Neuronalne nikotynowe receptory acetylocholinowe (nAChRs) są rodziną kanałów jonowych bramkowanych ligandem, które są szeroko rozpowszechnione w ludzkim mózgu. Istnieje wiele podtypów tych receptorów, z których każdy posiada indywidualny profil farmakologiczny i funkcjonalny. Receptory te pośredniczą w działaniu nikotyny, szeroko stosowanego narkotyku, biorą udział w wielu procesach fizjologicznych i behawioralnych oraz są dodatkowo zaangażowane w szereg stanów patologicznych, takich jak choroba Alzheimera, choroba Parkinsona i schizofrenia. nAChRs mają strukturę pentameryczną, składającą się z pięciu podjednostek obejmujących błonę komórkową, z których dotychczas zidentyfikowano i sklonowano dziewięć różnych typów. Zidentyfikowane liczne podjednostki stanowią podstawę heterogenności struktury i funkcji obserwowanej w podtypach nAChR i są odpowiedzialne za indywidualne cechy każdego z nich. Znaczna ilość informacji na temat struktury i funkcji ludzkich nAChR pochodzi z badań na liniach komórkowych neuroblastoma, które naturalnie wykazują ekspresję nAChR, oraz z rekombinowanych nAChR wyrażonych w oocytach Xenopus. Rozmieszczenie nAChR w mózgu in vitro może być odwzorowane za pomocą wielu odpowiednich radioligandów agonistów i antagonistów, a rozmieszczenie podjednostek może być odwzorowane przez hybrydyzację in situ przy użyciu sond mRNA specyficznych dla podjednostek. Dystrybucję receptorów w żywym ludzkim mózgu można badać za pomocą nieinwazyjnych technik obrazowania, takich jak PET i SPECT, przy czym znaczące zmniejszenie liczby nAChR w mózgach pacjentów z chorobą Alzheimera zidentyfikowano dzięki nikotynie w badaniach PET. Pomimo znacznej wiedzy zgromadzonej na temat nAChR, wiele pozostaje jeszcze do wyjaśnienia. Niniejszy przegląd będzie próbą opisania aktualnej wiedzy na temat podtypów nAChR w ludzkim mózgu, ich roli funkcjonalnej i zaangażowania neuropatologicznego.