Het woord “orakel” komt van het Latijnse woord oraculum, dat zowel een profetie van een god (of priester) betekent als de plaats waar de profetie wordt gegeven. Op dezelfde manier heeft het Engelse woord “oracle” beide betekenissen. Het orakel van Delphi verwijst dus naar de plaats waar de profetieën werden gegeven, maar een “orakel” kan ook verwijzen naar de profetie die Apollo daar geeft.
Het orakel van Delphi behoorde toe aan Apollo, en zijn priesteres, de Pythia genoemd, gaf haar orakels vanuit de tempel van Apollo.
Het orakel van Delphi schijnt oorspronkelijk in handen te zijn geweest van Gaia (Aeschylus, Eumenides 1-8). Volgens sommige verhalen had Gaia een slang of draak, de Python genaamd, die haar orakel bewaakte. Toen Apollo kwam om het orakel over te nemen, moest hij eerst de draak doden om er bezit van te kunnen nemen. De priesteres van Apollo kreeg haar titel, De Pythia, van de Python.
Delphi lag (en ligt nog steeds) in centraal Griekenland, aan de kant van de berg Parnassus. De tempel van Apollo, waar de profetieën werden gegeven, lag (en ligt nog steeds) op een ongelooflijk mooie plek ongeveer halverwege de berg. Dit is een van de mooiste plaatsen op aarde, en de Grieken kozen deze plek duidelijk met reden voor de tempel.
De consultatieprocedure
Er waren veel andere orakels in Griekenland, maar het Orakel te Delphi was het beroemdst, en iedereen die het zich kon veroorloven het Orakel te Delphi te consulteren deed dat dan ook het liefst. Natuurlijk was er een lange wachttijd om het orakel te raadplegen (soms verscheidene maanden), en er waren een aantal dure voorafgaande offers. De meeste mensen die het orakel van Delphi raadpleegden, waren rijke personen of zelfs staatshoofden. Het lange pad dat de berg opging naar de tempel van Apollo, de Heilige Weg genoemd, was bezaaid met schatkamers. Deze schatkamers waren gevuld met kostbare geschenken die leiders en steden aan Apollo hadden gegeven. Sommige van deze schatkamers staan er nog steeds, en enkele van deze kostbare geschenken zijn nog steeds te zien in het museum van Delphi.
Wanneer iemand het Orakel een vraag kwam stellen, moest hij eerst een geitenoffer brengen, en zich vervolgens reinigen in de nabijgelegen Castiliaanse Bron. Daarna naderde hij het adyton van Apollo’s tempel. De adyton is een ruimte in de tempel die verboden terrein was; niemand mocht er binnengaan. Het is onduidelijk of degenen die het orakel raadpleegden wel in het adyton mochten komen, of dat zij erbuiten moesten blijven. De Pythia wordt gewoonlijk voorgesteld als zittend op een drievoet wanneer zij haar profetieën gaf. Een drievoet (de naam zegt het al) was een drievoetige standaard, gewoonlijk van metaal gemaakt. Driepoten hadden een ronde, metalen band rond de top, en ze werden gewoonlijk gebruikt om een ketel boven het vuur te houden om te koken. Maar in dit geval zat de Pythia erop, bijna alsof ze op een driepotige kruk zat, om haar profetieën te geven.
Nadat de persoon die het orakel raadpleegde zijn vraag had gesteld, ging de Pythia in trance; men geloofde dat Apollo zelf haar bezat. Zij sprak en een priester (of meerdere priesters) die in de nabijheid stonden, noteerde wat zij zei en vertaalde haar woorden in een gedicht geschreven in hexameters. Gewoonlijk wordt aangenomen dat de oorspronkelijke woorden van de Pythia coherent waren, maar niet erg duidelijk. Er is natuurlijk geen manier om zeker te weten hoe haar woorden werkelijk waren, maar misschien kunnen we een goed idee krijgen van Cassandra’s profetieën in Aeschylus’ toneelstuk, de Agamemnon. In dat stuk geeft Cassandra verschillende profetieën die voor het publiek logisch zijn (omdat wij weten wat er gaat gebeuren), maar die zo verbrokkeld en verwarrend zijn dat de andere personages in het drama ze niet begrijpen.
Wanneer de woorden van de Pythia eenmaal waren vertaald in hexameter-poëzie, werd het gedicht opgeschreven en aan de persoon gegeven die om raad vroeg; het was altijd de verantwoordelijkheid van de ontvanger om het orakel juist te interpreteren. En de orakels waren, zelfs in hun uiteindelijke vorm, altijd dubbelzinnig. Vaak (maar niet altijd) interpreteerden de ontvangers ze niet juist, en zij leden daaronder.
Bekende voorbeelden van orakels
Zo vroeg Aegeus, de koning van Athene, aan het orakel van Delphi hoe hij kinderen kon krijgen, en het orakel zei: “Open de voet van de wijnzak niet voordat je thuis bent.”
Volgens Herodotus vroeg Croesus, de koning van Lydië, aan het orakel of hij ten strijde moest trekken tegen Perzië. Lydië was een groot en zeer welvarend koninkrijk in wat nu Midden-Turkije is, maar Cyrus, de koning van Perzië, had onlangs zijn koninkrijk uitgebreid zodat het tegen de grenzen van Lydië aan kwam te liggen. Croesus voelde zich bedreigd door de Perzische expansie en wilde weten of hij Perzië moest aanvallen voordat Perzië hem zou aanvallen. De Pythia antwoordde: “Als je ten strijde trekt tegen Perzië, zul je een groot rijk vernietigen” (Herodotus 1.53). Croesus interpreteerde dit zo dat hij Perzië zou vernietigen, en dus verzamelde hij zijn troepen en viel aan. Maar Croesus verloor de oorlog, en uiteindelijk werd hij gedwongen toe te geven dat hij zijn eigen, grote rijk had vernietigd (Herodotus 1.91).
Er zijn veel voorbeelden van mensen die orakels verkeerd interpreteren (meestal omdat ze het, net als Croesus, interpreteren volgens wat ze willen horen), maar er zijn ook een paar voorbeelden van mensen die hun orakels juist interpreteren, en daar veel profijt van hebben.
De Omphalos
De Grieken geloofden dat Delphi zich in het middelpunt van de aarde bevond. In de buurt van Apollo’s tempel stond een rots (ongeveer 2 à 3 meter hoog) in de vorm van een bijenkorf, met een bloemenpatroon. Dit was de omphalos (of “navel” in het Grieks), die beschouwd werd als de navelsteen van de aarde. In de kunst wordt Apollo soms afgebeeld met deze steen als zijn zetel, wat impliceert dat zijn orakel in zekere zin het epicentrum was van alles wat zich op aarde afspeelde. Volgens Hesiod (Theogonie 497-500) was dit oorspronkelijk de steen die Rhea aan Kronos had gegeven om in plaats van Zeus in te slikken. Zeus plaatste hem in Delphi nadat Kronos hem had uitgebraakt (samen met de andere Olympiërs) en Zeus de strijd met Titan had gewonnen om de controle over de kosmos te krijgen (zie Oorsprong).
