Nazwy gigantycznych bestii lub potworów opisanych w Księdze Hioba. Pierwsza pochodzi od rdzenia oznaczającego „zwijać”, „skręcać”; druga jest formą liczby mnogiej od „behemah”=”bestia.”
– Dane biblijne:
Według midraszu, lewiatan został stworzony piątego dnia (Yalḳ., Gen. 12). Pierwotnie Bóg stworzył samca i samicę lewiatana, ale aby nie dopuścić do zniszczenia świata przez rozmnożenie gatunku, zabił samicę, zachowując jej ciało na ucztę, która zostanie wydana sprawiedliwym w momencie nadejścia Mesjasza (B. B. 74a). Ogromne rozmiary lewiatana ilustruje R. Johanan, od którego pochodzą prawie wszystkie haggadot dotyczące tego potwora: „Pewnego razu płynęliśmy statkiem i zobaczyliśmy rybę, która wystawiła głowę z wody. Miała ona rogi, na których było napisane: 'Jestem jednym z najpodlejszych stworzeń, jakie zamieszkują morze. Mam trzysta mil długości i wchodzę dziś w paszczę Lewiatana” (B. B. l.c.). Kiedy lewiatan jest głodny, donosi R. Dimi w imieniu R. Johanana, wydziela ze swej paszczy żar tak wielki, że wszystkie wody głębin wrzą, a gdyby włożył głowę do raju, żadna żywa istota nie mogłaby znieść jego zapachu (ib.). Jego miejscem zamieszkania jest Morze Śródziemne; a wody Jordanu wpadają do jego paszczy (Bek. 55b; B. B. l.c.).
Ciało lewiatana, a zwłaszcza jego oczy, posiadają wielką moc oświetlania. Takiego zdania był R. Eliezer, który podczas podróży w towarzystwie R. Jozuego, wyjaśnił temu ostatniemu, gdy ten przestraszył się nagłego pojawienia się jaskrawego światła, że prawdopodobnie pochodziło ono z oczu lewiatana. Powołał się on na słowa z Księgi Hioba xli. 18: „Z jego nerwów bije światło, a jego oczy są jak powieki poranka” (B. B. l.c.). Jednak mimo swej nadprzyrodzonej siły, lewiatan boi się małego robaka zwanego „kilbit” (
), który przyczepia się do skrzeli dużych ryb i zabija je (Szab. 77b).
W czasach mesjańskich.
Lewiatan zajmuje poczesne miejsce w literaturze hagadycznej w związku z nadejściem Mesjasza. Nawiązując do Księgi Hioba xl. 30 (Hebr.), „a pobożni wydadzą z niego ucztę”, R. Johanan mówi, że w czasie zmartwychwstania Bóg wyda ucztę dla sprawiedliwych, na której zostanie podane ciało lewiatana (B. B. l.c.). Nawet polowanie na lewiatana będzie źródłem wielkiej przyjemności dla sprawiedliwych. Ci, jak mówi R. Judan bar Simon, którzy nie brali udziału w pogańskich sportach, będą mogli uczestniczyć w polowaniu na lewiatana i behemota (Lev. R. xiii. 3). Gabrielowi zostanie powierzone zadanie zabicia potwora; nie będzie on jednak w stanie wykonać swego zadania bez pomocy Boga, który rozdzieli potwora swym mieczem. Według innej hagady, gdy Gabriel zawiedzie, Bóg nakaże lewiatanowi stoczyć walkę z wołem górskim („shor habar”), która zakończy się śmiercią ich obu (B. B. 75a; Pesiḳ. s. 188b). Mięso lewiatana będzie nie tylko pożywieniem dla stołu sprawiedliwych, ale będzie go także pod dostatkiem na jarmarkach w Jerozolimie (B. B. l.c.). Ze skóry lewiatana Bóg uczyni namioty dla pobożnych pierwszego stopnia, przepaski dla drugich, łańcuchy dla trzecich, a naszyjniki dla czwartych. Pozostała część skóry zostanie rozpostarta na murach Jerozolimy; a cały świat zostanie oświetlony jej blaskiem (ib.).
Interpretacja symboliczna.
Te haggady dotyczące lewiatana są interpretowane jako alegorie przez wszystkich komentatorów z wyjątkiem niektórych ultrakonserwatystów, jak Baḥya ben Aszer („Shulḥan Arba'”, rozdz. iv., s. 9, kol. 3). Według Majmonidesa, uczta jest aluzją do duchowej radości intelektu (komentarz do Sanh. i.). Nazwa, jak mówi, pochodzi od 
(„łączyć”, „jednoczyć”) i oznacza wyimaginowanego potwora, w którym połączone są najróżniejsze zwierzęta („Moreh”, iii., rozdz. xxiii.). W literaturze kabalistycznej „przeszywający lewiatan” i „krzywy lewiatan” (Iz. xxvii. 1), na których opiera się hagada dotycząca polowania na to zwierzę, interpretowane są jako odnoszące się do Szatana-Samaela i jego małżonki Lilith („’Emeḳ ha-Melek,” s. 130a), podczas gdy Ḳimḥi, Abravanel i inni uważają, że wyrażenia te są aluzją do zniszczenia mocy wrogich Żydom (por. Manasseh ben Israel, „Nishmat Ḥayyim”, s. 48; zob. także Kohut, „Aruch Completum”, s. v. „Lewiatan”, dla innych odniesień, oraz jego esej w „Z. D. M. G.” t. xxi., s. 590, dla paraleli w literaturze perskiej). Powiedzenia hagady zawładnęły wyobraźnią poetów, którzy wprowadzili aluzje do uczty Lewiatana do liturgii.
S. S. I. Br. – W literaturze apokryficznej:
Zarówno lewiatan jak i behemot zajmują poczesne miejsce w eschatologii żydowskiej. W Księdze Enocha (lx. 7-9), Enoch mówi:
(Charles, „Księga Enocha”, str. 155; porównaj. „tajemne komnaty Lewiatana”, które Elihu b. Berakel, Buzita, ujawni, Cant. R. i. 4).
„Tego dnia powstaną dwa potwory: żeński potwór, nazwany 'Lewiatan’, który zamieszka w głębinach oceanu nad źródłami wód; lecz męski jest nazwany 'Behemot’, który zajmuje swą piersią pustkowie nazwane 'Dendain’, na wschodzie ogrodu, gdzie mieszkają wybrani i sprawiedliwi. I prosiłem tego drugiego anioła, aby mi pokazał potęgę tych potworów; jak zostały one stworzone jednego dnia, jeden z nich został umieszczony w głębi morza, a drugi w głównej części pustkowia. I przemówił do mnie: 'Ty synu człowieczy, czy szukasz tutaj, aby poznać to, co jest ukryte?'”
Według II Esdras vi. 49-53, Bóg stworzył piątego dnia dwa wielkie potwory, lewiatana i behemota, i rozdzielił je, ponieważ siódma część świata, która była przeznaczona dla wody, nie mogła ich pomieścić razem, i dał behemotowi tę część, która została wysuszona trzeciego dnia i miała tysiąc gór, które według Ps. i. 10, jak rozumieją hagadyści („behemot na tysiącu wzgórz”; comp. Lev. R. xxii.; Num. R. xxi.; i Job xl. 20), dostarczają behemotowi potrzebnego pożywienia. Lewiatanowi Bóg dał siódmą część ziemi wypełnioną wodą; i zarezerwował to na przyszłość, aby objawić, przez kogo i w jakim czasie lewiatan i behemot powinni być zjedzeni.
W syryjskiej Apokalipsie Barucha, xxix. 4, również przepowiedziano czas, kiedy behemot wyjdzie ze swego odosobnienia na lądzie, a lewiatan z morza, i te dwa gigantyczne potwory, stworzone piątego dnia, posłużą jako pokarm dla wybranych, którzy przeżyją w dniach Mesjasza.
Wśród gnostyków.