Twee decennia na de première heeft South Park een onuitwisbaar stempel gedrukt van satire, surrealisme en krankzinnigheid. De vaak controversiële tekenfilm van makers Matt Stone en Trey Parker werd voor het eerst uitgezonden op Comedy Central op 13 augustus 1997. De pilot van South Park, “Cartman Gets anal probe”, leunde op zijn ruwe animatie en beperkte budget, en maakte Comedy Central tot de machtige speler op kabeltelevisie die het vandaag de dag is. De populariteit groeide gestaag en leidde tot de enige bioscoopfilm van de show tot nu toe, South Park: Bigger, Longer & Uncut, in 1999. Het bleef de hoogst verdienende R-rated animatiefilm tot 2016 en werd genomineerd voor een Academy Award voor Best Original Song. Stone en Parker hebben nog meer successen geboekt, namelijk de film Team America: World Police en de Tony-winnende musical The Book of Mormon, maar twintig seizoenen South Park blijven hun belangrijkste stempel op de populaire cultuur.
Hun vertelmethoden zijn in de loop der jaren aanzienlijk geëvolueerd, maar zelfs de nieuwste afleveringen blijven net zo relevant en grappig als alle voor hen. Ter ere van hun platina jubileum (en voor seizoen 21, dat op 13 september in première gaat), volgt hier een korte geschiedenis van de krachten achter de actualiteit, oneerbiedigheid en hilariteit van South Park.
De oorsprong van South Park kruist met de oorsprong van de virale video. In 1992 maakten Matt Stone en Trey Parker “Jesus vs. Frosty”, een stop-motion animatievideo waarin vier nietsvermoedende jongens een monsterlijke sneeuwman maken die natuurlijk Kenny doodt. Drie jaar later maakten ze een vervolg, Jesus vs. Santa, waarin de twee kersticonen flink met elkaar op de vuist gaan en Cartman een typische dosis kinderlijk anti-antisemitisme tegenover Kyle aan de dag legt. Niet alle karaktereigenschappen en details van de stad die we later zouden zien, werden hier bedacht, maar de essentie van wat South Park zou worden, is volledig te zien in deze twee korte films. Network executives en beroemdheden gaven VHS-kopieën van de korte films door en de South Park-creaties werden een enorme hit in de industrie.
Nadat Fox de show afwees, gingen Stone en Parker shoppen bij MTV en Comedy Central, waar ze uiteindelijk in 1997 een deal sloten met de laatste. Tijdens de ontwikkeling van seizoen één werd de handgeknipte animatie vervangen door computeranimatie, maar er werd veel zorg aan besteed om ervoor te zorgen dat de nieuwe animatiestijl de nederige oorsprong van de show weerspiegelde. In vergelijking met latere afleveringen zijn de eerste paar seizoenen tam. Maar laat ik duidelijk zijn: ze zijn alleen tam voor South Park. In een andere context zouden afleveringen als “Conjoined Fetus Lady” en “Merry Christmas, Charlie Manson!” zo gek als wat zijn.
Zelfs de vroegste afleveringen duurden slechts ongeveer drie maanden om te produceren, wat erg snel is voor een tekenfilmshow, aangezien de meeste tussen de acht maanden en een jaar duren voor een enkele aflevering. Maar, indrukwekkend genoeg, naarmate South Park zich verder ontwikkelde, zouden de productietijden alleen maar korter worden.
6 Days to Air (begin jaren 2000 tot 2014)
Na twee of drie seizoenen in de productie van de show (de werkelijke tijd is nooit gespecificeerd), realiseerde het creatieve team van South Park zich dat ze in staat waren om een aflevering in slechts zes dagen te produceren. Dit snelle tempo, hoe stresserend ook, stelde South Park in staat om sneller en scherper commentaar te geven op popcultuur en nieuwsgebeurtenissen dan alle andere tekenfilms. In wezen werd hiermee de “van de krantenkoppen gerukte” filosofie van producent Dick Wolf, zoals die ook in de Law & Order-franchise te zien was, nog eens dunnetjes overgedaan. (Dit manische productieproces is te zien in de Emmy-genomineerde documentaire 6 Days to Air). En dus, terwijl andere tekenfilmshows maanden nodig hadden om een aflevering te produceren, bespotte en ontleedde South Park The Passion of the Christ, Bush-era grensbewakingsverhogingen, de zaak Terri Schiavo, en nog veel meer in real time.
Naast het feit dat het een meer dan gezonde dosis puberhumor bevat, is de vaak briljante vertelling van South Park zo grappig als het is vanwege de schrijfstijl. Zoals Trey Parker onthult in 6 Days to Air:
Ik noem het altijd de regel van het vervangen van “ands” door “buts” of “therefores” … Het is altijd zo van “Dit gebeurt, en dan gebeurt dit, en dan gebeurt dit.” Als ik terug kan gaan in het schrijven en dat kan veranderen in “Dit gebeurt. Daarom gebeurt er dit, MAAR dit gebeurt er…”, dan wordt het schrijven beter.
Dit dynamische vertelpatroon is in veel afleveringen van South Park terug te vinden, of ze nu op zichzelf staan of aansluiten op grotere verhaallijnen. Het is de belangrijkste reden waarom het commentaar zo bijtend en uitgebreid kan zijn als het is in iets meer dan twintig minuten per aflevering over twee of drie plots. Het verklaart ook de slimme manieren waarop de A-, B- en soms C-plots van South Park elkaar kruisen en om elkaar heen weven. Vaak heeft een aflevering meer dan één verhaallijn tegelijk, meestal één met de kinderen, één met hun ouders, en een andere met een “gastster” (zoals de Sony Corporation, een horde zombies, NASA-wetenschappers, of Barbra Streisand.)
Het razende tempo waarin deze afleveringen worden geschreven, geeft humor aan de oplossingen van deze plots in hoe snel ze kunnen eindigen of zichzelf kunnen oplossen. Sneller schrijven leent zich ook het beste voor eenvoudigere verhalen en settings, waardoor grappen voortkomen uit de interactie tussen personages in plaats van verwarrende plotelementen. Dat gezegd hebbende, veel van South Parks beste afleveringen komen voort uit simpele ideeën die uitmonden in wereldwijde rampen. Te veel Peruaanse panfluitspelers in het winkelcentrum? In South Park kun je er zeker van zijn dat ze verband houden met een bovennatuurlijke, apocalyptische pandemie van cavia’s.
Overschuiving naar serialisatie (2014 tot heden)
Voor seizoen achttien sloegen de makers van South Park een andere structurele richting in. In het verleden hadden ze al meerdelige verhalen uitgezonden (zoals Imaginationland, de Game of Thrones-parodie en de Coon and Friends-trilogie), maar de meeste afleveringen konden in willekeurige volgorde worden bekeken en hadden weinig met elkaar te maken. Dit wordt episodische storytelling genoemd en het werkt het beste voor sitcoms en andere shows die bedoeld zijn voor syndicatie. Na zeventien seizoenen ging South Park over op seriële storytelling, waarbij de kijker een heel seizoen moest kijken om het overkoepelende plot te kunnen volgen. Dit bleek een uitdaging te zijn met de “6 dagen tot uitzending” productiemethode van de show, maar de verhalen van de show bleven actueel, ongeacht eventuele veranderingen achter de schermen. In feite, na het opbouwen van de 2016-verkiezingen gedurende twee seizoenen (en voortijdig anticiperen op een Clinton-winst), Stone en Parker krabbelden om hun post-verkiezingsaflevering te herschrijven om een Trump-overwinning op te nemen.
Terwijl de seriële verhaallijn van seizoen achttien gewoon elke aflevering individuele plot leidde tot de volgende, seizoenen negentien en twintig pakten grotere thema’s aan tijdens hun runs, zoals politieke correctheid, internet trolling, en de gevaren van nostalgie. Om het volledige plaatje te zien, was het nu noodzakelijk om hele seizoenen in volgorde te bekijken. Deze verschuiving heeft zijn voor- en nadelen, maar persoonlijk verhoogde het mijn interesse en investering in de serie. De seriële structuur van seizoen negentien dwong me om elke show te bekijken op het moment dat hij werd uitgezonden, wat ik met de vorige seizoenen niet had gedaan. Nu kijk ik meer dan ooit uit naar het volgende seizoen.
Waar gaat South Park nu naartoe? Wat voor soort verhaallijn zal seizoen eenentwintig hebben? Er is eigenlijk maar één manier om daar achter te komen, maar daarvoor moet je misschien wel even stoppen in een bekend, rustig bergdorpje in Colorado…
Jonathan Hazin loopt deze zomer stage op de afdeling curatorschap van The Paley Center for Media. Jonathan is tweedejaarsstudent aan het Vassar College en studeert Film en Spaans. In zijn vrije tijd leest hij graag over films, schrijft hij over films en maakt hij films van lage kwaliteit.