Planowanie

Aspekty psychologiczneEdit

Striatum; część zwojów podstawy; ścieżki neuronalne między striatum a płatem czołowym zostały przypisane do funkcji planowania.

Planowanie jest jedną z funkcji wykonawczych mózgu, obejmującą procesy neurologiczne zaangażowane w formułowanie, ocenę i wybór sekwencji myśli i działań w celu osiągnięcia pożądanego celu. Różne badania wykorzystujące kombinację podejść neuropsychologicznych, neurofarmakologicznych i neuroobrazowania funkcjonalnego sugerują istnienie pozytywnego związku między upośledzoną zdolnością planowania a uszkodzeniem płata czołowego.

Szczególny obszar w obrębie środkowo-grzbietowo-bocznej kory czołowej zlokalizowany w płacie czołowym został wskazany jako odgrywający nieodłączną rolę zarówno w planowaniu poznawczym, jak i powiązanych cechach wykonawczych, takich jak pamięć robocza.

Zakłócenie ścieżek neuronalnych, poprzez różne mechanizmy, takie jak urazowe uszkodzenie mózgu, lub skutki chorób neurodegeneracyjnych pomiędzy tym obszarem kory czołowej a zwojami podstawnymi, a konkretnie prążkowiem (ścieżka korowo-prążkowiowa), może zakłócić procesy wymagane dla normalnej funkcji planowania.

Osoby, które urodziły się z bardzo niską wagą urodzeniową (<1500 gramów) i skrajnie niską wagą urodzeniową (ELBW) są bardziej narażone na różne deficyty poznawcze, w tym zdolności planowania.

Testy neuropsychologiczneEdit

Animacja czteropłytowej wersji Wieży Hanoi.

Istnieją różne testy neuropsychologiczne, które mogą być stosowane do pomiaru wariancji zdolności planowania między osobą badaną a kontrolami.

• Wieża Hanoi (TOH-R), łamigłówka wymyślona w 1883 roku przez francuskiego matematyka Édouarda Lucasa. Istnieją różne warianty tej łamigłówki, klasyczna wersja składa się z trzech prętów i zazwyczaj siedmiu do dziewięciu dysków o kolejnych mniejszych rozmiarach. Planowanie jest kluczowym elementem umiejętności rozwiązywania problemów niezbędnych do osiągnięcia celu, którym jest przeniesienie całego stosu na inny drążek, przestrzegając następujących zasad:
  • Tylko jeden dysk może być przeniesiony na raz.
  • Każdy ruch polega na wzięciu górnego dysku z jednego z drążków i wsunięciu go na inny drążek, na wierzch innych dysków, które mogą być już obecne na tym drążku.
  • Żaden dysk nie może być umieszczony na wierzchu mniejszego dysku.

Zrzut ekranu oprogramowania psychologicznego PEBL uruchamiającego test Tower of London

• Tower of London (TOL) to kolejny test, który został opracowany w 1992 roku (Shallice 1992) specjalnie w celu wykrycia deficytów w planowaniu, jakie mogą wystąpić w przypadku uszkodzenia płata czołowego. Uczestnicy testu z uszkodzeniem lewego przedniego płata czołowego wykazali deficyty w planowaniu (tj. większą liczbę ruchów wymaganych do rozwiązania).

Uczestnicy testu z uszkodzeniem prawego przedniego oraz lewego lub prawego tylnego obszaru płatów czołowych nie wykazali upośledzenia. Wyniki wskazujące na udział lewego przedniego płata czołowego w rozwiązywaniu TOL zostały poparte w równoległych badaniach neuroobrazowych, które również wykazały zmniejszenie regionalnego mózgowego przepływu krwi do lewego płata przedczołowego. W przypadku liczby ruchów zaobserwowano istotną ujemną korelację dla lewego obszaru przedczołowego: tj. osoby badane, które poświęcały więcej czasu na planowanie swoich ruchów, wykazywały większą aktywację w lewym obszarze przedczołowym.

Planowanie w polityce publicznejEdit

Planowanie polityki publicznej obejmuje planowanie środowiskowe, zagospodarowanie przestrzenne, regionalne, miejskie i przestrzenne. W wielu krajach działanie systemu planowania miast i wsi jest często określane jako „planowanie”, a specjaliści, którzy obsługują ten system, są znani jako „planiści”.

Jest to działalność świadoma, jak również podświadoma. To jest „antycypacyjny proces podejmowania decyzji”, który pomaga w radzeniu sobie z kompleksowością. Jest to decydowanie o przyszłym kierunku działania spośród alternatywnych rozwiązań. To proces, który obejmuje podejmowanie i ocenę każdego zestawu wzajemnie powiązanych decyzji. Jest to wybór misji, celów i „przełożenie wiedzy na działanie”. Zaplanowane działanie przynosi lepsze rezultaty w porównaniu do nieplanowanego. Zadaniem menedżera jest planowanie, monitorowanie i kontrolowanie. Planowanie i wyznaczanie celów są ważnymi cechami organizacji. Odbywa się to na wszystkich poziomach organizacji. Planowanie obejmuje plan, proces myślowy, działanie i wdrożenie. Planowanie daje większą władzę nad przyszłością. Planowanie to podejmowanie decyzji z wyprzedzeniem, co należy zrobić, jak to zrobić, kiedy to zrobić i kto powinien to zrobić. W ten sposób wypełnia się lukę między tym, gdzie organizacja jest, a tym, gdzie chce być. Funkcja planowania polega na ustalaniu celów i układaniu ich w logicznej kolejności. Dobrze zaplanowana organizacja osiąga cele szybciej niż te, które nie są planowane przed wdrożeniem.