To był koniec września 1957 roku, a uczniowie w Little Rock Central High School w Arkansas byli w klasie od trzech tygodni. Wszyscy, to znaczy, ale 14-letnia Carlotta Walls i osiem innych nastolatków, którzy mieli być pierwszymi czarnymi uczniami Central High. Zostali oni powstrzymani przed wejściem do szkoły przez rozwścieczony tłum obywateli, wspierany przez grupę Gwardzistów Narodowych Arkansas.
Ale 25 września, pod eskortą wojsk federalnych, Carlotta i jej koledzy z klasy weszli na frontowe schody Central High i przeszli do historii.
Stali się oni najwyżej postawionymi czarnymi uczniami w Stanach Zjednoczonych, którzy zintegrowali wcześniej całkowicie białą szkołę. W tym miesiącu, Little Rock będzie świętować 60 rocznicę tego kluczowego momentu w ruchu praw obywatelskich poprzez uhonorowanie uczniów, którzy stali się znani jako Little Rock Nine, z wydarzeniami obejmującymi przemówienia ośmiu uczniów, jak również byłego prezydenta i gubernatora Arkansas Billa Clintona.
Dla Carlotty Walls LaNier, rocznica jest szansą na podniesienie świadomości na temat walki o równość rasową. „Naszym celem jest, aby ludzie dzisiaj zrozumieli, dlaczego siedzą w klasach z tymi, którzy nie wyglądają jak oni”, mówi TIME. „To było spowodowane naszym sukcesem w Central 60 lat temu.”
The School Year That Made History
Trzy lata wcześniej, Sąd Najwyższy orzekł w Brown v. Board of Education, że segregacja w szkołach była niekonstytucyjna, ale wiele obszarów, takich jak Little Rock, odmówiło wprowadzenia tej decyzji w życie.
Podczas poprzedniego roku szkolnego, Carlotta Walls była uczennicą w całkowicie czarnym gimnazjum, gdzie jej nauczycielka była świadoma decyzji całego okręgu o stopniowym wprowadzaniu zmian, które byłyby wymagane. Nauczyciel zapytał uczniów, czy byliby zainteresowani uczęszczaniem do Central High, najbardziej prestiżowej szkoły średniej w mieście. Carlotta skorzystała z okazji i zapisała się bez pytania rodziców. „Wiedziałam, co oznaczał Brown, i oczekiwałam, że szkoły będą zintegrowane” – mówi LaNier, obecnie 74-letnia. „Chciałam mieć najlepszą dostępną edukację”. Dopiero gdy jej karta rejestracyjna przyszła pocztą w lipcu, jej rodzice dowiedzieli się, że się zapisała.
Ale bycie zapisanym do Central High i uczęszczanie na zajęcia to były dwie różne rzeczy. Pierwszego dnia nowego roku szkolnego, wściekły tłum segregacjonistów skonfrontował dziewięciu uczniów w drodze do Central. Protestujący wykrzykiwali rasistowskie obelgi i skandowali: „Dwa, cztery, sześć, osiem, nie będziemy się integrować”. Gdy nastolatkowie zbliżyli się do szkoły, stanowa Gwardia Narodowa – wysłana przez gubernatora Orvala Faubusa, by egzekwować segregację, pomimo orzeczenia Sądu Najwyższego – zablokowała im wejście.
Prezydent Eisenhower był oburzony. „Mob rule nie może być dozwolone, aby uchylić decyzje sądów”, powiedział w telewizyjnym przemówieniu na Sept 24, 1957. Prezydent wysłał 1200 żołnierzy ze 101 Dywizji Powietrznodesantowej Armii Stanów Zjednoczonych, aby chronili nastolatków.
Ale, chociaż każdemu z Little Rock Nine przydzielono osobistą eskortę wojskową na czas trwania roku, żołnierzom nie wolno było wchodzić do sal lekcyjnych, łazienek czy szatni. W rezultacie LaNier, podobnie jak ośmiu innych czarnych studentów, znosiła codzienne upokorzenia, groźby i przemoc. Uczniowie pluli na nią i wykrzykiwali obelgi w rodzaju „pawian”. Wytrącali jej książki z rąk i kopali ją, gdy schylała się, by je podnieść.
Mimo ciągłych ataków, Carlotta odmówiła płaczu lub odwetu. „Uważałam moich dręczycieli za ignorantów” – mówi. „Nie rozumieli, że mam prawo być w Central. Nie mieli pojęcia o naszej historii, konstytucji czy demokracji.”
Szokujące obrazy uczniów zdominowały krajowe wiadomości. Central High stał się emblematem narodowej walki o integrację rasową. Little Rock było „pierwszym naprawdę publicznym i widocznym testem tego, czy Brown odniesie sukces na Południu”, mówi Michael Brenes, historyk i archiwista z Uniwersytetu Yale. Jak napisała LaNier w swoim pamiętniku, A Mighty Long Way, „Wcześnie nauczyłam się, że podczas gdy żołnierze byli tam po to, aby upewnić się, że nasza dziewiątka pozostanie przy życiu, w każdej innej sytuacji byłam zdana tylko na siebie.”
A uczęszczanie do klasy w 1957 roku nie było końcem walki dla Dziewiątki z Little Rock. W następnym roku gubernator Faubus zamknął wszystkie publiczne szkoły średnie w Little Rock, aby uniknąć integracji, pozostawiając 3700 uczniów na pastwę losu. Carlotta nie zniechęciła się i ukończyła 11 klasę, uczęszczając na kursy korespondencyjne. Na miesiąc przed otrzymaniem dyplomu szkoły średniej, w jej domu wybuchła bomba. Carlotta postawiła sobie za cel powrót do szkoły następnego dnia. „Gdybym nie poszła”, LaNier powiedziała NBC News w 2015 roku, „poczuliby się, jakby wygrali.”
Old Divisions Renewed
Little Rock nie było jedynym miastem, które opierało się desegregacji szkół po decyzji Browna, ale surowe obrazy, które wyłoniły się z tego szczególnego konfliktu, podsyciły publiczne poparcie dla desegregacji w całym kraju. „Kiedy ludzie zobaczyli, co się dzieje, byli naprawdę zszokowani i przerażeni” – mówi Brenes. „Nie sądzę, że gdyby nie Little Rock, nie doszłoby do takiego rozwoju Ruchu Praw Obywatelskich.”
Kryzys w Central High School doprowadził do zwiększenia integracji szkół w całym kraju. Ale 60 lat później, wiele szkół publicznych w USA jest nadal podzielonych. Liczba szkół odizolowanych wzdłuż linii rasowych i ekonomicznych wzrosła ponad dwukrotnie w ciągu 13-letniego okresu kończącego się w roku szkolnym 2013, zgodnie z badaniem 2016 Government Accountability Office. Co więcej, raport stwierdził, że szkoły z większymi koncentracjami czarnych lub latynoskich i biednych uczniów oferowały mniej możliwości edukacyjnych, w tym nauki, matematyki i klas przygotowujących do college’u.
„Statystyki są tragiczne”, mówi Brenes. „To już nie jest południowy problem. To jest problem narodowy.”
Jak uwaga narodu zwraca się z powrotem do Little Rock, LaNier postrzega rocznicę przejścia Dziewięciu z Little Rock przez drzwi Central High School zarówno jako świętowanie postępu, jak i wezwanie do działania.
„Nadal mamy pracę do wykonania”, mówi. „Musimy się upewnić, że postęp, którego dokonaliśmy, nie zostanie odwrócony.”
Lina Mai jest redaktorem ds. edukacji w TIME Edge.
Kontakt pod adresem [email protected].