J. Horning
Close up van een blad van Damascusstaal:
Zo rond 500 na Christus begonnen zwaardsmeden in het Midden-Oosten messen en zwaarden te produceren met een kracht en snijvermogen die door geen enkele andere beschaving in die tijd werd geëvenaard. De superioriteit van deze wapens kwam van het staal dat ze gebruikten om ze te maken. Het staal was harder en kon langer scherp blijven dan andere staalsoorten. Er wordt beweerd dat één van deze messen door een vallende zijden sjaal kon snijden. Europeanen die deze prestatie zagen, waren stomverbaasd: hun wapens waren tot niets in staat dat te benaderen. De klingen van deze wapens hadden ook een karakteristiek golvend patroon. Omdat het staal oorspronkelijk in Damascus zou zijn gemaakt, werd het bekend als “Damascus” staal.
Velen in Europa zagen deze staalsoorten en probeerden het effect na te bootsen door bewerking. Zij konden echter het geheim niet ontdekken, en konden het niet maken. Hoewel er vraag was naar Damascus staal, werd het in de 19e eeuw niet meer gemaakt. Dit staal was 11 eeuwen lang geproduceerd, en in slechts één generatie was de manier waarop het werd vervaardigd volledig verloren gegaan. De reden waarom het verdween bleef een mysterie tot slechts een paar jaar geleden.
Het blijkt dat de techniek niet verloren ging, maar gewoon ophield te werken. Het “geheim” dat zulke hoge kwaliteit wapens opleverde lag niet in de techniek van de zwaardsmeden, maar veeleer in de samenstelling van het materiaal dat zij gebruikten. De zwaardsmeden haalden hun stalen staven uit India. In de 19e eeuw veranderde het mijngebied waar die staven vandaan kwamen. Deze nieuwe staven hadden iets andere onzuiverheden dan de vroegere staven. Door de nieuwe samenstelling konden de nieuwe staven niet tot Damascusstaal worden gesmeed. Omdat de zwaardsmeden de aard van het materiaal dat zij gebruikten niet begrepen, ging Damascus staal verloren toen dat materiaal veranderde.
In 1998 herontdekte J.D. Verhoeven de samenstelling waaruit dit staal zou ontstaan. Zijn artikel over dit onderwerp is te vinden op de JOM site. Het is nu weer mogelijk voorwerpen te kopen die van echt Damascus staal zijn gemaakt (niet patroon-gelast).