Zeepaardje

Zeepaardje, (geslacht Hippocampus), een van de ongeveer 36 soorten zeevissen die verwant zijn aan de zeenaalden uit de familie Syngnathidae (orde Gasterosteiformes). Zeepaardjes komen voor in ondiepe kustwateren op breedtegraden van ongeveer 52° noorderbreedte tot 45° zuiderbreedte. Hun habitat omvat koraalriffen, mangroven, zeegrasvelden en estuaria. Hun uiterlijk is uniek, met hun paardachtige kop, grijpstaart, onafhankelijk bewegende ogen en broedzak. Ze hebben een lange, buisvormige snuit en een kleine, tandeloze bek. Hun lichaam is bedekt met opeenvolgende ringen van benige platen. De naam van het geslacht waartoe de zeepaardjes behoren, is afgeleid van de Griekse woorden hippos (wat “paard” betekent) en kampos (wat “zeemonster” betekent).

Britannica Quiz

Know Your Fish Quiz

Welke vis staat bekend als een levend fossiel? Wat is de naam voor de wetenschappelijke studie van vissen? Test uw kennis. Doe deze quiz.

Zeepaardjes variëren in grootte, in lengte variërend van ongeveer 2 tot 35 cm (ongeveer 0,8 tot 14 inch). De kleinste soort, het dwergzeepaardje van Denise (H. denise), komt voor in de tropische westelijke Stille Oceaan van Indonesië tot Vanuatu. De grootste soort, het potbuikzeepaardje (H. abdominalis), bewoont de wateren voor de kust van Zuid-Australië en Nieuw-Zeeland.

Zeepaardjes zijn tamelijk onbeweeglijk en zwemmen langzamer dan andere vissen. Tijdens het zwemmen houden ze een verticale positie aan en stuwen ze zichzelf voort met behulp van een rugvin met zachte ruggengraat. Ze gebruiken borstvinnen aan de zijkant van de kop om te manoeuvreren. Sommige wetenschappers beweren dat deze rechtopstaande zwemhouding is ontstaan kort na de verspreiding van zeegrassen in het westelijk deel van de Stille Oceaan, ongeveer 25 miljoen jaar geleden. Deze planten boden zeepaardjes nuttige schuilplaatsen om vijanden te ontwijken en nietsvermoedende prooien te vangen, en de voorouders van het zeepaardje ontwikkelden zich om optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden die deze nieuwe habitat bood.

Zeepaardjes worden meestal gevonden terwijl ze zich met hun staart vastklampen aan planten of koralen. Hun sedentaire gewoonten in combinatie met uitstekende camouflage-eigenschappen maken ze tot succesvolle hinderlaagroofdieren. Wanneer kleine organismen dichtbij zwemmen, kan een zeepaardje ze vangen door ze snel in de mond te zuigen. Zeepaardjes vertrouwen ook op camouflage om roofdieren zoals krabben en andere vissen te ontwijken.

Het voortplantingsgedrag van zeepaardjes is opmerkelijk in die zin dat het mannetje de bevruchte eieren draagt. Na een uitgebreide balts gebruikt het vrouwtje een ovipositor (eileider) om haar eieren in een broedzak aan de basis van de staart van het mannetje te leggen, waar de eieren later worden bevrucht. Afhankelijk van de soort blijven de eieren tussen 10 dagen en 6 weken in de broedbuidel. Gedurende deze tijd verzorgt het mannetje de zich ontwikkelende jongen door de chemie van de vloeistof in de buidel te regelen, waarbij deze naarmate de zwangerschap vordert, langzaam overgaat van zijn inwendige lichaamsvloeistoffen op die van zout water. Om de groeiende jongen te voeden, produceert het mannetje ook anorganische stoffen en geeft hij het hormoon prolactine af, dat helpt bij de afbraak van de eiwitten die door het vrouwtje worden bijgedragen. Zodra de eieren zijn uitgekomen, stuiptrekt het mannetje zijn lichaam en drijft de jongen uit door een enkele opening in de buidel. De jongen zijn miniatuur-versies van hun ouders die geen verdere verzorging krijgen. Het mannetje kan bijna onmiddellijk na de geboorte nog een broedsel eieren krijgen. Bij sommige soorten houden het mannetje en het vrouwtje gedurende het hele broedseizoen een monogame paarband in stand en produceren ze vele broedsels.

Commercieel worden zeepaardjes levend verhandeld als aquariumdieren en dood voor gebruik in traditionele geneesmiddelen en als curiosa. Sommige soorten, zoals het zeepaardje in de Stille Oceaan (H. ingens), worden bedreigd door directe overbevissing, onbedoelde vangst (bijvangst) in andere visserijtakken en de vernietiging van hun kusthabitat en worden met uitsterven bedreigd.