Cordelia
(Klik op de personage-infographic om te downloaden.)
Cordelia is de favoriete dochter van koning Lear, totdat ze weigert de oude man te vleien en zonder bruidsschat uit het koninkrijk wordt gezet. Kort daarna trouwt ze met de koning van Frankrijk en vormt ze een leger om tegen haar boze zussen te vechten en haar vaders land terug te winnen.
De perfecte dochter?
Cordelia is een van de weinige echt principiële mensen in King Lear. Vergeleken met haar twee zusters, is ze een heilige. Regan en Goneril vleien hun vader en gooien hem het huis uit als ze zijn geld hebben. Cordelia daarentegen weigert haar liefde voor Lear publiekelijk te maken en vergeeft haar vader gemakkelijk wanneer Lear tot inkeer komt. Cordelia’s eerlijkheid en integriteit staan in contrast met de zelfzuchtige onoprechtheid van haar zusters.
Door dit alles is het voor Cordelia gemakkelijk om te lijken op een Assepoesterfiguur en Regan en Goneril om te lijken op de boze stiefzusters. Maar Cordelia’s karakter is niet eendimensionaal; ze is meer dan alleen “de goede dochter.”
Zo deelt ze zeker de koppigheid van haar vader. Ondanks dat ze alles heeft verloren, weigert ze toe te geven tijdens die eerste scène. Sommige critici zijn het met Lear eens en verwijten Cordelia dat ze te trots is. Cordelia beweert dat ze “haar hart niet in haar mond kan stoppen” en beweert dat ze gewoon niet in staat is om haar liefde voor haar vader te beschrijven (1.1.100-101). Maar als je bedenkt hoe gemakkelijk dit meisje haar zussen bekritiseert, en zich later verdedigt tegenover de mannen met wie ze wil trouwen, is angst voor spreken in het openbaar duidelijk niet haar probleem.
Waarom weigert Cordelia dan mee te doen aan Lear’s kleine spelshow-achtige liefdestest? Serieus, een oude man wil een beetje vleierij, waarom gaat hij daar niet gewoon in mee?
Rivaliserende broer of zus
Het basisantwoord is dat Cordelia gewoon te principieel is – misschien wel te authentiek – om mee te doen aan zoiets smakeloos en zo nep. Op deze manier geeft Cordelia’s gedrag de bezorgdheid van het stuk weer over het feit dat woorden nooit nauwkeurig menselijke gevoelens kunnen overbrengen, waarover we het meer hebben in onze themadiscussie over “Taal en Communicatie.”
We willen er ook op wijzen dat veel van Cordelia’s motivatie in de scène niet voortkomt uit frustratie over haar vader, maar uit woede over de onoprechtheid van haar zussen. Er is een serieuze rivaliteit tussen de broers en zussen aan de gang, en dat is niet leuk. (Zie onze bespreking van “Familie” voor meer over de betekenis van al het huiselijke drama in het stuk). Cordelia verscheurt hen aan het eind van de scène op een zeer onheilige manier.
Reünie met Lear
Na de scènes van verblinding, marteling en waanzin is er toch iets bijna heiligs aan Cordelia’s reünie met Lear. Hoewel zo’n contrast essentieel is, wil dat niet zeggen dat hun hereniging alleen maar rozengeur en maneschijn is.
Cordelia mag dan dapper genoeg zijn om een leger op de been te brengen om haar vader te verdedigen, maar als het erop aankomt haar vader eindelijk te begroeten, aarzelt ze. “Hij wordt wakker. Spreek met hem,” zegt Cordelia tegen de dokter (4.7.48). Pas als de dokter nee zegt, probeert Cordelia met haar vader te praten. Waarom aarzelt ze? Is ze bang dat Lear nog steeds boos op haar is? Is ze boos omdat haar vader erkent dat zij een machtspositie over hem inneemt?
Cordelia en de Maagd Maria
Op dit punt willen we u graag onderbreken en u enkele wetenschappelijke interpretaties geven. Een grote daarvan is de christelijke interpretatie van Cordelia’s karakter – Cordelia lijkt de christelijke deugden van barmhartigheid, liefdadigheid en eerlijkheid te tonen.
Sommigen hebben zelfs betoogd dat Cordelia een Christus-figuur is, omdat zij een onschuldige is die ter dood wordt gebracht, en omdat Lear tevoorschijn komt terwijl hij haar draagt, een duidelijke verwijzing naar de Pietà. (Dat is het bekende beeld van de Maagd Maria, de moeder van Christus, die haar dode zoon in haar armen houdt. Jezus en Cordelia zijn vergelijkbare beelden, met de geslachten verwisseld). Het is echter onduidelijk wat Cordelia’s dood verlost – sommige geleerden beweren dat haar verlies Lear verlost, maar dat is een nogal controversiële interpretatie.
Feministische interpretaties
Feministische geleerden daarentegen vinden Cordelia een onrealistisch personage. Ze is niet veel meer dan een mannelijke fantasie, beweren ze. In het begin verzet Cordelia zich tegen de eisen van haar vader en laat ze haar eigen identiteit gelden. Ze weigert al haar liefde aan haar vader te geven en houdt een deel achter om aan haar toekomstige echtgenoot te schenken. Maar aan het eind van het stuk is Cordelia’s onafhankelijkheid verdwenen. Lears aanvankelijke droom om de liefde van zijn dochter helemaal voor zichzelf te hebben, wordt werkelijkheid wanneer Lear en Cordelia samen naar de gevangenis gaan.
Lear’s verheuging om alleen te zingen “like birds i’ th’ cage” is, volgens feministische interpretatie, minder een symbool van Lears persoonlijke groei dan een bewijs dat Lear helemaal niet veranderd is (5.3.10). Hij wilde Cordelia’s liefde monopoliseren, en in de gevangenis zal hem dat ook lukken. Feministische geleerden wijzen erop dat Cordelia tijdens haar laatste levende scène nauwelijks spreekt, en sterft door wurging – een symbolische voorstelling van het feit dat ze niet langer een eigen stem heeft.