Rainforest Lemur
De Lemur of Ringstaart Lemur (Lemur Catta) is een grote halfaap (die vormen vertegenwoordigt die voorouder waren van apen, mensapen en mensen), behorend tot de familie Lemuridae’.
Zoals alle andere lemuren, komt hij alleen voor op het eiland Madagaskar en de Comoren voor de Oostkust van Afrika.
Hoewel hij bedreigd wordt door habitatvernietiging en daarom op de Rode Lijst van de IUCN staat als ‘kwetsbaar’, is de Ringstaartmaki de meest voorkomende maki in dierentuinen wereldwijd omdat hij zich in gevangenschap gemakkelijk voortplant.
Maki Kenmerken
Rainforestmaki’s zijn meestal grijs met witte ondervleugels. Lemuren hebben een slank postuur, een smal gezicht dat wit is met zwarte vlekken rond de ogen en een zwarte vosachtige snuit. De maki is gemakkelijk te herkennen aan zijn lange, borstelige staart die is omzoomd met zesentwintig zwart-witte ringen. De staart van een maki begint altijd met een witte streep en eindigt met een zwarte streep. Hun staart is langer dan hun lichaam met een lengte tot 56 centimeter.
De maki heeft achterste ledematen die langer zijn dan hun voorste ledematen en de handpalmen en voetzolen zijn opgevuld met zachte, leerachtige huid. Hun vingers zijn slank en halfhandig (semi-handig) met platte, mensachtige nagels. Lemuren hebben aan de tweede teen van elke achterpoot een klauw, de zogenaamde “toiletklauw” (een kamachtige klauw), die gespecialiseerd is voor de verzorging. Deze primaten verzorgen zich ook oraal door te likken en tanden te schrapen met smalle, horizontale ondersnijtanden en hoektanden, die een “tandenkam” worden genoemd.
De ogen van maki’s hebben een heldergele of oranje kleur, die dezelfde kleur blijft vanaf het moment dat ze worden geboren. Volwassen dieren kunnen een lichaamslengte van 46 centimeter en een gewicht van 5,5 kilogram bereiken.
Lemur Communicatie
Lemuren gebruiken hun reukzin om met elkaar te communiceren. Maki’s hebben geurklieren op hun achterwerk en op hun poten die geuren achterlaten op oppervlakken die ze tegenkomen. Als er andere maki’s langskomen, ruiken ze die geuren en kunnen ze zien dat er een andere maki is geweest. Maki’s hebben grote, borstelige staarten die ze in de lucht zwaaien als een andere vorm van communicatie. Deze grote staarten helpen maki’s ook hun evenwicht te bewaren als ze van boom naar boom springen.
Lemur-dieet
De maki eet vooral vruchten en bladeren, vooral die van de ’tamarindeboom’ (Tamarindus indica). Indien beschikbaar, kan tamarinde tot 50% van het jaarlijkse dieet van de Lemuur uitmaken. De Lemur eet ook bloemen, kruiden, schors en sap. Ook is waargenomen dat hij vergaan hout, aarde, insecten en kleine gewervelde dieren eet.
Lemur Habitat
Lemuren hebben verschillende habitats op Madagaskar, variërend van regenwouden tot droge gebieden van het eiland. Ze leven in loofbossen met grasbodems of bossen langs rivieroevers (galerijbossen). Sommigen leven ook in natte, gesloten struikgewassen waar weinig bomen groeien. Aangenomen wordt dat de Lemur oerbossen (bossen die ongestoord zijn gebleven door menselijke activiteit) nodig heeft om te overleven. Dergelijke bossen worden nu in een alarmerend tempo gekapt.
Gedrag van de Lemur
De Lemur is dagactief (een dier dat overdag actief is en ’s nachts rust) en bewoont zowel de grond (terrestrisch) als de bomen (boombewonend) en vormt troepen van maximaal 25 individuen. De sociale hiërarchie wordt bepaald door het geslacht.
De vrouwtjes hebben een duidelijke hiërarchie en overheersen de mannetjes in alle omstandigheden, met inbegrip van de voederprioriteit. Mannetjes hebben de neiging zich te beperken tot een lagere of buitengrens van de groepsactiviteit en wisselen ongeveer om de 3 jaar van troep. Lemurgroepen eisen omvangrijke territoria op die kunnen overlappen met die van andere groepen. Tot 5,6 kilometer van dit territorium kan worden afgelegd in een enkele dag foerageren.
Lemuren zijn zeer vocale dieren. Ongeveer vijftien verschillende vocalisaties worden gebruikt om de groep bij elkaar te houden tijdens het foerageren en de groepsleden te waarschuwen voor de aanwezigheid van een roofdier of bedreiging. Mannelijke en vrouwelijke maki’s markeren hun geur met hun genitale regio’s, ze bezitten ook geurklieren op hun polsen en op het oppervlak van hun schouders.
Deze klieren scheiden een vettige substantie af die wordt gebruikt om territoria af te bakenen en de dominantiehiërarchie van de groep te handhaven. De mannetjes bezitten ook een doornige spoor op elke pols die tegen boomstammen wordt geschraapt om groeven te maken die met hun geur worden ingesmeerd.
In uitingen van agressie zullen de mannetjes zich bezighouden met een sociaal vertoongedrag dat “stinkgevechten” wordt genoemd en dat erin bestaat hun staart te bedekken met geur uit hun klieren en dan met de geurende staart te zwaaien naar mannelijke rivalen. Mannetjes zwaaien ook wel eens met hun geurende staart naar vrouwtjes als een vorm van hofmakerij. Meestal leidt dit ertoe dat het wijfje het mannetje in de boeien slaat of bijt. Ondanks het feit dat hij voornamelijk viervoetig is, kan de maki zich oprichten en op zijn achterpoten balanceren, meestal voor agressieve vertoningen.
In de ochtenden koesteren maki’s zich meestal om zich op te warmen. Ze zitten met hun gezicht naar de zon in wat vaak wordt omschreven als een ‘zonaanbiddende’ houding of ‘lotushouding’. Ze zitten echter met gestrekte benen naar buiten, niet met gekruiste benen, en steunen vaak op nabijgelegen takken. Het baden is vaak een groepsactiviteit.
Lemur Voortplanting
Het voortplantingsseizoen van de Lemur loopt van april tot juni, waarbij het wijfje ongeveer 24 – 48 uur in bronst (de periode van loopsheid) is. De dracht (zwangerschap) duurt ongeveer 146 dagen (2 – 5 maanden), en resulteert in de geboorte van één of twee jongen. De jonge maki’s beginnen vast voedsel te eten na twee maanden en zijn volledig gespeend na vijf maanden.
Wanneer maki’s geboren worden, worden ze in de bek van hun moeder gedragen tot ze oud genoeg zijn om zelf aan haar pels te hangen. Mannetjes zijn geslachtsrijp als ze twee en een half jaar oud zijn en vrouwtjes als ze negentien en een halve maand oud zijn. De meeste maki’s leven ongeveer achttien jaar.
Lemurroofdieren
Lemuren hebben zowel natuurlijke als geïntroduceerde roofdieren. Inheemse roofdieren zijn onder meer de Fossa (Cryptoprocta ferox), de Madagaskar-kiekendief (Polyboroides radiatus), de Madagaskarbuizerd (Buteo brachypterus) en de Madagaskar-grondba (Acrantophis madagascariensis). Geïntroduceerde roofdieren zijn onder meer de kleine Indische civet (Viverricula indica), huiskatten, huishonden en mensen.
Wanneer hij bedreigd wordt, slaat de Lemur met zijn korte nagels, een gedrag dat “springgevechten” wordt genoemd. Deze actie is uiterst zeldzaam buiten het broedseizoen wanneer de spanningen hoog oplopen en de concurrentie om toegang tot partners intens is. Slechts één aanval op een mens door een Lemur is ooit gedocumenteerd in de Verenigde Staten.
Lemur Conservation Status
Lemuren zijn bedreigde soorten of bedreigde soorten. Veel soorten zijn in de afgelopen eeuwen uitgestorven, vooral door vernietiging van habitats (ontbossing) en de jacht.
Lemuren spelen een belangrijke rol in de ecologie van Madagaskar en de Comoreneilanden, omdat ze zaden verspreiden van de vruchten die ze eten. Deze zaden kunnen vervolgens uitgroeien tot nieuwe planten, wat belangrijk is omdat de bossen van Madagaskar in een zeer hoog tempo worden vernietigd.
De mensen in Madagaskar kappen de bossen daar om het hout te gebruiken, en om er landbouwgewassen voor in de plaats te verbouwen. In feite is tachtig procent van de oorspronkelijke habitat van de maki’s in Madagaskar vernietigd. Hoewel de maki’s zelf helpen met het verspreiden van zaden voor nieuwe planten, kunnen ze de mensen die de bossen kappen niet bijhouden.
Hoewel er pogingen tot instandhouding worden ondernomen, zijn de mogelijkheden beperkt door het beperkte verspreidingsgebied van de maki’s en door de economische situatie van Madagaskar. Er zijn 85 levende lemurensoorten opgenomen in de huidige publicaties, met meer documentatie die momenteel op publicatie wacht.
Een van de belangrijkste lemur onderzoeksfaciliteiten is het ‘Duke University Lemur Centre’.