się, że nie zapobiega to chorobie i zostało usunięte z obowiązkowego kalendarza szczepień. Dlatego właśnie próba tuberkulinowa może być pozytywna i myląca.
Do trzydziestu lat temu istniała obowiązkowa szczepionka, która nie była skuteczna
W takich przypadkach można wykonać badanie krwi, aby dowiedzieć się, czy komórki odpowiedzialne za „walkę” z prątkiem zostały uaktywnione, co sugerowałoby, że doszło do zakażenia.
JAKIE JEST LECZENIE?
„Leczenie jest kombinacją kilku antybiotyków w formie tabletek przez sześć miesięcy. Praktycznie 100% zostaje wyleczonych” – wyjaśnia dr García Pérez.
W gruźlicy utajonej, w której pacjent jest zakażony, ale nie zachorował, stosuje się zwykle tylko jedno leczenie profilaktyczne. Tylko u 10% tych chorych rozwinie się później gruźlica.
Gruźlica dziecięca, która jest tak rozpowszechniona, jest tu przypadkiem wyjątkowym
Leczenie dziecięce jest nieco inne. Jeszcze kilka lat temu częściej występowały wśród dzieci, czasami dlatego, że ich system obronny był również osłabiony, na przykład z powodu wirusa wywołującego AIDS.
Dziś prawie nie występują w Hiszpanii, choć niestety zdarzają się w krajach Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej.
Czy MOŻNA ZAPOBIEGAĆ?
„Badane są nowe szczepionki, choć nie ma jeszcze wyników” – mówi dr García Pérez. Dlatego głównym środkiem jest wczesne wykrywanie ognisk choroby i kontrola osób, które miały kontakt z chorymi.
Kontrola osób, które miały bliski kontakt z chorymi jest fundamentalna
Redukcja ubóstwa i większy dostęp do opieki zdrowotnej dla grup defaworyzowanych to inne środki, które mają na celu dalsze zmniejszenie tej liczby chorych, dostosowując nas do naszych sąsiadów.
Kontrola osób, które miały bliski kontakt z chorymi jest fundamentalna
Innymi środkami, które mają na celu dalsze zmniejszenie tej liczby chorych są redukcja ubóstwa i większy dostęp do opieki zdrowotnej dla grup defaworyzowanych.