En Español, Guía de terapias para la afasia
Er zijn twee algemene categorieën van therapieën, en de meeste clinici gebruiken beide:
- Impairment-based therapieën zijn gericht op het verbeteren van de taalfuncties en bestaan uit procedures waarbij de clinicus specifieke luister-, spreek-, lees- en schrijfvaardigheden direct stimuleert.
- Communicatie-gebaseerde (ook wel consequentie-gebaseerde) therapieën zijn bedoeld om de communicatie op welke manier dan ook te verbeteren en de steun van verzorgers aan te moedigen. Deze therapieën bestaan vaak uit meer natuurlijke interacties met echte communicatieve uitdagingen.
Beslissingen over de aanpak hangen af van de behoeften en wensen van een individu. Therapie voor een zeer lichte stoornis zal waarschijnlijk verschillen van therapie voor een zeer ernstige stoornis. Ook verandert de therapie in de loop van de tijd naarmate de persoon met afasie verbetert.
Impairment-based therapies
Een persoon met afasie wil aanvankelijk beter spreken en de taal van anderen begrijpen. Daarom proberen spraak-taalpathologen te repareren wat kapot is. Therapieën richten de aandacht van een persoon op taken die hem of haar in staat stellen zo goed mogelijk te begrijpen en te spreken. Een therapiesessie kan het enige moment van de dag zijn waarop de mentale mechanismen van taal worden geoefend met minimale frustratie.
De ogenschijnlijk beperkte tijd met een therapeut kan worden aangevuld met huiswerk en computerprogramma’s. Er is computersoftware ontworpen om woordvinding, begrip en problemen uit het echte leven, zoals het wisselen van geld, te oefenen. Therapietijd kan worden verlengd met professioneel begeleide hulp van verzorgers.
Clinische onderzoekers hebben therapieën ontwikkeld die gericht zijn op specifieke gebieden van taalstoornis, zoals het ophalen van werkwoorden en het formuleren van zinsbouw. Een voorbeeld van een experimentele behandeling is het gebruik van een virtuele therapeut die via een computermonitor spreekt. Er is veel klinisch onderzoek verricht om bewijs te leveren voor de effectiviteit van op stoornissen gebaseerde therapieën.
Communicatiegerichte therapieën
Hoewel iemand met afasie vooral beter wil spreken, kan communicatie nog steeds frustrerend zijn. Communicatiegerichte behandelingen helpen de persoon gedeeltelijk bij het overbrengen van boodschappen en gevoelens met alternatieve communicatiemiddelen. Bij deze oriëntatie worden ook compenserende strategieën gebruikt. Bovendien wordt de persoon aangemoedigd om alle resterende taalvaardigheden te gebruiken waarmee boodschappen kunnen worden overgebracht. Op communicatie gebaseerde activiteiten blijven dus gedeeltelijk “taal-gebaseerd” en zullen waarschijnlijk tegelijkertijd op beperkingen gebaseerde doelstellingen omvatten.
Revalidatiespecialisten besteden aandacht aan de gevolgen van handicaps voor de kwaliteit van het leven. Spraak-taaltherapeuten zetten groepsactiviteiten in om de deelname van een persoon aan het dagelijkse leven te vergemakkelijken. Deze activiteiten worden sociale benaderingen of op participatie gebaseerde benaderingen genoemd. De methoden variëren van het bieden van zinvolle contexten binnen een revalidatie-instelling tot het wagen van activiteiten buiten dergelijke instellingen. Deze methoden kunnen de nadruk leggen op een terugkeer naar vroegere activiteiten en interacties, maar er zijn ook een paar centra die bemand worden door vrijwilligers die effectief een nieuwe gemeenschap creëren voor mensen met afasie.
Voorbeelden van specifieke therapieën
Er zijn vele namen voor afasietherapieën. Sommige vertegenwoordigen kleine variaties van fundamentele procedures, en men zou kunnen overdrijven door te zeggen dat er evenveel methoden zijn als er therapeuten zijn. Sommige methoden zijn echter enigszins uniek en bekend, en klinische onderzoekers onderzoeken nieuwe strategieën of nieuwe invalshoeken voor gevestigde strategieën. Hieronder volgen enkele voorbeelden van specifieke therapieën.
Impairment-based
Contstraint-geïnduceerde therapie (CIT): Deze therapie is gemodelleerd naar een fysiotherapie voor verlamming waarbij een patiënt wordt “gedwongen”, bijvoorbeeld, om een gestoorde kant van het lichaam te gebruiken, omdat de goede kant beperkt of begrensd is. Bij toepassing van dit principe op communicatiefuncties, kan een persoon met afasie worden beperkt in het gebruik van intacte gebaren om de persoon te leiden tot het gebruik van verminderde gesproken taal.
Een tweede, en misschien meer bekende, component van deze behandeling is dat hij intensiever is dan typische therapieschema’s en dat hij een relatief korte duur heeft. De therapie kan bijvoorbeeld gedurende twee weken dagelijks drie uur worden gegeven. Studies naar CIT zijn uitgebreid tot buiten Duitsland en Houston, maar het wordt nog niet gedekt door de verzekering.
Constraint-geïnduceerde therapie is bijna het tegenovergestelde van compenserende strategieën waarbij de persoon met afasie wordt aangemoedigd om intacte capaciteiten te gebruiken om te communiceren. Het is waarschijnlijk dat een therapeut beide benaderingen zal toepassen.
Melodische Intonatie Therapie (MIT): Ontwikkeld door Robert Sparks in Boston, is MIT gebaseerd op een observatie dat sommige personen met afasie “het beter zingen dan zeggen”. De methode bestaat uit een reeks stappen waarin een individu een kunstmatig melodieuze productie van zinnen oefent. Het is aanbevolen voor mensen met een expressieve vorm van afasie en een goed begripsvermogen. Wij letten op het individu dat veel beter spreekt met melodische intonatie maar er niet in slaagt deze prestatie over te brengen naar natuurlijke conversatie.
Tele-rehabilitatie: Gevestigde procedures worden via Internet met webcamera’s aangeboden, zodat de therapeut en de persoon met afasie elkaar kunnen zien en horen. Nog niet op grote schaal beschikbaar en nog niet gedekt door Medicare, wordt het ontwikkeld door William Connors in Pittsburgh.
Specifieke op communicatie gebaseerde methoden
PACE-therapie (Promoting Aphasics’ Communicative Effectiveness): Deze procedure is een kleine variatie op de basis plaatjes-noemen oefening, maar de aanpassingen introduceren elementen van conversatie in de interactie Deze aanpassingen omvatten de persoon met afasie en de therapeut die om de beurt boodschappen overbrengen, plaatjes voor boodschappen verborgen voor de luisteraar, en een vrije keuze van modaliteiten voor het overbrengen van boodschappen. Ontwikkeld door Jeanne Wilcox en Albyn Davis in Memphis, blijkt het populair te zijn geweest in Europa waar de meeste studies zijn uitgevoerd.
Conversational coaching: Ontwikkeld door Audrey Holland in Arizona, deze strategie is gericht op het vergroten van communicatief zelfvertrouwen door het oefenen van gescripte gesprekken. Met de hulp van Leora Cherney in Chicago, is deze methode geïntegreerd in een computerprogramma. Het heet “AfasieScripts” en bevat een virtuele therapeut om hulp te bieden aan de persoon met afasie.
Ondersteunde conversatie: Ontstaan door Aura Kagan in Toronto, Canada, is ondersteunde conversatie een bijzondere strategie voor het vergroten van communicatief vertrouwen die vaak wordt aangetroffen in ondersteuningsgroepen in de gemeenschap. Vrijwilligers worden getraind om echte gesprekken te voeren met personen die afasie hebben. Vergelijkbare therapieën zijn beschreven als “conversatietherapie” of “steigerconversaties.”
Een algemene opmerking
Er zijn vele andere therapieën, en de meeste van de genoemde therapieën worden voortdurend onderzocht op hun effectiviteit. Een spraak-taalpatholoog stemt een therapieprogramma af op de wensen en mogelijkheden van de individuele cliënt, waarbij ook rekening wordt gehouden met de capaciteiten van de revalidatie-instelling en de beschikbaarheid van ondersteuning door de verzorger.
Geschreven door G. Albyn Davis, Ph.D., CCC-SLP (feb 2011)