Bitwa pod Waterloo, która miała miejsce w Belgii 18 czerwca 1815 r., oznaczała ostateczną klęskę Napoleona Bonaparte, który podbił znaczną część Europy na początku XIX wieku. Napoleon awansował w szeregach armii francuskiej podczas rewolucji francuskiej, przejął kontrolę nad rządem francuskim w 1799 r., a w 1804 r. został cesarzem. Poprzez serię wojen rozszerzył swoje imperium na zachodnią i środkową Europę. Bitwa pod Waterloo, w której wojska Napoleona zostały pokonane przez Brytyjczyków i Prusaków, oznaczała koniec jego rządów i dominacji Francji w Europie.
Powstanie Napoleona do władzy
Napoleon Bonaparte, urodzony w 1769 r. na śródziemnomorskiej wyspie Korsyce, szybko piął się po szczeblach francuskiego wojska i okazał się utalentowanym i odważnym przywódcą.
Po przejęciu władzy politycznej we Francji w zamachu stanu w 1799 r. otrzymał tytuł pierwszego konsula i stał się czołową postacią polityczną Francji.
W 1804 r. podczas hucznej ceremonii koronował się na cesarza Francji. Pod rządami Napoleona Francja stoczyła serię zwycięskich bitew z różnymi koalicjami narodów europejskich, a imperium francuskie rozrosło się na znaczną część zachodniej i środkowej Europy.
Bitwa pod Lipskiem
W 1812 r. Napoleon poprowadził katastrofalną inwazję na Rosję, podczas której jego armia została zmuszona do odwrotu i poniosła ogromne straty. W tym samym czasie Hiszpanie i Portugalczycy, z pomocą Brytyjczyków, wyparli siły Napoleona z Półwyspu Iberyjskiego w wojnie półwyspowej (1808-1814).
W bitwie pod Lipskiem w 1813 r., znanej również jako Bitwa Narodów, armia Napoleona została pokonana przez koalicję złożoną z wojsk austriackich, pruskich, rosyjskich i szwedzkich. Napoleon wycofał się do Francji, gdzie w marcu 1814 r. wojska koalicji zdobyły Paryż.
Abdykacja i powrót Napoleona
W dniu 6 kwietnia 1814 r. Napoleon, wówczas w wieku 40 lat, został zmuszony do abdykacji z tronu. Na mocy traktatu z Fontainebleau został zesłany na Elbę, śródziemnomorską wyspę u wybrzeży Włoch.
Nowy król, Ludwik XVIII, uciekł, a Napoleon rozpoczął kampanię, którą nazwano kampanią stu dni.
Marsz Napoleona na Belgię
Po powrocie Napoleona do Francji koalicja sojuszników – Austriaków, Brytyjczyków, Prusaków i Rosjan – którzy uważali cesarza Francuzów za wroga, rozpoczęła przygotowania do wojny. Napoleon zebrał nową armię i planował uderzyć prewencyjnie, pokonując sojuszników jeden po drugim, zanim zdołają oni przypuścić na niego wspólny atak.
W czerwcu 1815 r. siły Napoleona pomaszerowały do Belgii, gdzie obozowały oddzielne armie wojsk brytyjskich i pruskich.
W bitwie pod Ligny, 16 czerwca, Napoleon pokonał Prusaków pod dowództwem Gebharda Leberechta von Bluchera. Francuzi nie byli jednak w stanie całkowicie zniszczyć armii pruskiej.
Początek bitwy pod Waterloo
Dwa dni później, 18 czerwca, Napoleon poprowadził swoją armię liczącą około 72 000 żołnierzy przeciwko 68 000 armii brytyjskiej, która zajęła pozycję na południe od Brukseli, w pobliżu miejscowości Waterloo.
Armią brytyjską, w skład której wchodziły oddziały belgijskie, holenderskie i niemieckie, dowodził Arthur Wellesley, książę Wellington, który zyskał rozgłos walcząc przeciwko Francuzom podczas wojny półwyspowej.
W krytycznym błędzie Napoleon zwlekał do południa z wydaniem rozkazu do ataku, aby pozwolić wyschnąć podmokłemu terenowi po nocnej ulewie. Opóźnienie to dało pozostałym oddziałom Bluchera, które według niektórych źródeł liczyły ponad 30 000 żołnierzy, czas na marsz do Waterloo i dołączenie do bitwy tego samego dnia.
Chociaż wojska Napoleona przeprowadziły silny atak przeciwko Brytyjczykom, przybycie Prusaków odwróciło losy bitwy przeciwko Francuzom. Przeważająca liczebnie armia cesarza Francuzów wycofała się w chaosie.
Podobno zmęczony i słabego zdrowia podczas kampanii belgijskiej Napoleon popełnił błędy taktyczne i działał niezdecydowanie. Obwiniano go również o mianowanie nieodpowiednich dowódców.
W ostatecznym rozrachunku bitwa pod Waterloo oznaczała koniec chwalebnej kariery wojskowej Napoleona. Podobno odjechał z bitwy zalany łzami.
Wellington został brytyjskim premierem, a Blucher, który w czasie bitwy pod Waterloo miał 70 lat, zmarł kilka lat później.
Ostatnie lata Napoleona
22 czerwca 1815 r. Napoleon ponownie abdykował. W październiku tego samego roku został zesłany na odległą, należącą do Wielkiej Brytanii wyspę Świętej Heleny na południowym Oceanie Atlantyckim. Zmarł tam 5 maja 1821 r. w wieku 51 lat, najprawdopodobniej z powodu raka żołądka.
Napoleon został pochowany na wyspie. Jednak w 1840 r. jego szczątki powróciły do Francji i zostały złożone w krypcie w Les Invalides w Paryżu, gdzie spoczywają inni francuscy dowódcy wojskowi.